Pin xe điện lớn hơn có tốt hơn?

Khi thị trường BEV phát triển, với các nhà sản xuất ô tô giới thiệu các mẫu xe mới, không phải tất cả các thương hiệu đều cung cấp nhiều tùy chọn kích thước pin. Đây là một cách tiếp cận hợp lý, vì tập trung vào các đơn vị lưu trữ điện lớn hơn giúp giải quyết cả nỗi lo về phạm vi hoạt động và nỗi lo về sạc.

Điều này có nghĩa là sự an tâm và tạo ấn tượng về khả năng chống chọi với tương lai. Nó đặc biệt đúng khi cơ sở hạ tầng sạc tiếp tục phát triển trên khắp Châu Âu, nơi hiện tại có thể gặp khó khăn trong việc đáp ứng nhu cầu.

Nhưng ít ai đặt câu hỏi về logic khi chọn pin lớn hơn, trong khi việc chọn pin nhỏ hơn có thể khiến một số người phải nhướng mày suy nghĩ. Liệu có hợp lý khi chọn đơn vị pin lớn nhất hiện có, đặc biệt là khi đây là thành phần BEV đắt nhất?

Để hiểu liệu lớn hơn có thực sự tốt hơn hay không, một số vấn đề cần được làm rõ. Điều này có thể đạt được bằng cách so sánh các biến thể tiêu chuẩn và tầm xa của hai mẫu xe tiêu biểu là Tesla Model Y và Volvo EX30, tập trung vào các biến thể động cơ đơn dẫn động cầu sau (RWD).

Model Y không chỉ là chiếc xe bán chạy nhất tại châu Âu năm ngoái mà còn giành được danh hiệu đó trên toàn cầu. Trong khi đó, mẫu EX30 mới ra mắt gần đây nhấn mạnh vào khả năng tương thích với thị trường đại chúng, trong một phân khúc xe mà khả năng này đã vắng bóng trong một thời gian dài.

Chi phí cho phạm vi hoạt động lớn hơn

Khi so sánh giá giao dịch trực tuyến cho xe mới sau khi trừ phí và chiết khấu của công ty, thách thức ban đầu đối với pin lớn hơn được bộc lộ. Phạm vi hoạt động bổ sung khoảng 140km có giá từ 3.400 đến 4.500 Euro. Mức tăng giá này của Tesla nhỏ hơn so với Volvo, cả về giá trị tuyệt đối và tương đối.

Lưu ý thêm, Model Y có giá hấp dẫn và Volvo cần giảm giá thêm 2.100 euro để duy trì khoảng cách cần thiết giữa các mức giá giao dịch. Model Y lớn hơn cũng cung cấp thể tích cốp xe gấp ba lần EX30, đồng thời dài hơn khoảng 50cm và cao hơn và rộng hơn gần 10cm.

Điều đáng ngạc nhiên là số liệu tiêu thụ WLTP không khác nhau nhiều giữa các biến thể pin của từng mẫu xe. Trên thực tế, các phiên bản tầm xa dường như hoạt động hiệu quả hơn. Cả hai nhà sản xuất ô tô đều sử dụng các công nghệ pin khác nhau tùy theo phạm vi dự kiến. Pin nhỏ hơn của họ sử dụng hóa chất lithium-sắt-phosphate (LFP), trong khi các đơn vị lớn hơn sử dụng thành phần lithium niken mangan coban oxit (NMC). Đây là yếu tố chính góp phần tạo nên hiệu suất pin khác nhau.

Nhỏ và tiết kiệm?

Vậy kích thước pin được xử lý như thế nào trong các hợp đồng cho thuê 36 tháng và 60.000km? Theo ưu đãi cho thuê kinh doanh, Tesla tính phí 42 Euro mỗi tháng cho phạm vi hoạt động xa hơn. Điều này giúp tăng phạm vi hoạt động của Model Y từ 455 km (WLTP) lên 600 km (WLTP).

Trong một năm, chi phí này sẽ tăng thêm 504 Euro và khoảng 1.500 Euro trong ba năm. Con số này ít hơn một nửa so với số tiền phải trả nếu mua đứt xe.

Care by Volvo, mô hình dịch vụ cho thuê và đăng ký dài hạn của hãng xe này, có mức phí bảo hiểm hàng tháng là 59 Euro. Tổng cộng là 708 Euro một năm và khoảng 2.100 Euro trong ba năm. Theo kế hoạch này, EX30 tăng từ phạm vi hoạt động thấp hơn là 337 km (WLPT) lên 476 km (WLTP).

Mặc dù có những cải tiến tương đối nhỏ này, nhưng giá vẫn cho thấy rõ ràng rằng pin nhỏ hơn là lựa chọn tiết kiệm hơn. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải xem xét cách sử dụng ảnh hưởng đến chi phí sử dụng như thế nào. Khi lái xe trong các tình huống quãng đường dài hơn, BEV có phạm vi hoạt động nhỏ hơn có thể yêu cầu dừng sạc công cộng thường xuyên hơn đáng kể, tốn kém hơn và kém tiện lợi hơn.

Kiểm tra với hai tình huống

Có thể sử dụng hai tình huống để mô phỏng các điều kiện kinh tế này, cùng với một số giả định nhất định.

Trong tình huống đầu tiên, 80% trong số 20.000 km quãng đường hàng năm bao gồm các chuyến đi ngắn, trong đó tất cả các lần sạc diễn ra tại nhà hoặc nơi làm việc. Ở đây, chi phí điện tương đối thấp hơn, ở mức 0,25 Euro cho mỗi kWh tại Đức.

20% còn lại trong số 4.000 km quãng đường hàng năm (4.000 km) bao gồm các chuyến đi đường dài. Bao gồm bốn chuyến đi cuối tuần hoặc công tác ngắn, mỗi chuyến dài 500 km và hai chuyến đi dài hơn, mỗi chuyến dài 1.000 km.

Giả sử rằng tài xế sạc xe đến 100% trước mỗi chuyến đi. Ngoài ra, các điểm sạc công cộng chỉ được sử dụng khi phạm vi hoạt động còn lại đạt 40 km, tại thời điểm đó, pin y được sạc lại đến 80%. Điều này có ý nghĩa về mặt tiện lợi, vì mất gần như cùng thời gian để sạc từ 20% đến 80% như từ 80% đến 100%. Chi phí sạc nhanh tại cơ sở hạ tầng công cộng được đặt ở mức 0,5 Euro cho mỗi kWh tại Đức.

Để đơn giản, phạm vi thực tế được cho là bằng 80% giá trị WLTP tương ứng cho quãng đường ngắn và 65% cho những hành trình dài hơn, được thực hiện ở tốc độ nhanh hơn nhiều. Những giả định này phù hợp với mức tiêu thụ thực tế đã được quan sát, ghi lại và công bố trên phạm vi công cộng. Bất kể thế nào, kết quả tổng thể không nhạy cảm với những giả định này.

Trong kịch bản thứ hai, mô hình lái xe được điều chỉnh sao cho một nửa quãng đường, 10.000km, được dành cho những chuyến đi dài hơn. Điều này tương đương với 10 chuyến đi cuối tuần hoặc công tác, mỗi chuyến dài 500km và năm chuyến đi dài hơn, mỗi chuyến dài 1.000km. Các giả định còn lại không thay đổi.

Tiết kiệm chi phí ít hơn

Theo các kịch bản này, chi phí sạc công cộng giảm khi chuyển từ mẫu xe tầm ngắn sang mẫu xe tầm xa. Trường hợp này đúng với cả Model Y và EX30, tuy nhiên, khoản tiết kiệm không đáng kể như một số người mong đợi.

Chi phí tiết kiệm hàng năm do ít sạc công cộng chỉ từ 59 đến 62 Euro một năm trong kịch bản một và từ 149 đến 154 Euro trong kịch bản hai. Khoản tiết kiệm bị xói mòn một phần vì xe vẫn cần phải sạc, mặc dù ở các hộp sạc trong nước hoặc công ty có giá cả phải chăng hơn.

Nhìn chung, với mức tiết kiệm chi phí ròng, việc lựa chọn pin nhỏ hơn vẫn tiết kiệm hơn trong cả hai trường hợp. Điều này có nghĩa là lợi thế về tổng chi phí sở hữu (TCO) vẫn dành cho các phiên bản pin nhỏ hơn sau khi mô phỏng các điểm dừng đắt hơn tại các trạm sạc công cộng.

Có một sự khác biệt đáng chú ý giữa Tesla và Volvo. Chênh lệch TCO hàng năm đối với Model Y chỉ từ 406 Euro đến 475 Euro trong cả hai trường hợp. Điều này là do phí bảo hiểm bắt buộc cho mẫu xe tầm xa thấp hơn so với phiên bản tầm tiêu chuẩn khi so sánh với Volvo. Đối với EX30, chênh lệch TCO là từ 614 Euro đến 669 Euro mỗi năm khi chọn pin lớn hơn so với pin tiêu chuẩn.

Sự tiện lợi

Sự tiện lợi bổ sung của việc ít phải dừng sạc công cộng hơn cũng phải được cân nhắc đối với những BEV có pin lớn hơn.

Tesla Model Y tiêu chuẩn cung cấp phạm vi hoạt động tốt đến mức có thể xử lý trường hợp sử dụng của kịch bản một khá tốt, chỉ cần dừng 16 lần một năm. Trong khi đó, phiên bản tầm xa giảm số lần dừng hàng năm từ 16 xuống 10 lần.

Ở đây, trường hợp sử dụng pin nhỏ hơn có thể rõ ràng về mặt kinh tế, nhưng đối với nhiều người, phiên bản tầm xa cung cấp thêm tính linh hoạt với chi phí bổ sung nhỏ.

Phiên bản tầm xa hơn của Volvo EX30 giảm đáng kể số lần dừng từ 26 xuống 16 lần. Do đó, sự tiện lợi bổ sung của phiên bản tầm xa là đáng kể, nhưng giá cũng cao hơn. Điều này khiến chúng trở thành lựa chọn ngang nhau, với ngân sách và trường hợp sử dụng thực tế là những yếu tố quyết định có khả năng xảy ra.

Trong kịch bản thứ hai, Model Y tầm xa tiêu chuẩn dừng 40 lần một năm tại các bộ sạc công cộng. Điều này sẽ đủ để thúc đẩy hầu hết khách hàng chuyển sang phiên bản tầm xa. Nhược điểm về TCO của pin lớn hơn chỉ là 406 euro một năm hoặc 27 euro cho mỗi lần dừng tiết kiệm được.

Tương tự như vậy đối với EX30, việc đầu tư thêm 614 Euro một năm vào kịch bản thứ hai sẽ hợp lý. Điều này sẽ giảm số điểm dừng từ 65 xuống còn 40 với phiên bản phạm vi tiêu chuẩn và tốn 25 Euro cho mỗi điểm dừng được tiết kiệm.

Quyết định cân bằng

Vì vậy, nếu giá hoặc tỷ lệ tăng giá thuê cho pin lớn hơn là nhỏ, thì việc tăng giá sẽ có nghĩa là có thêm một lớp tiện lợi và an toàn. Điều này cũng làm giảm căng thẳng cho việc phát triển cơ sở hạ tầng, với nhiều điểm dừng hơn đòi hỏi nhiều bộ sạc hơn.

Nếu chi phí tăng đáng kể hơn, pin nhỏ hơn vẫn sẽ cung cấp, trong khi vẫn là lựa chọn kinh tế hơn. Điều này đặc biệt đúng nếu những chuyến đi ngắn hơn xác định kiểu lái xe của một người.

Tuy nhiên, khi những chuyến đi dài hơn nhấn mạnh kiểu lái xe của một người, thì việc đánh giá số điểm dừng cần thiết với biến thể pin nhất định sẽ rất đáng giá. Điều này sẽ đảm bảo đưa ra quyết định cân bằng giữa chi phí tăng thêm, tính linh hoạt cao hơn và sự tiện lợi hơn.

Hoàng Lâm