Quản lý chất thải y tế tại Quảng Ninh: Nền tảng cho cơ sở y tế bền vững

Một cơ sở y tế phát triển bền vững không chỉ được đánh giá qua chất lượng khám chữa bệnh, mà còn qua trách nhiệm với môi trường. Trong đó, việc quản lý chất thải y tế bao gồm cả chất thải rắn và nước thải được xem là thước đo quan trọng cho uy tín và lương tâm nghề nghiệp của một bệnh viện.

Nếu chất thải y tế không được kiểm soát triệt để, chính bệnh viện, nơi có sứ mệnh cứu người, lại có thể trở thành nguồn phát tán mầm bệnh, đi ngược lại sứ mệnh bảo vệ sức khỏe. Nguy cơ này không chỉ là lây nhiễm chéo trong nội bộ bệnh viện, đe dọa trực tiếp nhân viên y tế, bệnh nhân và người nhà, mà còn là một thảm họa y tế công cộng khi mầm bệnh rò rỉ ra cộng đồng.

Tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh, một bệnh viện đa khoa tuyến cuối của tỉnh, công tác này luôn được xem là nhiệm vụ trọng tâm, gắn liền với mục tiêu phát triển chung và xây dựng hình ảnh "bệnh viện xanh - sạch - đẹp". Bệnh viện có quy mô thực kê 1.300 giường bệnh. Mỗi ngày bệnh viện tiếp nhận từ 1.000 – 1.500 lượt khám ngoại trú và hơn 1.000 lượt bệnh nhân nội trú và hơn 1.000 nhân viên y tế.

Thực hiện phân loại chất thải y tế ngay tại nơi phát sinh tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh.

Nguồn phát sinh và đặc thù của chất thải y tế

Tại một cơ sở y tế quy mô lớn như BVĐK Quảng Ninh, chất thải y tế phát sinh từ mọi hoạt động, trong đó phức tạp và nguy hiểm nhất là chất thải lỏng (nước thải) và chất thải rắn lây nhiễm.

Khối lượng chất thải y tế từ đầu năm đến tháng 9/2025 của bệnh viện gồm có:

- Chất thải lây nhiễm: 66.858,5 kg

- Chất thải nguy hại không lây nhiễm: 639,7 kg 2.

- Khối lượng chất thải rắn sinh hoạt: 288.000 kg 3

- Khối lượng chất thải tái chế: 25.258,1 kg 4.

- Chất thải lỏng (nước thải) 98.688,0 m^3

Đối với nước thải, khối lượng phát sinh là rất lớn. Việc kiểm soát nguồn nước thải này là một bài toán phức tạp. Nước thải tại bệnh viện được xác định đến từ hai nguồn chính:

Một là, nước thải sinh hoạt: Phát sinh từ các hoạt động vệ sinh cá nhân của hàng ngàn bệnh nhân, người nhà, nhân viên y tế; và từ các khu vực như nhà bếp, nhà ăn... Nguồn này tuy ít nguy hại nhưng có lưu lượng lớn và chứa nhiều chất hữu cơ.

Hai là, nước thải y tế: Đây là nguồn nguy cơ cao, phát sinh từ các hoạt động chuyên môn như phòng xét nghiệm (hóa chất, bệnh phẩm), phòng phẫu thuật (máu, dịch cơ thể), khoa chạy thận nhân tạo, khoa truyền nhiễm, và đặc biệt là từ khu vực giặt là (quần áo, chăn ga dính dịch tiết, máu của bệnh nhân).

Theo phân tích, đặc thù của nước thải y tế là chứa nồng độ rất cao các chất ô nhiễm hữu cơ (thể hiện qua chỉ số BOD, COD), các vi sinh vật gây bệnh (như E.coli, Coliforms, liên cầu, tụ cầu) và các hóa chất tồn dư, thậm chí là đồng vị phóng xạ. Nếu không được xử lý đạt chuẩn mà xả thẳng ra môi trường, chúng sẽ gây ô nhiễm nguồn nước mặt, nước ngầm, tiêu diệt thủy sinh và là nguồn gốc của các dịch bệnh trong cộng đồng.

Song song đó, chất thải rắn y tế cũng là một thách thức. Theo quy định tại Thông tư 20/2021/TT-BYT, chất thải rắn y tế được phân thành 4 dòng chính: chất thải lây nhiễm (bông băng, gạc dính máu, bệnh phẩm...), chất thải nguy hại không lây nhiễm (hóa chất, pin, bóng đèn huỳnh quang...), chất thải thông thường và chất thải tái chế. Trong đó, chất thải lây nhiễm nếu không được phân loại, xử lý đúng cách sẽ là vật trung gian truyền bệnh đáng sợ.

Từ tuân thủ quy định đến vận hành hiệu quả

Ý thức được các nguy cơ trên, BVĐK Quảng Ninh đã đầu tư và vận hành hệ thống xử lý nước thải tập trung, đảm bảo toàn bộ nước thải phát sinh mỗi ngày đều được thu gom và xử lý.

Hệ thống này hoạt động ổn định, ứng dụng các công nghệ xử lý tiên tiến bao gồm các bể xử lý cơ học, sinh học và khử trùng, giúp chất lượng nước thải đầu ra luôn được kiểm soát chặt chẽ. Kết quả quan trắc định kỳ cho thấy nước thải sau xử lý luôn đạt tiêu chuẩn theo QCVN 28:2010/BTNMT (Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nước thải y tế) trước khi xả ra môi trường. Đây là một nỗ lực lớn, thể hiện sự đầu tư nghiêm túc của bệnh viện cho công tác bảo vệ môi trường.

Đối với chất thải rắn, bệnh viện tuân thủ nghiêm ngặt quy trình theo Thông tư 20. Công tác phân loại tại nguồn được xem là "chìa khóa", với hệ thống thùng rác, túi nilon chuyên dụng theo đúng mã màu (vàng, đen, xanh, trắng) được bố trí tại tất cả các khoa phòng. Chất thải lây nhiễm được thu gom riêng biệt, lưu trữ trong kho lạnh và được bàn giao cho đơn vị có chức năng vận chuyển, tiêu hủy theo đúng hợp đồng, đảm bảo quy trình khép kín, an toàn.

Việc đầu tư cho hệ thống xử lý chất thải và tuân thủ nghiêm các quy định pháp lý không chỉ giúp BVĐK Quảng Ninh tránh các rủi ro về pháp luật hay xử phạt hành chính. Quan trọng hơn, điều này khẳng định trách nhiệm xã hội, tạo ra một môi trường khám chữa bệnh an toàn.

Đây chính là nền tảng để xây dựng niềm tin công chúng. Một bệnh viện an toàn về kiểm soát nhiễm khuẩn, thân thiện với môi trường sẽ là lựa chọn hàng đầu của người dân. Vì vậy, đầu tư cho quản lý chất thải y tế không phải là một chi phí tiêu hao, mà là một khoản đầu tư chiến lược cho sự phát triển hiện đại và bền vững của bệnh viện.

Minh Ngọc