Phục vụ kết hợp kinh doanh để hợp tác xã phát triển
HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Hòa Mỹ Tây (huyện Tây Hòa) triển khai dịch vụ thu hoạch lúa cho thành viên HTX. Ảnh: MINH DUYÊN
Bên cạnh hoạt động phục vụ, các HTX luôn duy trì các dịch vụ kinh doanh. Nhờ đó, các đơn vị này luôn có nguồn thu để tái đầu tư và phát triển.
Bài học từ thực tế
Kinh tế tập thể mà nòng cốt là các HTX thường duy trì 2 hoạt động, gồm: dịch vụ phục vụ như làm đất, tuốt lúa, thủy lợi… và dịch vụ kinh doanh như bán lẻ xăng dầu, vật tư nông nghiệp, lúa giống, vệ sinh môi trường… Thực tế cho thấy, HTX nào duy trì tốt 2 hoạt động này để bổ trợ cho nhau thì làm ăn hiệu quả và ngược lại thường gặp khó khi có biến động. HTX Song A (TX Sông Cầu) là một ví dụ điển hình. Theo UBND TX Sông Cầu, HTX này ra đời với kỳ vọng sẽ là đơn vị kinh tế tập thể đầu tiên ở địa phương làm dịch vụ thu gom rác thải theo hình thức xã hội hóa. HTX đầu tư phương tiện, trang thiết bị và bước đầu hoạt động hiệu quả. Nhưng khi thiên tai, mưa bão làm phương tiện bị hư hỏng nặng, HTX không có nguồn thu nào để bù khoản lỗ này nên không thể tiếp tục hoạt động.
Ông Nguyễn Khánh, nguyên Giám đốc HTX Song A chia sẻ: HTX làm dịch vụ vệ sinh môi trường, kinh doanh chịu thuế nhưng thu không đủ chi. Hoạt động nhiều năm, HTX vẫn không có nguồn vốn tích lũy và khi gặp biến cố thì không có nguồn nào để vực dậy.
Trong khi đó, nhiều HTX xuất phát điểm từ các dịch vụ phục vụ, sau đó mở thêm các dịch vụ kinh doanh đã có được nguồn thu, tạo đà phát triển. Điển hình như HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Hòa Mỹ Tây (huyện Tây Hòa). Ông Phùng Minh Tuấn, Giám đốc HTX này cho biết: Trước đây, HTX chủ yếu quản lý sản xuất, làm các dịch vụ phục vụ cho bà con. Các dịch vụ này không tạo ra lợi nhuận cao nhưng nhờ làm tốt, được bà con tin tưởng và sử dụng lâu dài. Tích tiểu thành đại, sau nhiều năm, HTX cũng có được nguồn vốn để mở các dịch vụ kinh doanh. Gần nhất, năm 2018, HTX đầu tư 2,6 tỉ đồng mở cửa hàng xăng dầu. Kinh doanh có lãi, HTX tiếp tục mở thêm 2 dịch vụ mới là sản xuất lúa giống và cung ứng giống keo lai. Có doanh thu cũng đồng nghĩa với việc HTX phục vụ bà con tốt hơn. Từ đầu năm đến nay, tình hình dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, gây nhiều khó khăn trong kinh doanh, nhưng nhờ có hoạt động dịch vụ nên HTX vẫn quản lý tốt sản xuất, bảo đảm cuộc sống ổn định cho thành viên.
Tạo nền tảng xây dựng chuỗi giá trị
Cũng theo ông Phùng Minh Tuấn, nhờ thực hiện tốt cả dịch vụ phục vụ lẫn dịch vụ kinh doanh, HTX từng bước hình thành chuỗi liên kết sản xuất trên cây keo lai. Hiện nay, HTX có vườn ươm đạt chuẩn, các thiết bị khai thác và bảo vệ rừng, xe vận tải chở gỗ và đầu ra được Công ty TNHH MTV Bảo Châu Phú Yên liên kết thu mua.
Còn ông Nguyễn Ngọc Tuấn, Giám đốc HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Hòa Phong (huyện Tây Hòa), cho biết: Đơn vị đã xây dựng thành công chuỗi giá trị với cây dâu tằm truyền thống. HTX đang xây dựng chuỗi giá trị thứ hai trên cây lúa, từng bước xây dựng thương hiệu gạo sạch Tây Hòa. Có được kết quả này là nhờ nhiều năm liền HTX kiên trì con đường đa dạng sản xuất, vừa làm tốt các dịch vụ phục vụ bà con, vừa đẩy mạnh kinh doanh tạo doanh thu phát triển hoạt động đơn vị. Từ đó, HTX có được nền tảng cơ sở vật chất để đẩy mạnh kinh doanh và khi kinh doanh có nguồn thu thì tiếp tục tái đầu tư cho các hoạt động phục vụ. Chính liên kết này đã giúp HTX sớm hình thành chuỗi giá trị nông sản. Khi những chuỗi giá trị nông sản được thiết lập, đời sống người nông dân, thành viên HTX ngày một nâng cao và HTX cũng được củng cố vững chắc.
Hơn 5 năm trước, thời điểm Luật HTX 2012 có hiệu lực, nhiều HTX lúng túng trong việc chọn trở thành đơn vị kinh doanh theo mô hình doanh nghiệp vừa và nhỏ hay đơn vị thuần quản lý sản xuất phục vụ hộ thành viên. Từ thực tế vận hành của cơ chế thị trường và định hướng chính sách phát triển cho thành phần kinh tế này, các HTX phát triển theo hướng đa dịch vụ. Trong đó, “bà đỡ” cho kinh tế hộ là nhiệm vụ trọng tâm, phát triển kinh tế là nhiệm vụ cấp bách. Ông Lê Thanh Lam, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, cho biết: Đa dạng dịch vụ giúp kinh tế tập thể hoàn thành được cả hai nhiệm vụ trên. Trên thực tế, hai dịch vụ này cùng tồn tại mới bổ trợ được cho nhau để HTX hoạt động ổn định và phát triển trong mọi điều kiện, dù là thị trường bấp bênh hay dịch bệnh kéo dài... Cái khó của các HTX hiện nay là làm sao vừa tạo ra lợi nhuận cao mà vẫn không đánh mất bản chất “bà đỡ” của mình vì kinh tế tập thể chính là phục vụ phát triển kinh tế hộ, hỗ trợ cộng đồng cùng phát triển. Muốn vậy, các HTX không thể tách rời xây dựng nông thôn mới, phát triển làng nghề, xây dựng thương hiệu làng nghề…
HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Hòa Phong đã xây dựng thành công chuỗi giá trị với cây dâu tằm truyền thống. HTX đang xây dựng chuỗi giá trị thứ hai trên cây lúa, từng bước xây dựng thương hiệu gạo sạch Tây Hòa. Có được kết quả này là nhờ nhiều năm liền HTX kiên trì con đường đa dạng sản xuất, vừa làm tốt các dịch vụ phục vụ bà con, vừa đẩy mạnh kinh doanh tạo doanh thu phát triển hoạt động đơn vị.
