Phòng ngừa liệt dây thần kinh số VII

Liệt mặt là bệnh cảnh thường gặp trong lâm sàng thần kinh. Trong liệt mặt có 2 thể là trung ương và ngoại biên tùy theo vị trí tổn thương thần kinh. Liệt mặt ngoại biên là hội chứng tổn thương dây thần kinh số VII gây giảm hoặc mất vận động các cơ ở mặt.

Dây thần kinh số VII là dây thần kinh vận động, chi phối vận động cơ mặt. Liệt dây thần kinh số VII ngoại biên là tình trạng mất vận động hoàn toàn hay một phần các cơ của nửa mặt, do tổn thương dây thần kinh mặt. Hiện nay, điều trị bệnh theo y học cổ truyền mang lại hiệu quả cao cho người bệnh.

Tại sao dây thần kinh VII dễ bị tổn thương?

Dây thần kinh VII có đường đi khá phức tạp, bắt nguồn từ thần kinh trung ương, chạy qua vùng thái dương và tuyến mang tai, rồi phân nhánh đến các cơ vùng mặt. Liệt ngoại biên xảy ra khi tổn thương từ đoạn ngoài sọ – tức từ thái dương trở xuống. Một số nguyên nhân thường gặp:

Nhiễm lạnh đột ngột: Tắm khuya, gió lùa, thay đổi thời tiết đột ngột.

Viêm nhiễm: Do virus (như Herpes simplex), viêm tai giữa, viêm tai xương chũm, viêm mũi xoang, hoặc nhiễm trùng vùng mặt không điều trị dứt điểm.

Chấn thương vùng mặt, phẫu thuật, khối u vùng nền sọ.

Ai dễ mắc liệt dây thần kinh số VII ngoại biên?

Liệt dây thần kinh số VII là tình trạng mất vận động hoàn toàn hay một phần các cơ của nửa mặt, do tổn thương dây thần kinh mặt.

Liệt dây thần kinh VII ngoại biên có thể gặp ở bất kỳ ai, nhưng một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao hơn:

Người có hệ miễn dịch suy giảm, cơ thể suy nhược.

Phụ nữ mang thai hoặc sau sinh.

Người béo phì, ít vận động, ít ra ngoài.

Người thường xuyên thức khuya, tắm khuya hoặc tắm sáng sớm.

Người nhạy cảm với gió lạnh, dễ nhiễm lạnh khi thời tiết chuyển mùa.

Dấu hiệu cảnh báo sớm

Nếu bạn hoặc người thân gặp một số dấu hiệu sau, cần nghĩ đến nguy cơ liệt dây VII ngoại biên:

Tê bì, dị cảm một bên mặt.

Khuôn mặt yếu, xệ xuống hoặc cứng đơ bất thường một bên.

Méo miệng rõ rệt, lệch miệng khi cười hoặc nói.

Mắt bên bệnh không thể nhắm kín.

Khó uống nước, nước trào ra ngoài mép.

Khó phát âm, khó biểu cảm gương mặt.

Đau tai, đau đầu kèm theo yếu mặt.

Giảm vị giác.

Chảy nước mắt hoặc nước bọt nhiều hơn bình thường.

Phòng ngừa liệt dây thần kinh, người bệnh cần lưu ý gì?

Để phòng ngừa liệt dây thần kinh số VII ngoại biên, người bệnh cần lưu ý:

Duy trì thói quen vận động vừa sức, tập thể dục thể thao mỗi ngày giúp tăng cường lưu thông máu, chống sự co cứng cơ mặt và tránh ăn đồ cay nóng, sống lạnh.

Vào mùa nóng, khi đi ngủ, không nên bật quạt đứng một chỗ hay để gió thổi trực tiếp vào mặt hoặc sau gáy.

Khi thức dậy nên ngồi lại trong chăn vài phút để cơ thể thích nghi với nhiệt độ, nhiệt độ của điều hòa cần điều chỉnh cho phù hợp, không nên để nhiệt độ quá thấp so với nhiệt độ ngoài trời.

Nếu phải di chuyển xa bằng tàu xe, hãy đóng kín cửa xe và đeo khẩu trang để tránh gió mạnh tạt vào mặt.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm và hỗ trợ điều trị sớm các bệnh dễ gây liệt dây thần kinh số VII như: Cảm cúm, bệnh về tai mũi họng.

Đặc biệt, khi có các dấu hiệu đau, tê giảm cảm giác một nửa bên mặt, người bệnh cần nhanh chóng đến các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Tóm lại: Tiên lượng của liệt thần kinh số VII ngoại biên thường rất tốt. Hầu hết người bệnh (khoảng 85%) sẽ hồi phục hoàn toàn chức năng cơ mặt . Tuy nhiên việc nhận biết sớm các triệu chứng, tìm kiếm sự chăm sóc y tế kịp thời và tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ đóng vai trò quan trọng trong việc tối ưu hóa quá trình phục hồi và giảm thiểu nguy cơ biến chứng. Sự kiên nhẫn và thực hiện đều đặn các bài tập phục hồi chức năng cũng đóng vai trò then chốt để người bệnh có thể lấy lại sự tự tin và chất lượng cuộc sống.

BS. Nguyễn Văn Đức