Phong Nha-Kẻ Bàng là 'thủ phủ' du lịch mạo hiểm
Gần đây, tạp chí du lịch Wanderlust đã đánh giá Phong Nha-Kẻ Bàng là điểm đến hàng đầu cho du lịch mạo hiểm. Ông Phạm Hồng Thái, Giám đốc vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng, đặt mục tiêu đưa di sản thiên nhiên thế giới này trở thành trung tâm du lịch mạo hiểm của châu Á và toàn cầu, bởi lẽ, du lịch mạo hiểm hiện đang là một trong những xu hướng tăng trưởng nhanh nhất.
Theo ông Phạm Hồng Thái, Phong Nha-Kẻ Bàng hội tụ các yếu tố phù hợp để phát triển loại hình du lịch mạo hiểm như môi trường tự nhiên, trải nghiệm văn hóa và tổ chức… tạo được sức hút lớn với du khách trong và ngoài nước.
Theo phân loại của tổ chức Adventure Travel Trade Association (ATTA) dựa trên mức độ khó và tính thu hút của các loại hình du lịch mạo hiểm, Phong Nha-Kẻ Bàng có các hoạt động như khám phá hang động, leo núi đá vôi, đi thuyền vượt sông suối và trekking.
Bên cạnh đó, Phong Nha-Kẻ Bàng còn chứa đựng cả một quần thể di tích lịch sử, văn hóa như hệ thống đường Trường Sơn (đường mòn Hồ Chí Minh); các điểm di tích trên đường 20 Quyết Thắng như hang 8 Thanh niên xung phong, hang Y tá, hang Thông tin, bến phà Xuân Sơn, động Phong Nha, dốc Ba Thang...

Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng là điểm đến của du lịch mạo hiểm. Ảnh: Oxalis.
Thời gian trước, nhằm làm rõ tiềm năng khai thác và phát triển du lịch mạo hiểm tại Phong Nha-Kẻ Bàng, tỉnh Quảng Bình đã mời Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội) về đây khảo sát chuyên sâu các tuyến du lịch mạo hiểm. Kết quả khảo sát đã đưa ra 9 tuyến, trong đó có 3 tuyến được xem là nổi bật nhất.
Đó là tuyến Bản Đoòng-Hang Én-Hang Khe Ri: Theo đánh giá của nhóm khảo sát, đây là tuyến du lịch mạo hiểm tổng hợp nhiều dạng cảnh quan khác nhau như núi thấp và trung bình, thảm thực vật rừng kín, bản đồng bào dân tộc ít người, địa hình Karst...
Từ cột mốc km 39, đường mòn Hồ Chí Minh (nhánh tây), du khách đi giữa rừng sâu để vào bản Đoòng. Tại đây, du khách nhiều phen kinh sợ vì những đoạn đường trượt lở với vách taluy dương lẫn âm cao và sâu cả trăm mét. Trên đường vào bản Đoòng sẽ bắt gặp nhiều động vật như voọc chà vá, cầy mực, khỉ đuôi lợn, khỉ mặt đỏ v.v... và cả những cây thân gỗ cao từ 30-40m. Đặc biệt, một "tập đoàn" cây ăn quả có mặt một cách kỳ lạ ở khu vực này như bứa, dâu da, vú sữa, trám đen, trám trắng, nang... cho khách thưởng thức tại chỗ sau những giờ cuốc bộ mỏi chân trên các triền đá cheo leo, hiểm trở và suối sâu.

Đường vào bản Đoòng. Ảnh: Oxalis.
Bản Đoòng của người Bru-Vân Kiều. Đến đây, du khách có thể cảm nhận và sống cuộc sống của người dân bản địa giữa núi rừng. Nơi đây có cây gừa (cây si) cổ thụ, đường kính đến 12 người ôm. Các vách đá dựng đứng với vô vàn mỏm đá sắc nhọn đầy thử thách.
Ở hang Én, du khách có thể len lỏi bên trong các khu vườn toàn là mảnh đá sắc nhọn tua tủa với nhiều hình thù kỳ dị. Còn trên con đường dẫn vào hang Khe Ri, du khách phải đi qua nhiều đoạn ngoằn ngoèo với các hồ nước sâu, nhiều hang đá nhỏ nguy hiểm. Du khách phải bơi qua rất nhiều đoạn trong hang, đối mặt với bóng tối, vách đá, thạch nhũ dốc đứng trơn trượt. Đặc biệt cẩn thận với những vách của bãi đá sập cheo leo vì bên dưới là khe hẻm sâu hun hút.

Bên trong hang Én có bố trí khu vực cắm trại để du khách lấy sức chinh phục hành trình. Ảnh: Oxalis.
Tuyến Bản Ban-Hang Khe Ri: Điểm tập kết đầu tiên là bản Ban của đồng bào dân tộc Arem, xã Tân Trạch (Bố Trạch). Để tới hang Khe Ri, du khách phải vượt qua hai con suối, nhiều dải núi đá vôi sườn dốc 30-45 độ.
Khi đã vượt qua địa hình sườn núi cuối cùng, đi tiếp thêm 1,5km dọc theo con suối, tới chân một vách núi dựng đứng, du khách sẽ bất ngờ khi thấy con suối tự dưng biến mất dưới một bãi đá cuội rộng lớn. Từ đây, theo lòng suối khô 200m sẽ tới hang.
Hang Khe Ri có nhiều thạch nhũ trên các vách đá và lòng hang. Theo tuyến này, du khách được nếm đủ muỗi, ve, vắt lúc nào cũng bâu vào, hay chịu sự nóng nực, không gian u tịch, lạnh lẽo, phải bơi trong làn nước lạnh đen ngòm đầy sợ hãi. Nhiều đoạn bên trong hang phải dùng dây để định hướng, nếu không sẽ lạc vào trong bãi đá mà không tìm thấy lối ra.

Đường đi vào hang cheo leo, hiểm trở. Ảnh: Oxalis.
Tuyến Đường 20-Cây gừa đường kính 5m-Thung lũng Sinh Tồn: Du khách phải chinh phục dãy núi đá vôi cao 300m hiểm trở, xuyên qua những cánh rừng hoang dã trước khi tới thung lũng.
Trên đường đi, du khách sẽ đối mặt với áp lực độ cao và sườn núi đá vôi sắc nhọn. Lên tới đỉnh, có cây gừa đường kính đến 5m và trải ra trước mắt là cánh rừng hoang sơ. Tiếp tục đi tiếp 4km xuyên rừng, trên núi đá vôi cheo leo, hiểm trở sẽ tới thung lũng.
Để xuống thung lũng đồng cỏ rộng gần 200ha này, du khách buộc phải đối mặt với những vách đá vôi dựng đứng, cao hàng trăm mét. Cảm giác mạnh đến ngạt thở khi treo mình trên dây và tụt dần xuống đáy thung lũng là một trải nghiệm khó thể nào quên.

Trên đường đi, du khách có cơ hội trải nghiệm các địa hình đa dạng tại vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng. Ảnh: Oxalis.
Các tuyến có độ hấp dẫn kém hơn là tuyến Hang Phong Nha: Trên đường đi, du khách có thể tận hưởng cảnh sắc thiên nhiên ở hai bên bờ và cảm nhận vẻ đẹp quyến rũ của dòng sông Son, con sông ngầm dẫn vào động Phong Nha, dài gần 50km. Du khách được lựa chọn đoạn hang từ bến thuyền đến phòng Bác Hồ-thác nước, vốn là đoạn hang có nhiều cảnh đẹp đặc sắc và điều kiện sinh thái đặc biệt. Tuy nhiên, địa hình cũng tiềm ẩn những thử thách dành cho sức khỏe và lòng dũng cảm của du khách.
Tuyến Khe Gió-Hang Vòm: Ngược dòng sông Chày sẽ gặp hang Vòm. trong hang có sự kết hợp hài hòa giữa các cột thạch nhũ, tường đá, hồ nước và ánh sáng tự nhiên phản chiếu tạo nên những cảnh quan rất riêng của hang Vòm.
Trong hang có rất nhiều đoạn nước sâu dài hàng trăm mét, du khách muốn đi qua đều phải bơi. Cách cửa hang khoảng 1,6km, trong không gian tối mịt bất chợt thấy được một khoảng ánh sáng trời. Tia sáng đó chiếu xuống từ độ cao gần 200m. Đi tiếp 5km sẽ dẫn tới một lối ra nằm dưới chân của một vách đá dốc đứng. Điều thử thách đối với tuyến đi này là sự bền bỉ về sức khỏe, kèm một chút mạo hiểm khi đi vào những quãng rừng rậm.
Tuyến Hang Tối: Cảnh quan trên đường tới hang Tối khá đặc sắc với dòng sông Chày nước trong xanh, bờ sông lộ các khối đá vôi bị bào mòn tạo nên nhiều cảnh quan đẹp. Khu vực phía trên hang là các vách núi đá vôi sừng sững tạo nên ham muốn chinh phục.
Trong tuyến này, du khách vừa được thưởng ngoạn phong cảnh và sự hoang dã của núi rừng, vừa có dịp thử thách sức khỏe, lòng dũng cảm của bản thân và khám phá những điều kỳ diệu của tạo hóa nhưng trong điều kiện khá an toàn.
Tuyến đi bộ từ Khu tưởng niệm liệt sĩ Đường 20 Quyết Thắng-Bản Ban: Du khách sẽ băng rừng, đi qua các dạng địa hình đồi núi, thung lũng khác nhau. Cảnh quan các đồi núi thấp trên đá trầm tích lục nguyên màu đỏ của hệ tầng Mụ Giạ tuổi Kreta đã tạo nên tính độc đáo của cảnh quan Karst phổ biến tại Phong Nha-Kẻ Bàng.
Du khách sẽ cảm thấy hưng phấn khi được trực tiếp quan sát địa hình và các trầm tích có khả năng lưu giữ hóa thạch, cùng những cánh rừng nguyên sinh trên sườn núi đá vôi. Ngoài ra, du khách còn có thể thăm bản của người Arem ở km 39, xã Tân Trạch.
Đây là tour cấp độ 1, phù hợp với những du khách có nhu cầu thư giãn, đi bộ khám phá cảnh đẹp tự nhiên, hoang dã và tìm hiểu những giá trị về văn hóa, lịch sử.
Tuyến Bản Ban-Hang Rục Cà Roòng: Đây là tuyến có các dạng cảnh quan khác nhau trên một thung lũng đá vôi dạng khe hẻm, được hình thành dọc theo một số đứt gãy kiến tạo cắt qua hệ tầng Bắc Sơn. Trên sườn vách đá vôi dốc đứng vẫn hiện diện thảm thực vật xanh tươi với nhiều loài mang đặc trưng hệ sinh thái rừng nhiệt đới.
Tuyến Đường 20-Hang Đại Cáo: Hang Đại Cáo nằm trong hệ thống hang Vòm, dài 1.607m. Mặc dù từ đường 20 tới hang Đại Cáo không xa, song đây là tuyến khó đi. Du khách phải vượt qua một đoạn đường dài trên hai khối núi đá khá dốc và một số con suối nhỏ. Tuy đường ngắn song cũng phải mất 3 tiếng đồng hồ đi bộ mới đến được hang. Du khách phải vượt các đoạn đường hiểm trở, cần có sự chuẩn bị tốt về mặt sức khỏe. Phần tiếp theo của tuyến hành trình là các thung lũng đá vôi với sườn vách dốc đứng. Đây là đoạn đi bộ hết sức thú vị.
Năm 2009, hang Sơn Đoòng được phát hiện. Đến năm 2013, tour du lịch mạo hiểm Sơn Đoòng được khai thác và lập tức trở thành tour hấp dẫn với du khách trên toàn thế giới.


Hang Sơn Đoòng với cảnh quan ấn tượng trong lòng hang. Ảnh: Oxalis.
Năm 2014, National Geographic (Anh) đã bình chọn thám hiểm Sơn Đoòng là tour du lịch mạo hiểm đẳng cấp nhất thế giới. Năm 2019, đài truyền hình Dave TV (Anh) cũng bình chọn tour Sơn Đoòng đứng thứ 5/20 cuộc phiêu lưu mạo hiểm vĩ đại nhất hành tinh.