Quang Linh Vlogs bị bắt: Lời thức tỉnh cho người trẻ 'ngụp lặn' làm giàu từ mạng xã hội

Quang Linh Vlogs và Hằng Du Mục bị khởi tố, bắt tạm giam để điều tra về tội lừa dối khách hàng gây xôn xao dư luận. Quang Linh Vlogs từng gây ấn tượng khi là chàng trai trẻ giản dị, nổi tiếng với các hoạt động thiện nguyện được cả triệu người trong và ngoài nước theo dõi, trở thành biểu tượng của thế hệ sáng tạo nội dung số.

Sau sự việc trên, cả cộng đồng mạng cay đắng phát hiện đang bị chính những người nổi tiếng, thần tượng dắt mũi mua những sản phẩm kém chất lượng, được thổi phồng công dụng qua các phiên livestream ảo vài tỷ đồng. Đây cũng là bài học lớn cho thế hệ Gen Z, Gen Y muốn làm giàu nhanh, ham hư danh nhưng thiếu hiểu biết và coi thường pháp luật.

Cơ quan điều tra khởi tố và bắt giam Nguyễn Thị Thái Hằng (Hằng Du mục) và Phạm Quang Linh (Quang Linh Vlogs).

Tiến sĩ Đoàn Văn Báu, chuyên gia tâm lý tội phạm cho rằng, thời buổi hiện nay tâm lý lứa tuổi phát triển trước độ tuổi, với sự phát triển của mạng xã hội, người trẻ sớm tiếp cận với các trào lưu trên mạng.

Giới trẻ hiện không chỉ có những nhóm bạn bè chơi thông thường như trước đây là bạn học, bạn hàng xóm mà còn có những nhóm bạn ảo trên mạng xã hội. Nhóm này với quy mô rộng và không giới hạn thành phần, văn hóa... nên dễ định hướng hành vi và nhận thức của giới trẻ. Từ đó, hình thành tâm lý đám đông ảnh hưởng lẫn nhau rồi dẫn đến hành vi phạm tội, nhóm đối tượng phạm tội.

Nhiều người trẻ được giáo dục về mặt học tập mà quên chú ý giáo dục kỹ năng, giá trị trong cuộc sống, dẫn đến xu hướng trẻ ích kỷ, có những hành vi sai trái và ham hư danh, bất chấp để kiếm ra được đồng tiền từ mạng ảo.

Ông Báu nhìn nhận: “Tất cả những hành vi phạm tội của người trẻ ngoài nguyên nhân mất kiểm soát, chưa đủ kỹ năng giải quyết vấn đề thì có vấn đề đáng lưu tâm là mức độ hiểu biết pháp luật của các bạn khá hạn chế".

Người trẻ thường không học kiến thức pháp luật qua những kênh chính thống mà dễ bị thu hút bởi những thói hư tật xấu từ cư dân mạng. Họ ham nổi tiếng trên mạng xã hội và nghĩ rằng việc kiếm được tiền khá dễ dàng trên môi trường mạng.

Luật sư Nguyễn Văn Hưng, Giám đốc Công ty luật Phúc khánh Hưng, Đoàn Luật sư TP Hà Nội bày tỏ, hiện nhiều người trẻ nhanh chóng nổi tiếng trên mạng xã hội nhờ vào các nội dung giải trí, thiện nguyện hay sáng tạo. Tuy nhiên, sự nổi tiếng ấy không đồng nghĩa với việc họ hiểu biết đầy đủ về pháp luật, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh doanh, thương mại.

"Ham làm giàu nhanh, kết hợp với thiếu kiến thức và tư vấn pháp lý, dễ dẫn đến những hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng", ông nhấn mạnh.

Lâu nay chúng ta nghe quảng cáo ra rả "nhà tôi ba đời điều trị xương khớp, một người khỏe hai người vui..." nhưng mấy ai kiểm chứng được tác dụng thật của những lời quảng cáo đó.

Không ít nghệ sỹ, KOL bị tai tiếng về việc quảng cáo sai sự thật. Mọi việc cứ thế, dư luận nổi lên rồi lại chìm xuống cho đến khi có vụ kẹo rau củ của Quang Linh Vlogs và Hằng Du Mục.

Quang Linh Vlogs nổi tiếng không chỉ ở Việt Nam mà cả ở Angola. Nếu vẫn ở Angola, chàng trai ấy tiếp tục là thần tượng, là biểu tượng của sức trẻ và khả năng của con người Việt Nam. Về nước, kết hợp với KOC và những người nổi tiếng, ảnh hưởng trên mạng xã hội, Linh không kịp thích nghi với những điều mới mẻ đó.

Đồng nghiệp Hằng Du Mục trong Công ty Chị em rọt tưởng chừng có thể phát triển danh tiếng của Quang Linh thêm rực rỡ, nhưng không ngờ đó lại là cái hố đẩy cậu ấy ngã quá đau.

Tội danh mà Quang Linh bị điều tra là Lừa dối khách hàng (như thông báo của công an), nghĩa là sản phẩm đem bán cho người mua, người mến mộ không đúng chất lượng như Linh nói.

Cũng theo Luật sư Nguyễn Văn Hưng, với tội danh bị khởi tố điều tra, khả năng Quang Linh và các đồng phạm sẽ bị xử lý theo quy định tại khoản 2 điều 198 Bộ luật hình sự về tội lừa dối khách hàng với khung hình phạt cao nhất là 5 năm tù.

"Quang Linh có nhiều tình tiết giảm nhẹ và có lẽ khi xét xử tòa án sẽ không tuyên đến mức án đó. Tuy nhiên, đã quá muộn rồi. Đây là dấu chấm hết cho một KOL tài năng, có ảnh hưởng và được nhiều người mến mộ", ông nói.

Theo vị luật sư, cơ quan chức năng đang từng bước chấn chỉnh hoạt động livestream quảng cáo bán hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ xuất xứ tràn lan trên mạng xã hội của các KOC và KOL. Vụ việc trên là hồi chuông cảnh tỉnh với những người trẻ nổi tiếng như Quang Linh. Họ không chỉ là người truyền cảm hứng, mà còn là người dẫn dắt hành vi tiêu dùng của công chúng nhờ tầm ảnh hưởng của mình.

Khi quảng bá hay kinh doanh bất kỳ sản phẩm nào, nhất là trong lĩnh vực nhạy cảm như thực phẩm, dược phẩm, KOL cần có trách nhiệm cao với chất lượng, nguồn gốc và tác động của sản phẩm. Một sai sót không chỉ gây hại cho người tiêu dùng, mà còn hủy hoại sự nghiệp lẫn hình ảnh tích lũy bấy lâu. Người nổi tiếng có thể có sức ảnh hưởng, nhưng không thể đứng ngoài pháp luật.

Danh tiếng không phải là “tấm khiên” bảo vệ trước những hậu quả hình sự. Ngược lại, sự nổi tiếng đôi khi lại khiến hành vi sai phạm để lại hậu quả xã hội nghiêm trọng hơn, khi niềm tin của công chúng bị phản bội.

Đồng quan điểm, ông Đặng Thiên Phong, trường Cao đẳng Văn Lang Sài Gòn nói, trong truyền thông đại chúng, sự nổi tiếng không đồng nghĩa với hành động đúng đắn, chuẩn mực, đúng pháp luật. Một người có hàng triệu người theo dõi không có nghĩa là mọi phát ngôn của họ đều chính xác, có giá trị và đáng tin cậy.

Nhiều người nổi tiếng có tầm ảnh hưởng lớn nhưng không chuyên môn sâu về các lĩnh vực họ lên tiếng. Khi họ quảng cáo sản phẩm, người hâm mộ có xu hướng tin tưởng tuyệt đối mà không kiểm chứng, dẫn đến hiệu ứng đám đông và lan truyền thông tin thiếu chính xác.

Thực tế không ít người trẻ đặt niềm tin mù quáng vào thần tượng của họ. Thần tượng, là người nổi tiếng, là KOL, KOC như Quang Linh, Hằng Du Mục liên quan vụ việc viên kẹo rau Kera khiến người tiêu dùng tin tưởng tuyệt đối, thậm chí đến mức mất đi sự tỉnh táo và khách quan.

Họ xem lời nói của những người có sức ảnh hưởng trên cộng đồng, mạng xã hội là "chân lý" và tin tuyệt đối bằng mọi giá, bất chấp đúng sai.

Những vụ việc gần đây cho thấy không phải người nổi tiếng nào cũng có những am tường hiểu biết đa lĩnh vực, đặc biệt là pháp luật, và người nổi tiếng không phải nói gì cũng đúng. Vì vậy người tiêu dùng cần biết chọn lọc thông tin, giữ vững lập trường và luôn đặt lý trí lên trên cảm xúc.

Minh Khôi - Kim Nhung