Quân sự thế giới hôm nay (25-12): Bồ Đào Nha sắm tiêm kích F-35?

* Bồ Đào Nha mua tiêm kích F-35?

Bồ Đào Nha đang tiến những bước cụ thể trong việc nâng cao năng lực cho lực lượng không quân khi cân nhắc mua tiêm kích F-35 nhằm thay thế các máy bay F-16 đã phục vụ nhiều thập kỷ. Trong cuộc phỏng vấn đăng trên nhật báo Díario de Notícias mới đây, lãnh đạo Không quân Bồ Đào Nha xác nhận nước này có kế hoạch mua từ 14 đến 28 tiêm kích thế hệ thứ năm.

Theo Tướng João Cartaxo Alves, Tham mưu trưởng Không quân Bồ Đào Nha, quyết định này được đưa ra sau nhiều năm trì hoãn. Ông cho biết chưa từng có loại máy bay nào trong biên chế phải hoạt động liên tục trong thời gian dài như F-16, với những chiếc mới nhất đã 31 năm tuổi, còn một số chiếc khác gần 40 năm.

Tiêm kích F-35A Lightning II của Không quân Mỹ trong một buổi trình diễn. Ảnh: Bộ Quốc phòng Mỹ

Lãnh đạo Không quân Bồ Đào Nha nhấn mạnh rằng việc thay thế F-16 không đơn thuần là đổi một loại máy bay khác, mà phải gắn với một kiến trúc tác chiến rộng hơn, dựa trên mô hình tác chiến lấy mạng lưới kết nối làm trung tâm và khả năng kết nối, chia sẻ dữ liệu theo thời gian thực với các đồng minh. Theo ông Alves, nếu không có khả năng truy cập và xử lý toàn bộ các luồng dữ liệu, lực lượng không quân sẽ khó có thể đối phó hiệu quả với các mối đe dọa hiện nay.

Cũng trong cuộc phỏng vấn, lãnh đạo Không quân Bồ Đào Nha nhấn mạnh rằng F-35 không chỉ là một tiêm kích tàng hình, mà là một phần của hệ sinh thái phòng thủ toàn diện, có sự hỗ trợ của các công nghệ tự động hóa và trí tuệ nhân tạo. Điều này đòi hỏi phải đầu tư đồng bộ vào các hệ thống radar mới, phòng không tích hợp và các thuật toán ưu tiên mục tiêu.

Dù chưa chính thức tuyên bố F-35 là lựa chọn cuối cùng, nhưng các dấu hiệu đều cho thấy đây là hướng đi chủ đạo. Việc F-35 được tích hợp sâu vào mạng chỉ huy NATO và được nhiều quốc gia châu Âu khai thác khiến loại máy bay này trở thành lựa chọn phù hợp để tăng cường khả năng tương tác. Nếu thương vụ được tiến hành, Bồ Đào Nha sẽ gia nhập nhóm các nước châu Âu đang vận hành tiêm kích thế hệ thứ năm.

* Bỉ trang bị tên lửa phòng không vác vai Piorun cho lực lượng đặc nhiệm

Bỉ đã chính thức trang bị hệ thống tên lửa phòng không vác vai Piorun cho lực lượng đặc nhiệm nhằm tăng cường đáng kể năng lực phòng không tầm ngắn của lực lượng này. Theo thông tin từ Bộ Quốc phòng Bỉ, hệ thống đầu tiên đã được bàn giao trong tuần này tại Heverlee, trong bối cảnh quân đội các nước NATO ngày càng quan tâm tới nguy cơ mà UAV và các phương tiện bay tầm thấp đem lại cho lực lượng bộ binh.

Piorun là hệ thống tên lửa phòng không vác vai tầm thấp do Ba Lan phát triển, Mesko S.A. là đơn vị sản xuất chính. Hệ thống được thiết kế để đối phó nhiều loại mục tiêu trên không như máy bay cánh cố định, trực thăng, UAV và các loại đạn có cánh, đáp ứng yêu cầu tác chiến trong môi trường xung đột cường độ cao hiện đại.

Các quân nhân lực lượng đặc nhiệm Bỉ tiến hành trình diễn tĩnh hệ thống tên lửa phòng không vác vai Piorun. Ảnh: Bộ Quốc phòng Bỉ

Piorun sử dụng tên lửa dẫn đường hồng ngoại tiên tiến, có khả năng bám bắt tín hiệu nhiệt của mục tiêu trên không. Tên lửa được trang bị đầu đạn nổ mạnh phân mảnh cùng ngòi nổ có cảm biến tiệm cận, cho phép tiêu diệt mục tiêu ngay cả khi không trúng trực tiếp, qua đó nâng cao đáng kể hiệu quả đối phó với các mục tiêu nhỏ hoặc cơ động nhanh như UAV và trực thăng bay thấp.

Về thông số tác chiến, Piorun có khả năng đánh chặn mục tiêu ở độ cao từ 10m đến khoảng 4km, với tầm bắn hiệu quả từ 0,4km đến 6,5km. Tên lửa đạt tốc độ trung bình khoảng 560m/giây, bảo đảm phản ứng nhanh trước các mối đe dọa xuất hiện trong thời gian ngắn. Toàn bộ tổ hợp có khối lượng khoảng 19,5kg, giữ được tính cơ động cần thiết cho lực lượng bộ binh.

Việc mua sắm Piorun được triển khai sau khi Bỉ và Ba Lan ký ý định thư vào tháng 5-2025 nhằm tăng cường hợp tác quân sự song phương. Theo đó, Bỉ cam kết mua 40 hệ thống và tên lửa, đồng thời tham gia huấn luyện chung và trao đổi kinh nghiệm. Bộ Quốc phòng Bỉ cho biết, hệ thống sẽ đạt trạng thái sẵn sàng tác chiến đầy đủ sau khi hoàn tất các đợt kiểm tra bắn đạn thật và quy trình đánh giá theo tiêu chuẩn NATO.

* Nhật Bản hạ thủy tàu cuối cùng của lớp Mogami

Tập đoàn MHI tổ chức lễ đặt tên và hạ thủy tàu JS Yoshii tại Nhà máy đóng tàu Nagasaki. Đây là tàu hộ vệ thứ 12 và cũng là chiếc cuối cùng thuộc lớp Mogami được đóng cho Lực lượng Phòng vệ Biển Nhật Bản. Sau lễ hạ thủy, tàu sẽ bước vào giai đoạn lắp đặt trang bị và chạy thử.

Theo kế hoạch, JS Yoshii sẽ được bàn giao trong năm tài khóa 2026 và dự kiến đưa vào biên chế vào khoảng tháng 3-2027 sau khi hoàn tất các bước nghiệm thu cuối cùng.

JS Yoshii, mang số hiệu FFM-12, là tàu cuối cùng trong lô đóng ban đầu của chương trình tàu hộ vệ đa nhiệm lớp Mogami. Ảnh: Shinjiro Koizumi

Về thiết kế, JS Yoshii dài 133m, rộng 16,3m, lượng giãn nước khoảng 3.900 tấn và có chiều cao thân tàu khoảng 9m. Tàu được thiết kế với biên chế khoảng 90 người, nhờ mức độ tự động hóa và tích hợp hệ thống cao, giúp giảm đáng kể nhu cầu nhân lực so với các tàu hộ vệ thế hệ trước của Nhật Bản. Các đặc tính giảm khả năng bị phát hiện cũng được tích hợp nhằm nâng cao khả năng sống sót trong môi trường tác chiến hiện đại. Theo định hướng phát triển, lớp Mogami có thể đảm nhiệm cả nhiệm vụ giám sát thường xuyên, bảo đảm an ninh hàng hải lẫn tham gia các hoạt động tác chiến cường độ cao, bao gồm chống ngầm, phòng không và chống hạm.

Hệ thống động lực của tàu áp dụng cấu hình kết hợp diesel – tua-bin khí, cho tổng công suất khoảng 70.000 mã lực, cho phép đạt tốc độ tối đa khoảng 55,6km/giờ. Về vũ khí, tàu có hệ thống phóng thẳng đứng Mk-41 với 16 ống, pháo hải quân Mk-45 Mod-4 127mm, các bệ phóng ngư lôi và tên lửa chống hạm Type 17, hệ thống phòng không tầm gần SeaRAM cùng súng máy điều khiển từ xa. Tàu cũng được trang bị sàn đáp và nhà chứa để vận hành một trực thăng tuần tra SH-60L, giúp mở rộng khả năng trinh sát và chống ngầm.

Một điểm đáng chú ý của lớp Mogami là khả năng tác chiến thủy lôi. Thay vì chỉ dựa vào các tàu chuyên dụng, JS Yoshii được tích hợp sonar chống thủy lôi, hệ thống rải ngư lôi đơn giản và các phương tiện không người lái dưới nước như OZZ-5, cho phép thực hiện cả nhiệm vụ phát hiện, tránh né và triển khai ngư lôi khi cần thiết.