Phục hồi kinh tế nhìn từ thị trường lao động

Thông tin từ Tổng cục Thống kê cho biết, Thị trường lao động quý I/2022 đã dần phục hồi trở lại, đặc biệt là lao động trong ngành dịch vụ. Thu nhập bình quân tháng của người lao động tăng 1 triệu đồng so với quý trước và tăng 110.000 đồng so với cùng kỳ năm 2021.

Thu nhập trung bình của người lao động đã có sự cải thiện trong quý I/2022.

Trong tổng 50 triệu lao động có việc làm, so với quý trước và cùng kỳ năm 2021, lao động khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản đều giảm lần lượt là 426,8 nghìn người và 192,2 nghìn người.

Lao động trong khu vực công nghiệp và xây dựng giảm 82,7 nghìn người so với quý trước nhưng tăng 661,3 nghìn người so với cùng kỳ năm 2021. Lao động trong ngành dịch vụ tăng mạnh so với quý trước (gần 1,5 triệu người) nhưng vẫn thấp hơn so với cùng kỳ năm 2021 khoảng 336,8 nghìn người.

Ở đây cần phải nói thêm rằng các con số thống kê cho thấy đã có dấu hiệu người lao động trở lại làm việc trong các ngành kinh tế chính là công nghiệp, lâm nghiệp thủy sản và dịch vụ. Nhưng thực tế lượng việc làm mới tăng trưởng không nhiều, thu nhập của người lao động vẫn còn thấp.

Theo Tổng cục Thống kê, vấn đề thiếu việc làm ở khu vực dịch vụ đã được cải thiện đáng kể. So với quý trước, số người thiếu việc làm quý I/2022 là 1,3 triệu người, giảm 135.200 người; tỷ lệ thiếu việc làm của lao động là 3,01%, giảm 0,36 điểm phần trăm.

Cũng theo báo cáo về tình hình lao động, việc làm, thị trường lao động quý I/2022 đang dần sôi động trở lại ở nhiều ngành kinh tế, đời sống của người lao động được cải thiện hơn, thu nhập bình quân của người lao động có sự phục hồi.

Nếu như quý III/2021, thị trường lao động đã trải qua những khó khăn chưa từng có trong nhiều năm trở lại đây, với mức thu nhập bình quân của người lao động là 5,2 triệu đồng, là mức sụt giảm nghiêm trọng. Nhưng đến quý I/2022 thu nhập bình quân tháng của người lao động quý I đạt 6,4 triệu đồng, tăng 1 triệu đồng so với quý trước và tăng 110.000 đồng so với cùng kỳ năm 2021.

Điểm sáng nổi bật là thu nhập bình quân tháng của lao động tăng mạnh tại vùng Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long, nhất là tại TP HCM.

Cụ thể, thu nhập bình quân tháng của lao động vùng Đông Nam Bộ tăng cao nhất trong 6 vùng kinh tế - xã hội, với mức thu nhập bình quân 8,3 triệu đồng, tăng 36,8%, tương ứng tăng 2,2 triệu đồng so với quý trước. Lao động tại TP HCM, Bình Dương và Đồng Nai có mức thu nhập bình quân cao nhất cả nước, khoảng hơn 8 triệu đồng/người/tháng.

Cần lưu rằng trong quý I/2022 vừa qua, số người có việc làm tăng nhanh nhưng lại tăng nhiều ở lao động phi chính thức - lao động thời vụ, thu nhập thấp (33,4 triệu người, tăng 97,5 nghìn người so với quý trước). Tỷ lệ thất nghiệp và tỷ lệ lao động không sử dụng hết tiềm năng giảm những vẫn còn ở mức tương đối cao. Lao động "tự sản tự tiêu" giảm nhưng vẫn chưa trở về trạng thái bình thường khi chưa xảy ra đại dịch khi vẫn cao hơn 1,1 triệu người so với cùng kỳ năm trước.

Điều này nói lên thực trạng kinh tế Việt Nam đang phục hồi nhưng chưa thực sự mạnh và có tính bền vững. Trong khi đó, chúng ta còn đang phải đối mặt với nguy cơ thiếu năng lượng để sản xuất cũng như sinh hoạt ngay trong năm 2022. Đặc biệt là ảnh hưởng từ tình hình bất ổn về địa chính trị trên thế giới khiến giá dầu khí tăng cao, giá vận chuyển vẫn đang ở mức đỉnh điểm… sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới hiệu quả sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp Việt Nam có các ngành chủ yếu hướng đến xuất khẩu, sử dụng nhiều năng lượng.

Bởi vậy, điều cần làm của các cơ quan quản lý nhà nước là phải tích cực triển khai đồng bộ các giải pháp cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động, đẩy nhanh thực hiện chương trình phục hồi và phát triển kinh tế. Mặt khác, thực hiện tích cực các chính sách thu hút lao động tự sản tự tiêu và nghiên cứu xây dựng các chương trình đào tạo phù hợp, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cũng như thu nhập của người lao động. Chỉ khi nào người lao động có thu nhập cao, có tích lũy thì nền kinh tế mới có thể tăng tốc phục hồi cũng như phát triển.

Việc thực hiện Nghị quyết 68/NQ-CP, Nghị quyết 126/NQ-CP của Chính phủ đã hỗ trợ người sử dụng lao động vay vốn trả lương cho người lao động, hỗ trợ tích cực cho doanh nghiệp giảm bớt khó khăn, bảo đảm duy trì việc làm cho người người lao động.

Thành Công