Phôi thép - cách tránh thuế mới của ngành thép Trung Quốc

Sản xuất thép tại nhà máy của Ben Gang Group Corporation ở tỉnh Liêu Ninh, Trung Quốc. Ảnh: THX/TTXVN

Lượng thép xuất khẩu kỷ lục từ Trung Quốc – nước sản xuất thép lớn nhất thế giới, đã gây ra một làn sóng bảo hộ thương mại trên toàn cầu, với 38 cuộc điều tra chống bán phá giá từ nhiều quốc gia kể từ tháng Một năm ngoái. Các đối tác thương mại hàng đầu như Hàn Quốc đã áp thuế, với lập luận rằng các nhà sản xuất trong nước của họ bị thiệt hại bởi thép giá rẻ của Trung Quốc.

Để đối phó, các nhà xuất khẩu Trung Quốc đang chuyển hướng sang phôi thép, một loại sản phẩm thép bán thành phẩm dạng khối, vốn thường ít phải đối mặt với những rào cản thuế quan hơn. Số liệu hải quan cho thấy, lượng xuất khẩu mặt hàng này từ tháng 1-5 năm nay đã tăng gấp ba lần so với cùng kỳ năm ngoái, đạt mức cao kỷ lục 4,72 triệu tấn, chiếm gần 10% tổng lượng thép xuất khẩu trong cùng kỳ.

Ông Tomas Gutierrez, trưởng bộ phận dữ liệu tại công ty tư vấn Kallanish Commodities, cho biết các nhà xuất khẩu Trung Quốc cần phải tìm kiếm mọi cơ hội có thể để bán những sản phẩm đang bị vây hãm tứ phía bởi thuế quan và nhu cầu yếu trong nước. Ông nói thêm rằng xu hướng này đã bắt đầu từ mùa thu năm ngoái. Ông Gutierrez nhận định rằng chừng nào việc xuất khẩu phôi thép còn có lợi nhuận, các doanh nghiệp sẽ tiếp tục xuất khẩu.

Theo số liệu hải quan, năm điểm đến hàng đầu của phôi thép Trung Quốc là Indonesia, Philippines, Saudi Arabia, Italy và Thổ Nhĩ Kỳ. Trong số này, Indonesia, Thổ Nhĩ Kỳ và Saudi Arabia có áp thuế đối với một số sản phẩm thép thành phẩm, nhưng không áp thuế đối với phôi thép. Tương tự, các nước xuất khẩu thép thành phẩm hàng đầu khác như Hàn Quốc cũng không áp thuế đối với phôi thép – loại sản phẩm sau đó sẽ được gia công thành thép thành phẩm để sử dụng trong ngành xây dựng và sản xuất.

Các nhà phân tích tại Mysteel cho rằng chính sự thiếu vắng tương đối những rào cản thương mại đối với phôi thép so với thép thành phẩm đã thúc đẩy sự tăng trưởng nhanh chóng của hoạt động xuất khẩu này. Bên cạnh đó, theo các chuyên gia này, một phần nhu cầu phôi thép đến từ hoạt động trung chuyển, khi những nước ở Đông Nam Á nhập khẩu phôi thép của Trung Quốc, gia công và sau đó tái xuất sang châu Âu và Mỹ. Tuy nhiên, mức thuế 50% của Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với thép nhập khẩu đã làm gián đoạn một phần hoạt động thương mại trung chuyển này.

Ngoài ra, nguyên nhân sâu xa thúc đẩy hoạt động xuất khẩu, dù là phôi thép hay thép thành phẩm, là do nền kinh tế Trung Quốc suy yếu và lĩnh vực bất động sản đang lao đao không thể hấp thụ hết lượng thép khổng lồ được sản xuất trong nước.

Trước sự gia tăng đột biến trong lượng phôi thép xuất khẩu, Hiệp hội Sắt thép Trung Quốc (CISA) đã khuyến nghị chính phủ hạn chế xuất khẩu phôi thép để ngành thép tập trung vào việc xuất khẩu các sản phẩm thép có giá trị cao hơn. Một nguồn thạo tin cho biết Chính phủ Trung Quốc đang xem xét áp thuế xuất khẩu đối với phôi thép.

Theo các công ty tư vấn Mysteel và Fubao, giá trị gia tăng của phôi thép thấp hơn từ 400 NDT đến 500 NDT (tương đương 56-70 USD) so với các sản phẩm thép thành phẩm.

Khánh Ly/vnanet.vn