Phụ nữ với khát vọng khởi nghiệp từ tài nguyên bản địa

Tiên phong nuôi heo bằng thảo mộc

Là nhân viên y tế của một trường học tại Quảng Bình, chị Nguyễn Thị Hoài Sen (31 tuổi, ở xã Sơn Lộc, huyện Bố Trạch, Quảng Bình) đang có thành công nhất định từ nghề tay trái mà chồng chị để lại - nghề chăn nuôi heo.

Thức ăn cho heo được chị Sen phối trộn từ các loại thảo dược tự nhiên

Năm 2019, chị làm chuồng trại nuôi heo theo kiểu truyền thống. Những năm đầu khởi nghiệp rơi vào lúc giá heo giảm mạnh, việc chăn nuôi khó khăn. Trăn trở tìm giải pháp, chị Sen bắt tay nuôi heo bằng thảo dược. Sau gần một năm thất bại, chị tìm ra cách giải quyết vấn đề và rút ra được công thức riêng để heo có sức đề kháng tốt, phát triển nhanh, ổn định về chất lượng thịt.

Bằng sự sáng tạo, chị Sen đã tận dụng thế mạnh của bà con nông dân tại địa phương với các loại cây thảo dược thường được trồng, như: đinh lăng, hoàn ngọc, nghệ, gừng, sả, tía tô... và một số loại thảo dược khác để phối trộn bổ trợ thêm nhiều loại thức ăn khác, như: ngô (bắp), khoai, sắn, đậu, bột cá, bột vỏ ngao... để đàn heo đủ dinh dưỡng và có sức đề kháng tốt, bảo đảm chất lượng thịt khi heo đạt trọng lượng xuất bán từ 80 - 100 kg/con.

Với mô hình này, chị Sen không chỉ mong muốn tạo ra nguồn thịt chất lượng, an toàn mà còn đặt ra kế hoạch xây dựng chuỗi liên kết sản xuất thông qua các mô hình chăn nuôi, nhằm giúp người dân thay đổi tư duy, thực hiện chăn nuôi hữu cơ theo hướng bền vững.

Đến hiện nay, doanh thu từ trang trại của chị Sen đã cán mốc 500 triệu đồng/năm và đưa lại nhiều cơ hội việc làm cho người dân địa phương. Chị Sen cũng bày tỏ mong muốn đến năm 2025, trang trại của mình sẽ trở thành đơn vị tiên phong và điển hình trong tổ chức nuôi lợn bằng thảo dược theo mô hình liên kết chuỗi giá trị có kiểm soát.

Trang trại nuôi heo của chị Sen theo mô hình thảo dược đang mang lại hiệu quả kinh tế cao

Dự án "Ứng dụng khoa học công nghệ nuôi heo thảo dược vi sinh theo chuỗi giá trị có kiểm soát" đã tạo ra sản phẩm sạch, an toàn, tốt cho sức khỏe người tiêu dùng, vừa tạo sinh kế cho người dân địa phương và mục tiêu phát triển bền vững.

Được trao giải Nhì trong cuộc thi "Phụ nữ khởi nghiệp, phát huy tài nguyên bản địa" năm 2023.

Khởi nghiệp từ nguồn dược liệu núi rừng

Sinh ra từ vùng sơn cước có tiềm năng phát triển dược liệu, chị Trương Thị Sơn, ở thôn Chiềng Khạt, xã Đồng Lương, huyện Lang Chánh (Thanh Hóa) luôn trăn trở vì nhiều loại dược liệu vốn là bài thuốc chữa bệnh của bà con miền núi đang dần bị mai một.

Với đam mê tìm tòi, nghiên cứu về các loại cây thuốc, và để phát huy tốt nhất giá trị các loại thảo dược của địa phương, sau khi tốt nghiệp Đại học Hồng Đức, chị Sơn đã tiếp tục học nghề y dược cổ truyền để phát triển các sản phẩm từ dược liệu.

Trồng cây dược liệu - hướng khởi nghiệp mới của phụ nữ vùng cao

"Ở Lang Chánh bà con có kinh nghiệm hái dược liệu, vì vậy mình muốn khôi phục, kết hợp y học cỏ truyền, cải tiến sản phẩm, tạo thành hàng hóa, tạo công ăn việc làm cho người dân bản địa", chị Sơn chia sẻ.

Năm 2020, chị Sơn quyết định khởi nghiệp bằng việc thành lập Herbal fram (Nông trại thảo mộc). Cùng với việc thu mua dược liệu của bà con hái được trong tự nhiên, chị đã liên kết với các hộ dân trồng 35 ha gồm ngải cứu, sả và các loại thảo mộc khác.

Đặc biệt, từ việc sản xuất gối ngủ thảo mộc, với nguyên liệu từ bông tự nhiên và ngải cứu, vỏ gối từ thổ cẩm và tơ tằm, chị Sơn đã góp phần khôi phục nghề dệt truyền thống. Hiện Nông trại thảo mộc tạo việc làm cho 50 lao động.

Nhờ xây dựng được vùng nguyên liệu ổn định tại địa phương và đầu tư hệ thống máy móc sản xuất hiện đại, Herbal fram đã có nhiều sản phẩm từ cây dược liệu, phục vụ nhu cầu thị trường. Trong đó, có sản phẩm Tinh dầu ngải cứu Herbal Farm đã được công nhận OCOP 3 sao và nhiều sản phẩm đang được xây dựng hồ sơ xét công nhận OCOP cấp tỉnh.

Hiện tại, công ty đang tiếp tục liên kết với người dân phát triển bền vững các vùng trồng dược liệu và nghiên cứu mở rộng diện tích tại địa phương và một số huyện lân cận.

Nghị lực của "Nàng út ống tre"

"Nàng út ống tre" là biệt danh mà bạn bè đặt cho Bùi Thị Yến Nhi (27 tuổi, ngụ huyện Châu Thành, tỉnh Hậu Giang). Sinh ra có phần kém may mắn hơn các bạn bè cùng trang lứa, với thân hình nhỏ nhắn và phải di chuyển bằng 10 đầu ngón chân. Thế nhưng, ngay từ nhỏ, Bùi Thị Yến Nhi không chấp nhận buông xuôi cho số phận mà nỗ lực không ngừng trong học tập cũng như công việc để có được cuộc sống tốt đẹp. Nhiều năm qua, Yến Nhi đã khởi nghiệp với nghề làm hoa sáp và đã có được thành công nhất định.

Bùi Thị Yến Nhi khởi nghiệp với nghề làm hoa sáp

Vốn có niềm đam mê hoa sáp và yêu thích kinh doanh nên bên cạnh công việc thường ngày, cô gái nhỏ còn tập tành làm những sản phẩm từ hoa sáp để chưng trong nhà rồi đăng lên mạng xã hội, không ngờ nhiều người chú ý và hỏi mua ngày càng nhiều. Vậy là từ năm 2019, Yến Nhi quyết định chọn cho mình hướng đi mới là kinh doanh hoa sáp.

"Tôi có ý nghĩ là mình sẽ kinh doanh một mặt hàng nào đó để tạo thu nhập cho gia đình, vì đam mê hoa sáp nên tôi kinh doanh hoa. Mọi thứ đều tự mày mò, không có đi học ở đâu hết. Ở quê nguồn hàng không có nên phải tự đi TP.HCM tìm. Tôi chưa bao giờ nghĩ mình là một người nhỏ hoặc là một người tàn tật. Người bình thường làm được mà tại sao tôi không, tôi cứ nghĩ vậy, cứ làm thôi", chị Yến Nhi chia sẻ.

4 năm qua, hàng ngàn bông hoa sáp ra đời được nhiều người ưa chuộng bởi tính thẩm mỹ và thân thiện môi trường. Hiện chị Yến Nhi liên kết kinh doanh với hàng chục sinh viên và Hội viên phụ nữ tạo thu nhập ổn định từ 4 - 6 triệu đồng mỗi tháng.

"Qua dự án hoa sáp, tôi muốn gửi đến mọi người thông điệp: Với những người khuyết tật, chúng tôi tuy yếu ớt về ngoại hình, nhưng tâm hồn và trí tuệ luôn tràn đầy nhiệt huyết. Những bông hoa sáp là sợi dây gắn kết cộng đồng", Yến Nhi chia sẻ.

Năm 2023, dự án "Mô hình sản xuất và kinh doanh hoa sáp" (Hoa Út Nhi) của chị Bùi Thị Yến Nhi cũng là 1 trong 33 Dự án khởi nghiệp xuất sắc nhất được vinh danh tại cuộc thi "Phụ nữ khởi nghiệp, phát huy tài nguyên bản địa".

Chắp cánh khát vọng khởi nghiệp của phụ nữ

Hỗ trợ phụ nữ khởi sự kinh doanh và khởi nghiệp, là một trong những nhiệm vụ quan trọng đang được các cấp Hội Liên hiệp Phụ nữ triển khai quyết liệt, mạnh mẽ trong những năm gần đây. Với nhiều giải pháp như hỗ trợ nguồn vốn tín dụng, đào tạo nghề và chuyển giao khoa học kỹ thuật, nhiều chị em phụ nữ đã tự tin, an tâm hiện thực hóa ý tưởng khởi nghiệp và từng bước xây dựng thương hiệu, khởi nghiệp thành công.

Trong bối cảnh thay đổi cơ cấu kinh tế và tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Ðề án của Chính phủ "Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2017-2025" (Ðề án 939) là minh chứng cho những cam kết và giải pháp hiệu quả của Việt Nam trong nâng cao quyền năng kinh tế của phụ nữ. Thông qua các hoạt động đồng bộ, toàn diện của các cấp, các ngành, với vai trò chủ trì của các cấp Hội Liên hiệp Phụ nữ, Ðề án đã khơi dậy khát vọng khởi nghiệp, hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh doanh, tạo việc làm và giải quyết việc làm cho nhiều phụ nữ khác, đặc biệt đối với phụ nữ ở khu vực nông nghiệp nông thôn, vùng sâu vùng xa.

Theo Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam Hà Thị Nga, qua 6 năm triển khai Đề án, được sự quan tâm, tạo điều kiện của Chính phủ, sự hỗ trợ của các địa phương, các bộ, ngành và sự cố gắng, nỗ lực bền bỉ của Hội Phụ nữ các cấp, đã có trên 80.000 ý tưởng kinh doanh của phụ nữ được hỗ trợ; trên 70.000 phụ nữ mạnh dạn khởi sự kinh doanh, khởi nghiệp; gần 5.000 tổ hợp tác/hợp tác xã do phụ nữ quản lý được thành lập; hơn 60.000 doanh nghiệp của phụ nữ mới thành lập được tư vấn nâng cao năng lực, hỗ trợ kết nối các nguồn lực để phát triển.

Tại lễ trao giải chung kết toàn quốc cuộc thi "Phụ nữ khởi nghiệp, phát huy tài nguyên bản địa" vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh: Khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo là động lực quan trọng cho sự phát triển của mỗi quốc gia, mỗi dân tộc. Thời gian qua, Đảng và Nhà nước luôn đặc biệt quan tâm, đã ban hành và triển khai hiệu quả nhiều chủ trương, cơ chế, chính sách hỗ trợ, khuyến khích khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, trong đó phụ nữ - chiếm 50% dân số, gần 48% lực lượng lao động của đất nước ta được đặc biệt quan tâm, tạo điều kiện.

Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, trong bối cảnh hệ sinh thái khởi nghiệp ở Việt Nam vẫn chưa tương xứng với tiềm năng và còn khoảng cách so với các nước trong khu vực và thế giới; phụ nữ Việt Nam phải đối mặt với rất nhiều khó khăn riêng, rất đặc thù trong hành trình khởi nghiệp; nước ta đang phải đối mặt với những "cơn gió ngược" của kinh tế toàn cầu, đòi hỏi không chỉ nỗ lực của bản thân chị em mà rất cần sự hỗ trợ, đồng hành, ủng hộ, tạo điều kiện của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương và tổ chức Hội Liên hiệp Phụ nữ các cấp, các tập đoàn kinh tế, tổng công ty, doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Để thực hiện thành công mục tiêu của Đề án Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp và lan tỏa mạnh mẽ phong trào khởi nghiệp trong các tầng lớp phụ nữ, Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, địa phương và Hội Liên hiệp Phụ nữ các cấp tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách để tạo môi trường, điều kiện thuận lợi nhất cho phụ nữ khởi nghiệp, nhất là cơ chế hỗ trợ về vốn, tư vấn pháp lý, tập huấn nâng cao năng lực toàn diện cho phụ nữ, kết nối tiêu thụ sản phẩm, xúc tiến thương mại cho phụ nữ khởi nghiệp...

Phát triển mạnh mẽ hệ sinh thái khởi nghiệp quốc gia, trong đó lưu ý hệ sinh thái riêng cho phụ nữ khởi nghiệp; hình thành và phát huy hiệu quả mạng lưới chuyên gia, cố vấn khởi nghiệp sáng tạo, nhà đầu tư, quỹ đầu tư trong nước, quốc tế nhằm hỗ trợ các ý tưởng/dự án khởi nghiệp của phụ nữ.

Mở rộng phạm vi hoạt động và đối tượng thụ hưởng của các Quỹ đầu tư khởi nghiệp các cấp để ngày càng có nhiều phụ nữ được tiếp cận với các Quỹ, đảm bảo nguồn lực để hiện thực hóa các ý tưởng, dự án khởi nghiệp. Các Ngân hàng nghiên cứu phát triển các gói sản phẩm phù hợp, ưu đãi dành cho các dự án khởi nghiệp, trong đó có dự án khởi nghiệp của phụ nữ.

Đồng thời, tăng cường huy động các nguồn lực xã hội, hợp tác quốc tế cho các hoạt động khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo của phụ nữ thông qua các diễn đàn, hội chợ, các doanh nghiệp, các quỹ đầu tư; hỗ trợ kết nối cung-cầu, quảng bá, giới thiệu, sử dụng sản phẩm đổi mới sáng tạo của phụ nữ.

Thủ tướng Phạm Minh Chính tin tưởng, ngọn lửa nhiệt huyết khởi nghiệp của những phụ nữ có dự án khởi nghiệp ngày hôm nay sẽ được lan tỏa rộng khắp, góp phần nuôi dưỡng niềm đam mê, khát vọng sáng tạo, đổi mới và cống hiến, đóng góp trong các tầng lớp phụ nữ. Sẽ ngày càng có nhiều nữ doanh nhân, hợp tác xã của phụ nữ đứng tên trong danh sách những dự án khởi nghiệp thành công của Việt Nam, của khu vực và của thế giới, đóng góp cho một Việt Nam phát triển nhanh và bền vững, toàn diện, bao trùm, góp phần hiện thực hóa khát vọng xây dựng đất nước hùng cường, thịnh vượng, Nhân dân ấm no, hạnh phúc.

Nguyên Thảo