Quảng Nam báo cáo Thủ tướng về kết quả nghiên cứu các phương án mở rộng, nâng cấp QL14D

Xe trọng tải lớn gặp khó khăn khi lưu thông trên QL14D chật hẹp.

Kiến nghị không thực hiện đầu tư BOT

Theo UBND tỉnh Quảng Nam, qua khảo sát thực tế xác định khu vực đề xuất xây dựng tuyến đường mới từ Khu kinh tế cửa khẩu Nam Giang đi cảng biển Quảng Nam có độ chênh cao về địa hình rất lớn (1.500 mét), địa hình phức tạp. Đặc biệt diện tích bị ảnh hưởng quy hoạch lâm nghiệp rất lớn, dự kiến ảnh hưởng đến khoảng 773ha rừng, trong đó có 188ha rừng đặc dụng Vườn Quốc gia Sông Thanh, thuộc phân khu bảo vệ nghiêm ngặt. Đường mở sẽ làm chia đôi Vườn Quốc gia Sông Thanh thành 2 khu vực riêng biệt (thuộc phân khu bảo vệ nghiêm ngặt), do đó sẽ ảnh hưởng rất lớn đến công tác quản lý bảo vệ rừng và bảo tồn đa dạng sinh học tại khu vực. Phương án trên chưa đảm bảo tiêu chí quy định của Luật Lâm nghiệp: “Khi phê duyệt chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên, các dự án phải đảm bảo các tiêu chí không nằm trong phân khu bảo vệ nghiêm ngặt của rừng đặc dụng”.

Liên quan đến phương án này, ngày 7-10-2022, Bộ GT-VT cũng có Công văn số 10410/BGTVTKHĐT gửi Thủ tướng Chính phủ, nội dung thể hiện phương án đầu tư tuyến đường mới không có tính khả thi và đề xuất UBND tỉnh Quảng Nam nghiên cứu phương án mở rộng tuyến hiện trạng theo hình thức doanh nghiệp đầu tư không hoàn lại. Theo đề xuất này, UBND tỉnh Quảng Nam đã làm việc, xúc tiến mời gọi đầu tư nhưng hiện nay không có doanh nghiệp tài trợ nguồn vốn để đầu tư theo hình thức trên.

Đối với phương án đầu tư theo hình thức BOT trên tuyến đường hiện có, Tập đoàn Trường Hải đề xuất 2 phương án đầu tư. Phương án thứ nhất sẽ đầu tư mở rộng toàn tuyến theo quy hoạch với tổng mức đầu tư khoảng 2.640,5 tỷ đồng; cơ cấu nguồn vốn ngân sách hỗ trợ 1.914 tỷ đồng, tương đương 72,5% tổng mức đầu tư, phần còn lại nhà đầu tư thu phí hoàn vốn trong khoảng 20 năm. Phương án thứ hai đầu tư mở rộng các đoạn hiện có tiêu chuẩn kỹ thuật thấp và nâng cấp một số đoạn xuống cấp, với tổng mức đầu tư khoảng 730,3 tỷ đồng; cơ cấu nguồn vốn ngân sách hỗ trợ 310,4 tỷ đồng, tương đương 42,5% tổng mức đầu tư, phần còn lại nhà đầu tư thu phí hoàn vốn với xe tải thông quan qua Cửa khẩu Nam Giang trong khoảng 20 năm.

Các phương án do Tập đoàn Trường Hải đề xuất đều vướng mắc về pháp lý, theo Điều 45 của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư thì hình thức Hợp đồng BOT chỉ áp dụng đối với công trình xây dựng, kinh doanh, vận hành; đồng thời, Nghị quyết số 437/NQ-UBTVQH14 ngày 21-10-2017 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thể hiện: “chỉ áp dụng đối với các tuyến đường mới để bảo đảm quyền lựa chọn cho người dân, không đầu tư các dự án cải tạo, nâng cấp các tuyến đường độc đạo hiện hữu”. Ngoài ra, đối với phương án 1 nêu trên, tỷ lệ vốn Nhà nước tham gia tương đương 72,5% tổng mức đầu tư, không phù hợp với quy định tại Điều 69 của Luật Đầu tư (tỷ lệ vốn Nhà nước tham gia dự án PPP không quá 50% tổng mức đầu tư). Ngoài vướng mắc các quy định của pháp luật, phương án tài chính chưa đảm bảo.

Trường hợp đầu tư với phương án 2 nêu trên thì tổng mức đầu tư thấp (730 tỷ đồng), công trình chỉ được cải tạo cục bộ, vốn Nhà nước phải tham gia 42,5% nhưng thời gian nhà đầu tư thu phí kéo dài 20 năm, sẽ không hiệu quả. Do vậy, UBND tỉnh Quảng Nam kiến nghị không thực hiện phương án đầu tư theo hình thức Hợp đồng BOT.

Xem xét, bố trí nguồn vốn đầu tư công

Hiện nay, lưu lượng hàng hóa thông quan qua Cửa khẩu quốc tế Nam Giang theo QL14D, QL14B về cảng Đà Nẵng, cảng Chân Mây (Thừa Thiên- Huế) ngày càng tăng. Trong 6 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu tăng 37,25%, nhập khẩu tăng 79%, quá cảnh tăng 40% so với cùng kỳ năm 2023. Đặc biệt đối với xe đầu kéo, 2 xe chạy ngược chiều tránh nhau rất khó khăn, do tồn tại nhiều vị trí đường cong có bán kính nhỏ, mặt đường hẹp. Do đó, việc đầu tư mở rộng, nâng cấp QL14D là rất cần thiết và cấp bách, các hình thức đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) đều không thể thực hiện trong giai đoạn hiện nay.

QL14D hiện đang xuống cấp trầm trọng cần sớm được nâng cấp, mở rộng.

Trước tình hình đó, UBND tỉnh Quảng Nam báo cáo Thủ tướng Chính phủ có chủ trương dừng nghiên cứu đầu tư dự án Mở rộng, nâng cấp QL14D theo hình thức PPP (BOT); xem xét, bố trí nguồn vốn đầu tư công giai đoạn 2020-2025 và 2026- 2030 để mở rộng, nâng cấp QL14D nhằm giải quyết nhu cầu phát triển KT-XH và đảm bảo quốc phòng, an ninh tại địa phương. Trong trường hợp này, UBND tỉnh Quảng Nam kiến nghị đầu tư theo 2 giai đoạn: Giai đoạn I từ nay đến năm 2025 đầu tư mở rộng các đoạn hiện có tiêu chuẩn kỹ thuật thấp và nâng cấp một số đoạn xuống cấp, với tổng mức đầu tư khoảng 730,3 tỷ đồng. Giai đoạn II (2026-2030), đầu tư mở rộng toàn tuyến theo quy hoạch được duyệt và tiêu chuẩn hiện hành, đảm bảo xe container vận tải đi lại thuận lợi, an toàn; với tổng mức đầu tư khoảng 2.000 tỷ đồng.

“Trong thời gian chờ đầu tư, nâng cấp mở rộng toàn tuyến, kính báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, chỉ đạo Bộ GT-VT thực hiện khẩn cấp một số nội dung sau: Bổ sung kinh phí để thực hiện sửa chữa nền mặt đường, cải thiện các đường cong nằm có bán kính nhỏ và các đoạn có nền, mặt đường hư hỏng nặng, nhỏ hẹp. Tổng kinh phí khoảng 145 tỷ đồng, thực hiện trong kế hoạch bảo trì năm 2024”, nội dung báo cáo thể hiện.

TRẦN TÂN