Quản lý chặt hoạt động livestream bán hàng để bảo vệ người tiêu dùng

Hàng giả, hàng nhái "trôi nổi" qua các buổi livestream

Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga (đoàn Quảng Trị) cho rằng, livestream bán hàng là xu hướng phát triển nhanh chóng của thương mại điện tử. Quy định pháp luật hiện hành điều chỉnh hoạt động livestream bán hàng giống như một hoạt động quảng cáo đi kèm với bán hàng, mà chưa có các quy định riêng về các chủ thể tham gia livestream (chủ tài khoản, người tham gia livestream); chưa định danh chủ tài khoản, nghĩa vụ nộp thuế và các vấn đề về kiểm soát thông tin trong quá trình livestream.

Vì thế mới xảy ra tình trạng phiên livestream bán hàng nhiều tỷ đồng nhưng nhà nước không thu được thuế. Không ít người tiêu dùng mua phải hàng giả, hàng nhái, thực phẩm chức năng trôi nổi qua các buổi livestream khiến họ vừa mất tiền vừa bị ảnh hưởng tới sức khỏe. Vì vậy, dự thảo đã luật hóa khái niệm livestream bán hàng và bổ sung trách nhiệm pháp lý cho các nền tảng tại mục 3, chương 3 về hoạt động livestream bán hàng là cần thiết để quản lý chặt chẽ hoạt động này.

Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga cho rằng, nội hàm của khái niệm “quảng cáo” và “livestream bán hàng” có nhiều điểm tương đồng. Vì vậy, cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, rà soát, bảo đảm sự thống nhất giữa các quy định về hoạt động livestream bán hàng của dự thảo luật với quy định về điều kiện quảng cáo của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo năm 2025. Vì thế, cơ quan soạn thảo cân nhắc bổ sung quy định mang tính dẫn chiếu yêu cầu các bên phải tuân thủ quy định điều kiện quảng cáo sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ đặc biệt theo quy định của pháp luật về quảng cáo.

Đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga cho rằng, livestream bán hàng là xu hướng phát triển nhanh chóng của thương mại điện tử. Ảnh: Quốc hội

Phân định với những nội dung đã được quy định ở luật khác

Cùng quan tâm đến hoạt động livestream bán hàng, đại biểu Hoàng Đức Thắng (đoàn Quảng Trị) góp ý, Điều 21 dự thảo luật quy định, người bán chỉ được thực hiện bán hàng livestream sau khi có văn bản xác nhận nội dung quảng cáo và cung cấp cho người livestream bán hàng. Nội dung bán hàng livestream phải phù hợp với nội dung quảng cáo được xác nhận.

Còn Điều 22 dự thảo luật yêu cầu người livestream thực hiện đúng nội dung quảng cáo đã được cơ quan thẩm quyền xác nhận.

Đại biểu cho rằng, những quy định này nhằm kiểm soát quảng cáo sản phẩm nhạy cảm (thuốc, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm…) trên livestream, nhằm ngăn chặn người bán không “quảng cáo chui” vượt quá nội dung được duyệt theo Luật Quảng cáo. Tuy nhiên, việc lặp lại quy định của Luật Quảng cáo trong dự thảo Luật Thương mại điện tử có thể dẫn đến chồng chéo khi xử phạt.

Đại biểu Hoàng Đức Thắng góp ý về dự thảo Luật Thương mại điện tử. Ảnh: Quốc hội

Do đó, đại biểu Hoàng Đức Thắng đề nghị cơ quan soạn thảo hướng dẫn cơ chế phối hợp, quy trình liên thông. Có thể bổ sung: “Chủ thể vi phạm sẽ bị xử lý theo pháp luật về quảng cáo; Chủ quản sàn phải phối hợp cung cấp thông tin cho cơ quan quản lý quảng cáo”. Khi phát hiện người bán livestream quảng cáo sai phép, Bộ Công Thương sẽ thông báo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xử lý, tránh chồng chéo.

Góp ý về khoản 3, Điều 20 về trách nhiệm của chủ quản nền tảng thương mại điện tử trong hoạt động livestream bán hàng, đại biểu Mai Thị Phương Hoa (đoàn Ninh Bình) băn khoăn, dự thảo luật quy định: Thực hiện biện pháp ngăn chặn, dừng phát trực tuyến theo thời gian thực, gỡ bỏ thông tin hiển thị, đường dẫn liên kết khi phát hiện nội dung livestream bán hàng trong các trường hợp: Nội dung livestream bán hàng đối với hàng hóa cấm lưu thông, hàng hóa đang bị tạm dừng lưu thông trên thị trường theo yêu cầu cơ quan quản lý nhà nước, hàng hóa dịch vụ cấm quảng cáo theo quy định của pháp luật về quảng cáo.

Đại biểu Mai Thị Phương Hoa cho rằng, hàng hóa đang tạm dừng lưu thông trên thị trường sẽ khó xác định. Ảnh: Quốc hội

Đại biểu đoàn Ninh Bình phân tích, danh mục hàng hóa cấm lưu thông có thể dễ dàng phát hiện, phân biệt, còn hàng hóa đang tạm dừng lưu thông trên thị trường sẽ khó xác định. Vì thế, cơ quan chủ trì soạn thảo cần nghiên cứu sửa đổi, bổ sung quy định này đảm bảo tính khả thi.

Sáng 3/11, trình bày trước Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, Ủy ban đề nghị tiếp tục hoàn thiện quy định về trách nhiệm chủ quản các loại hình nền tảng thương mại điện tử theo hướng bảo đảm tính hợp lý, khả thi.

Về hoạt động livestream bán hàng và tiếp thị liên kết, theo cơ quan thẩm tra, cần quy định rõ ràng hơn về những khía cạnh của hoạt động này được điều chỉnh riêng bởi Luật Thương mại điện tử.

Quy định này cũng cần phân định với những nội dung mang tính chất chung được điều chỉnh bởi Luật An toàn thông tin mạng, Luật An ninh mạng, Luật Quảng cáo, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Cơ quan thẩm tra đề nghị hoàn thiện quy định theo nguyên tắc bảo đảm mục tiêu bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng, bảo vệ nền sản xuất trong nước trên cơ sở tuân thủ các cam kết quốc tế, tạo lập môi trường cạnh tranh, bình đẳng, hài hòa về lợi ích giữa các chủ thể.

Rõ ràng, việc bổ sung quy định cụ thể về livestream bán hàng trong dự thảo Luật Thương mại điện tử không chỉ giúp hoàn thiện khung pháp lý, mà còn góp phần đảm bảo sự công bằng giữa các chủ thể kinh doanh, tăng cường thu ngân sách và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Khi các quy định được thực thi đồng bộ, thương mại điện tử Việt Nam sẽ phát triển bền vững và hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế số toàn cầu.

Nhóm PV/VOV.VN