Pin thể rắn hút đầu tư cho Trung Quốc

Vào đầu tháng 4 vừa qua, IM Motors, một công ty con của SAIC Motor, đã công bố “pin thể rắn sạc cực nhanh gần 900V”, gây ra làn sóng đầu cơ “điên cuồng” trên thị trường thứ cấp. Tuy nhiên, sự phấn khích này nhanh chóng trở thành sự chỉ trích và hoài nghi của công chúng, với nhiều người bác bỏ những tuyên bố của IM Motors chỉ là sự cường điệu ở góc độ tiếp thị.

Trái ngược với bản chất đầu cơ của thị trường thứ cấp, vốn kiên nhẫn trên thị trường sơ cấp đã đặt cược dài hạn vào pin thể rắn, làm dấy lên một làn sóng nhiệt tình đầu tư mới.

Theo trang 36Kr, kể từ tháng 3 năm nay, một số công ty công nghệ pin thể rắn trong nước, bao gồm GTC-Power, Ronggu New Materials, Yihua New Energy, Xingkeyuan và CASOL, đã đảm bảo được các vòng tài chính mới. Các tổ chức đầu tư nổi tiếng như Hillhouse Capital, HongShan, Oriental Fortune Capital và Innoangel Fund đang tích cực đầu tư vào lĩnh vực này.

Shao Jiayu từ Six Sigma Capital nói rằng chất xúc tác quan trọng cho làn sóng đầu tư này là thông báo gần đây của CATL tại Hội chợ Pin Quốc tế Trung Quốc (CIBF) về mục tiêu bắt đầu sản xuất quy mô nhỏ pin thể rắn hoàn toàn vào năm 2027.

Shao nói: “Khi người dẫn đầu ngành tuyên bố rằng pin thể rắn là tương lai và đặt ra mốc thời gian rõ ràng, các tổ chức đầu tư mạo hiểm đương nhiên có sự chắc chắn cao hơn trong việc đầu tư vào pin thể rắn”.

Chắc chắn hơn về pin thể rắn

Pin thể rắn mang lại những lợi thế đáng kể so với pin lỏng phổ thông hiện nay về mật độ năng lượng, độ an toàn, tốc độ sạc và vòng đời.

Tiềm năng của chúng lớn đến mức trong ngành thường nói rằng ngày pin thể rắn trở nên phổ biến cũng là ngày những chiếc ô tô chạy bằng nhiên liệu bước ra khỏi giai đoạn lịch sử. Do đó, những tiến bộ công nghệ trong pin thể rắn luôn thu hút sự chú ý của thị trường vốn và dễ dàng trở thành chủ đề đầu cơ trên thị trường thứ cấp.

Tuy nhiên, những phát triển gần đây trong ngành công nghiệp pin thể rắn trong nước của Trung Quốc cho thấy những thay đổi vượt ra ngoài sự suy đoán của thị trường thứ cấp. Các nhà sản xuất đang bắt đầu công bố các mốc thời gian sản xuất hàng loạt rõ ràng cho pin thể rắn. GAC Group là nhà sản xuất trong nước đầu tiên cung cấp lịch trình sản xuất hàng loạt rõ ràng cho pin thể rắn hoàn toàn. Vào ngày 12 tháng 4, GAC đã tiết lộ công nghệ pin thể rắn hoàn toàn của mình, đồng thời thông báo rằng họ sẽ đạt được sản xuất hàng loạt vào năm 2026, bước đầu áp dụng công nghệ này cho các mẫu xe Hyper của mình.

CATL cũng làm theo không lâu sau đó. Vào ngày 28 tháng 4, Wu Kai, nhà khoa học trưởng của CATL, đã tuyên bố trong CIBF 2024 rằng công ty đặt mục tiêu đạt được mục tiêu sản xuất pin thể rắn hoàn toàn ở quy mô nhỏ vào năm 2027. Wu đã đề cập rằng, dựa trên thang điểm từ 1–9 cho công nghệ và sản xuất trưởng thành, hoạt động phát triển pin thể rắn của CATL hiện được đánh giá ở mức 4, với kỳ vọng đạt mức 7 hoặc 8 vào năm 2027, cho phép sản xuất quy mô nhỏ.

Vào ngày 17 tháng 5, Gotion High-tech cũng đã phát hành pin Jinshi, sử dụng công nghệ pin thể rắn hoàn toàn. Pan Ruijun, kỹ sư trưởng của dự án, nói với 36Kr rằng Gotion có kế hoạch tiến hành thử nghiệm xe quy mô nhỏ sử dụng pin thể rắn hoàn toàn vào năm 2027. Nếu các thử nghiệm diễn ra suôn sẻ, dự kiến sẽ đạt được sản xuất hàng loạt vào năm 2030 khi chuỗi công nghiệp dần dần thiết lập.

Các mốc thời gian tăng tốc và chất xúc tác trong ngành

Tại sao các nhà sản xuất pin và ô tô lại tập trung thông báo về mốc thời gian sản xuất pin thể rắn quy mô nhỏ vào khoảng năm 2026 và 2027?

Người đứng đầu bộ phận R&D pin thể rắn tại một nhà máy pin lithium nói rằng các công ty Nhật Bản và Hàn Quốc cho đến nay đã đi trước trong việc phát triển pin thể rắn. Tại Triển lãm ô tô Bắc Kinh năm nay, một số hãng ô tô Nhật Bản đã công bố kế hoạch sản xuất hàng loạt pin thể rắn vào năm 2026, khiến Trung Quốc phải tăng tốc nỗ lực. Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc đang hoạch định các chính sách công nghiệp cho pin thể rắn, chuẩn bị cung cấp hàng chục tỷ Nhân dân tệ để hỗ trợ đầu tư của nhiều công ty.

“Tôi tin rằng với nguồn vốn đáng kể như vậy, cùng với sự hỗ trợ của doanh nghiệp và dòng vốn từ bên ngoài, chúng tôi có thể đẩy nhanh quá trình phát triển pin thể rắn hoàn toàn ở Trung Quốc. Đạt được sản xuất hàng loạt vào năm 2030 là một ước tính thận trọng”, người đứng đầu bộ phận R&D cho biết. Động lực này do các nhà sản xuất hàng đầu tạo ra sẽ tự nhiên thúc đẩy nhu cầu về chất điện phân rắn, cực âm và cực dương trên toàn chuỗi cung ứng. Các tổ chức đầu tư nhận thức được những phát triển này đã hoàn thành các vòng đầu tư mới trước khi các nhà sản xuất pin lithium công bố lịch trình sản xuất của họ.

Chỉ trong tháng 3, bốn dự án chuỗi cung ứng pin thể rắn đã hoàn thành các vòng tài trợ mới, bao gồm cả các dự án mới nhận được nguồn vốn ban đầu và các dự án hiện có đảm bảo tiếp tục đầu tư, đánh dấu một đợt bùng nổ đầu tư nhỏ.

Những thách thức đối với công nghiệp hóa

Sự tăng tốc của các gã khổng lồ trong ngành và sự hỗ trợ chính sách chắc chắn sẽ thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp pin thể rắn trong nước. Tuy nhiên, thời điểm chính xác để sản xuất hàng loạt vẫn chưa chắc chắn. Sản xuất pin thể rắn cỡ nhỏ trong phòng thí nghiệm không khó. Vào những năm 1990, Phòng thí nghiệm quốc gia Oak Ridge ở Mỹ đã phát hiện ra một chất điện phân rắn thích hợp trong phòng thí nghiệm và pin màng mỏng dựa trên chất điện phân này đạt được mật độ năng lượng vượt quá 700 Wh/kg, gấp 2,5 lần so với pin lithium lỏng hiện nay.

Tuy nhiên, việc chuyển đổi pin thể rắn từ phòng thí nghiệm sang công nghiệp hóa đặt ra những thách thức lớn về kỹ thuật và kỹ thuật. Toyota, hãng nắm giữ nhiều bằng sáng chế toàn cầu nhất trong lĩnh vực pin thể rắn, đã thử nghiệm hàng chục nghìn chất điện phân trong 30 năm qua. Tuy nhiên, Toyota vẫn chưa đạt được mục tiêu sản xuất hàng loạt do lịch trình sản xuất đã công bố trước đó liên tục bị trì hoãn.

Một nhà đầu tư chuyên về lĩnh vực pin lithium nói rằng để pin thể rắn được thương mại hóa, chúng phải đáp ứng sáu tiêu chí hiệu suất chính: an toàn, mật độ năng lượng, vòng đời, tốc độ sạc, khả năng chịu nhiệt độ và kiểm soát hệ thống quản lý pin (BMS). Tại một hội nghị vào tháng 1, giáo sư và học giả Ouyang Minggao cũng chỉ ra rằng “quá trình công nghiệp hóa pin thể rắn vẫn phải đối mặt với một loạt thách thức khoa học cần được giải quyết ở các cấp độ khác nhau, bao gồm vật liệu chính, giao diện, điện cực tổng hợp và tế bào đơn lẻ”.

Nhà đầu tư này cho biết: “Việc pin thể rắn xuất hiện vào những năm 1990 đã không được sản xuất hàng loạt trong 30 năm qua đã minh họa đầy đủ cho sự khó khăn trong lĩnh vực này. Mặc dù tốc độ phát triển đang tăng tốc nhưng chúng tôi vẫn còn lâu mới đạt được mục tiêu sử dụng thương mại quy mô lớn”.

Theo quan điểm của ông, đối với các nhà đầu tư có nguồn vốn dồi dào, việc đầu tư rộng rãi vào chuỗi cung ứng pin thể rắn là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, xét về tiến bộ công nghệ và công nghiệp hóa, pin thể rắn vẫn chưa đạt đến điểm đột phá và chưa thể đạt được sự chuyển đổi kỹ thuật trong thời gian ngắn.

Nói cách khác, các dự án pin thể rắn vẫn nên được coi là khoản đầu tư mạo hiểm điển hình có rủi ro đáng kể. Tuy nhiên, trước xu hướng đầu tư nghìn tỷ Nhân dân tệ mới vào pin thể rắn, rất ít tổ chức sẵn sàng bỏ lỡ cơ hội đặt cược vào những gì có thể thấy trước được trong quá trình hình thành CATL tiếp theo.

Theo số liệu thống kê chưa đầy đủ của Hangbang Investment, đã có 22 sự kiện tài trợ trên thị trường sơ cấp trong nước trong lĩnh vực pin thể rắn trong cả năm 2022 và 2023. Các công ty hàng đầu trong lĩnh vực này, như Qingtao Energy, WeLion New Energy và ProLogium Technology, đã phát triển thành kỳ lân với mức định giá vượt quá 10 tỷ RMB.

Đáng chú ý, quá trình công nghiệp hóa pin thể rắn không chỉ kéo theo sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp mà còn giữa các quốc gia. Ví dụ, Hàn Quốc có kế hoạch đầu tư 3,066 nghìn tỷ Won từ năm 2023–2028 để sớm thương mại hóa pin kim loại lithium và thể rắn.

Lê Vũ