Phòng chống lãng phí từ những dự án đang bỏ hoang

Theo thống kê của các cơ quan chức năng, TP.HCM hiện có hàng trăm dự án “treo”, trong đó không ít khu đất vàng bị bỏ hoang suốt nhiều năm. Đó là biểu hiện rõ ràng của sự lãng phí kép: lãng phí tài nguyên đất đai và lãng phí cơ hội phát triển kinh tế - xã hội. Mỗi mét vuông đất trống giữa trung tâm là một nguồn lực bị “giam cầm”, mỗi công trình dở dang là một khoản đầu tư đang “ngủ quên” giữa lúc nguồn lực còn nhiều khó khăn.

Tại Hội nghị tổng kết phòng chống tham nhũng, lãng phí nhiệm kỳ Đại hội 13 sáng nay, Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang nhấn mạnh tinh thần phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực phải được thực hiện một cách quyết liệt, không lơ là, không có vùng cấm.

Ông đặc biệt nhấn mạnh rằng lãng phí còn nguy hiểm hơn cả tham nhũng, bởi hậu quả của nó âm thầm, sâu rộng và nặng nề hơn. Ông yêu cầu các cơ quan chức năng phải khẩn trương rà soát, xử lý nhanh, dứt điểm tình trạng này, bởi để kéo dài đồng nghĩa với chấp nhận lãng phí nguồn lực quốc gia.

Tòa nhà Saigon One Tower (tên cũ Saigon M&C Tower) nằm trên khu đất vàng rộng hơn 6.600 m2 tại góc đường Hàm Nghi - Tôn Đức Thắng - Võ Văn Kiệt, là dự án có vị trí đắc địa ở TP.HCM

Những phát biểu của người đứng đầu Thành ủy cho thấy một thực tế đáng suy ngẫm: chúng ta không thể nói đến phòng chống lãng phí nếu những công trình lãng phí ngay trước mắt vẫn chưa được xử lý. Các công trình, dự án bỏ hoang, kéo dài nhiều năm, không chỉ làm xấu bộ mặt đô thị mà còn làm suy giảm niềm tin của nhân dân.

Trước khi bàn đến chiến lược dài hạn, điều cấp bách là phải đẩy nhanh: rà soát, phân loại và có giải pháp xử lý triệt để các dự án tồn đọng. Dự án nào có khả năng phục hồi thì cần tháo gỡ vướng mắc để đưa vào hoạt động; dự án nào chậm tiến độ, chủ đầu tư yếu kém thì kiên quyết thu hồi, đấu giá công khai, mời gọi nhà đầu tư có năng lực thực sự; còn những dự án không còn phù hợp quy hoạch thì nhanh chóng chuyển đổi công năng, phục vụ nhu cầu xã hội như nhà ở xã hội hay chuyển thành không gian xanh, hạ tầng công cộng như Bến Nhà Rồng - Cảng Sài Gòn và khu đất số 1 Lý Thái Tổ vừa qua.

Khu đất số 33 Nguyễn Du và 34-36-42 Chu Mạnh Trinh (phường Sài Gòn) rộng hơn 6.200 m2 đang giữ nguyên hiện trạng bỏ hoang sau khi UBND quận 1 cũ hoàn tất cưỡng chế thu hồi vào tháng 3

Song song với đó, cần minh bạch hóa toàn bộ thông tin liên quan đến tiến độ và tình trạng các dự án để người dân có thể giám sát. Minh bạch không chỉ là yêu cầu về quản trị mà còn là công cụ hữu hiệu để phòng ngừa sai phạm.

Khi mọi số liệu, kế hoạch, nguyên nhân chậm trễ được công khai, sẽ không còn chỗ cho sự né tránh hay đùn đẩy trách nhiệm. Mỗi dự án đình trệ phải gắn với cá nhân chịu trách nhiệm cụ thể. Trách nhiệm rõ ràng thì hành động mới nhanh, kết quả mới thật.

Về lâu dài, TP.HCM cần đổi mới tư duy trong quy hoạch, đầu tư công và kêu gọi đầu tư. Mọi dự án phải được đánh giá kỹ lưỡng về nhu cầu thực tế, tính khả thi và tác động xã hội. Cần chấm dứt tư duy “có vốn là làm”, “có chủ đầu tư là làm” mà thay vào đó là tư duy “hiệu quả đến đâu, lợi ích cho ai”.

Khu đất số 8 - 12 Lê Duẩn (phường Sài Gòn) có diện tích hơn 4.800 m2 được quây tôn kín mít từ năm 2018 đến nay, chưa có dấu hiện được đưa vào khai thác

Bên cạnh đó, công tác giám sát sau phê duyệt cần được số hóa, liên thông giữa các sở, ngành, để mỗi mét vuông đất, mỗi công trình đều được quản lý chặt chẽ. Khi hệ thống quản lý minh bạch và thông suốt, lãng phí sẽ không còn đất sống.

Hơn lúc nào hết, cần một tinh thần hành động mạnh mẽ như Bí thư Thành ủy đã nhấn mạnh: phòng vẫn hơn chống, nhưng khi đã phát hiện thì phải xử lý nhanh, dứt khoát và minh bạch.

Khi từng khu đất được hồi sinh, từng công trình được đưa vào hoạt động, đó không chỉ là sự phục hồi giá trị kinh tế mà còn là sự khẳng định năng lực quản trị, tầm nhìn phát triển và niềm tin của nhân dân vào một chính quyền hành động, trách nhiệm và liêm chính.

Anh Vĩnh