Phong Nha - Kẻ Bàng được UNESCO ghi danh lần thứ hai vào Danh mục Di sản Thiên nhiên Thế giới

Trước đó, vào năm 2003, Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng đã được UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới lần đầu tiên, dựa trên tiêu chí (viii) về địa chất - địa mạo. Hệ thống hang động kỳ vĩ, với hàng trăm hang động lớn nhỏ, trong đó nổi bật là hang Sơn Đoòng - hang động tự nhiên lớn nhất thế giới được phát hiện năm 2009 đã mở ra một thế giới huyền bí, gợi lên bao tò mò và ngưỡng mộ từ cộng đồng khoa học lẫn du khách quốc tế.

Tuy nhiên, không dừng lại ở những giá trị địa chất đặc biệt, trong quá trình nghiên cứu và bảo tồn, các nhà khoa học đã phát hiện thêm nhiều giá trị sinh học đặc hữu, quý hiếm của hệ sinh thái nơi đây. Trên cơ sở đó, Chính phủ Việt Nam đã ban hành Quyết định số 1062/QĐ-TTg ngày 5/7/2013, mở rộng diện tích Vườn quốc gia từ 85.754 ha lên 123.326 ha, tạo nền tảng cho việc lập hồ sơ đề cử lần thứ hai lên UNESCO.

Hồ sơ mở rộng đã được xây dựng công phu với sự tham gia của nhiều nhà khoa học và chuyên gia bảo tồn trong và ngoài nước. Kết quả, tại kỳ họp ở Bonn, UNESCO đã công nhận Phong Nha - Kẻ Bàng là Di sản Thiên nhiên Thế giới lần thứ hai, lần này dựa trên ba tiêu chí:

Tiêu chí (viii) - Giá trị địa chất - địa mạo: Vùng đá vôi cổ đại hình thành từ kỷ Devon cách đây hơn 400 triệu năm, hệ thống hang động phức tạp phản ánh quá trình tiến hóa địa chất lâu dài, với những dấu tích đặc sắc về quá trình kiến tạo và biến đổi tự nhiên.

Tiêu chí (ix) - Quá trình sinh thái và sinh học: Hệ sinh thái rừng mưa nhiệt đới nguyên sinh và hệ thống sinh học trong các hang động tạo nên một môi trường sống độc đáo, với sự hiện diện của nhiều loài động, thực vật đặc hữu, quý hiếm.

Tiêu chí (x) - Đa dạng sinh học: Vườn quốc gia là nơi cư trú của hơn 2.700 loài thực vật và khoảng 800 loài động vật, trong đó có hàng trăm loài đang bị đe dọa tuyệt chủng, được ghi nhận trong Sách Đỏ của IUCN.

Việc ghi danh lần thứ hai là thành quả từ sự phối hợp đồng bộ giữa nhiều cơ quan chức năng. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam, Hội đồng Di sản Văn hóa quốc gia, UBND tỉnh Quảng Bình cùng nhiều tổ chức khoa học trong và ngoài nước đã không ngừng nghiên cứu, gìn giữ và quản lý di sản.

Cùng với đó là những nỗ lực trong cộng đồng địa phương - nơi người dân từng bước ý thức rõ vai trò của mình trong việc bảo vệ “kho báu thiên nhiên” của quê hương. Các hoạt động du lịch sinh thái được kiểm soát chặt chẽ; các biện pháp phòng cháy rừng, bảo vệ động vật hoang dã, khôi phục rừng nguyên sinh… đã góp phần duy trì sự toàn vẹn và tính nguyên gốc của di sản.

Đại diện Lãnh đạo Hiệp hội Bảo tồn Thiên nhiên Thế giới (IUCN) và Trung tâm Quốc tế về Nghiên cứu Bảo tồn và Bảo quản Tài sản văn hóa (ICCROM) chúc mừng Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Đặng Thị Bích Liên sau khi đoàn Việt Nam bảo vệ thành công Hồ sơ Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng. Ảnh: Cục Di sản Văn hóa

Không chỉ là một thắng cảnh, Phong Nha - Kẻ Bàng còn trở thành biểu tượng sinh động về sự gắn bó giữa con người với thiên nhiên, giữa phát triển bền vững với bảo tồn lâu dài. Những thành tựu hôm nay không đơn thuần là vinh dự về mặt danh hiệu, mà còn mở ra cơ hội cho phát triển du lịch xanh, giáo dục môi trường và hợp tác quốc tế sâu rộng hơn nữa.

Việc được UNESCO công nhận không chỉ là điểm đến vinh quang mà còn là điểm khởi đầu mới cho một hành trình dài hơi và đầy trách nhiệm. Phong Nha - Kẻ Bàng giờ đây không chỉ là báu vật của Quảng Bình, của Việt Nam, mà là di sản của cả nhân loại. Việc gìn giữ, bảo vệ và phát huy giá trị di sản không chỉ nằm trên vai của các cơ quan chức năng, mà còn là trách nhiệm chung của toàn xã hội.

Bằng việc ghi danh lần thứ hai vào Danh mục Di sản Thế giới, UNESCO một lần nữa khẳng định: Phong Nha - Kẻ Bàng là một trong những vùng đất hiếm hoi hội tụ cả vẻ đẹp kỳ vĩ của thiên nhiên và giá trị khoa học đặc biệt - một “viên ngọc xanh” cần được gìn giữ cho các thế hệ mai sau.

P.V