Quảng Nam: Lo mất rừng, huyện bác đề xuất thăm dò của Vàng Phước Sơn

Văn phòng UBND tỉnh Quảng Nam vừa có công văn truyền đạt ý kiến của ông Phan Thái Bình, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Nam về việc đề nghị UBND huyện Phước Sơn xem xét phương án dự kiến thi công thăm dò khoáng sản và kiểm tra thực tế, có ý kiến về đề nghị của Công ty TNHH Vàng Phước Sơn gửi UBND tỉnh.

Trước đó, Sở TN&MT tỉnh Quảng Nam có báo cáo một số nội dung liên quan đến đề nghị cấp giấy phép thăm dò khoáng sản vàng của Công ty TNHH Vàng Phước Sơn.

Theo báo cáo, ngày 9/10/2023, Cục Khoáng sản Việt Nam có công văn về việc lấy ý kiến về khu vực cấm, tạm thời cấm hoạt động khoáng sản và quy hoạch rừng tại khu vực thăm dò vàng gốc Trà Long - Suối Cây - K7 (thuộc các xã Phước Đức, Phước Năng và Phước Xuân - huyện Phước Sơn).

Ý kiến của Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Quảng Nam, khu vực đề nghị cấp phép thăm dò khoáng sản vàng gốc tại Trà Long - Suối Cây - K7 có diện tích khoảng 1.609ha.

Hiện trạng tại thời điểm kiểm tra là đất đồi núi, rừng tự nhiên chiếm phần lớn diện tích. Khu vực không phải là đất quốc phòng, không có công trình quốc phòng, đất quy hoạch bố trí quốc phòng.

Theo công văn của Công ty TNHH Vàng Phước Sơn thì công tác thăm dò trong diện tích 16,09 km2 sẽ được tiến hành bao gồm: đo vẽ bản đồ địa chất, địa hóa, đo địa vật lý, dọn vết lộ, đào hào, trắc địa và khoan thăm dò bằng lỗ khoan.

Trong đó, chỉ có công tác khoan thăm dò (tổng 101 lỗ khoan) trong diện tích 1,86 km2 (tương đương 186ha) là có tác động trực tiếp xuống nền đất tự nhiên nhưng ở diện tích nhỏ.

Theo ý kiến của Sở NN&PTNT tỉnh Quảng Nam, tổng diện tích khu vực dự án là 186ha. Trong đó, hiện trạng là rừng tự nhiên chiếm 166,1ha và đất trống 19,9ha (đất trống, đất trống có cây tái sinh).

Trong số này, diện tích đặt 101 mũi khoan thăm dò khoáng sản hơn 2.000m2 (mỗi mũi khoan diện tích 20m2) là có tác động trực tiếp xuống nền đất tự nhiên, có hiện trạng là đất trống (đất trống, đất trống có cây tái sinh, không có cây gỗ rừng tự nhiên).

Sở NN&PTNT tỉnh Quảng Nam đề nghị Công ty TNHH Vàng Phước Sơn cam kết với UBND huyện Phước Sơn chỉ tận dụng đường dân sinh, đường mòn, lối đi có sẵn để vận chuyển máy móc, thiết bị phục vụ khoan thăm dò khoáng sản (khi được cấp thẩm quyền cho phép khoan thăm dò); không được tác động đến rừng tự nhiên hoặc mở các tuyến đường mới khi thực hiện dự án.

Trong quá trình thăm dò khoáng sản nếu có nhu cầu tác động vào rừng (chặt cây rừng tự nhiên, san ủi, mở đường….) thì phải lập các thủ tục trình cấp thẩm quyền quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác theo quy định…

Trong khi đó, theo ý kiến của UBND huyện Phước Sơn, khu vực đề nghị cấp phép thăm dò có hiện trạng rừng tự nhiên chiếm phần lớn (99%) diện tích. Diện tích này tuy không nằm trong vùng lõi lâm phận Vườn quốc gia Sông Thanh, nhưng nằm ở đầu nguồn Sông Thanh liền kề, tiếp giáp với lâm phận và thuộc vùng đệm của Vườn quốc gia Sông Thanh.

Các cán bộ Ban Quản lý Vườn Quốc gia Sông Thanh tuần tra, bảo vệ rừng.

Hiện trạng rừng tự nhiên có hệ động, thực vật khá phong phú đa dạng. Khi thực hiện công tác thăm dò, khai thác thì trong quá trình mở đường vận hành, vận chuyển máy móc, thiết bị, làm lán trại, nhà xưởng, đưa người vào rừng sẽ làm ảnh hưởng nguồn nước đầu nguồn Sông Thanh, gây ảnh hưởng đến hệ động, thực vật, mất rừng, ảnh hưởng lớn đến môi trường hệ sinh thái rừng và khó khăn cho công tác quản lý, bảo vệ Vườn Quốc gia Sông Thanh cũng như công tác quản lý, bảo vệ rừng của H.Phước Sơn…

Vì vậy, UBND huyện Phước Sơn không thống nhất đề nghị của Công ty TNHH Vàng Phước Sơn về cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản vàng gốc tại khu vực tại khu vực: Trà Long - Suối Cây, K7 thuộc địa phận các xã: Phước Đức, Phước Năng, Phước Xuân.

Công ty TNHH Vàng Phước Sơn được thành lập vào tháng 7/2008, trụ sở giao dịch đóng tại thôn 4, xã Phước Đức, huyện Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam. Công ty hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực khai thác vàng.

Theo giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp gần nhất (tháng 6/2022), vốn điều lệ của công ty này là 1.340 tỷ đồng, do 3 thành viên góp vốn. Gồm các cá nhân: Lương Thị Linh góp 306 tỷ đồng (22,836%), Nguyễn Thị Mừng góp 700 tỷ đồng (52,239%) và Nguyễn Đắc Quỳnh Anh góp 334 tỷ đồng (24,925%).

Quảng Nam được xem là địa phương có trữ lượng vàng gốc và vàng sa khoáng lớn nhất ở nước ta. Thời gian qua, chính quyền các địa phương đã vào cuộc ngăn chặn nhưng tình trạng đào đãi vàng vẫn còn tiếp diễn. Đặc biệt, hồi tháng 4 vừa qua đã lại rộ lên tình trạng khai thác vàng trái phép, chủ yếu tại nhiều xã vùng sâu vùng xa của huyện Phước Sơn. Lực lượng công an đã tiến hành nhiều đợt truy quét tại xã Phước Thành, Phước Hiệp, Phước Hòa, Phước Đức… phá hủy nhiều phương tiện máy khai thác vàng trái phép. Tuy nhiên, khi lực lượng chức năng rút khỏi hiện trường thì tình trạng khai thác vàng lại tái diễn. Riêng tại thôn 5A xã Phước Thành thuộc huyện Phước Sơn, nhiều đối tượng đã đào sâu vào lòng núi làm biến dạng cả một quả đồi hàng chục héc ta. Theo người dân địa phương, không loại trừ một số doanh nghiệp lợi dụng giấy phép thăm dò khai thác vàng để khai thác quy mô lớn.

Hệ lụy tình trạng khai thác vàng kéo theo tình trạng sử dụng hóa chất cấm như thủy ngân, cyanua để tuyển vàng gây ô nhiễm nguồn nước, ảnh hưởng đến sức khỏe người dân. Ngoài ra, việc đào đãi vàng tràn lan tại các khu vực đồi núi cao làm gia tăng nguy cơ sạt lở đất, lũ quét bất thường.

Nỗi lo lớn nhất từ hoạt động khai thác vàng là nguy cơ ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt các địa phương ở hạ du. Lãnh đạo tỉnh Quảng Nam đã yêu cầu cơ quan chức năng tăng cường rà soát, xử lý nghiêm hành vi vi phạm, đồng thời truy trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy địa phương nếu để xảy ra khai thác vàng trái phép.

Khai thác vàng trái phép và quản lý các mỏ vàng được cấp phép luôn là vấn đề nóng của tỉnh Quảng Nam. Mới đây, tỉnh ủy Quảng Nam có văn bản gửi Ban cán sự đảng UBND tỉnh, các địa phương về việc tăng cường công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên khoáng sản, nhất là vàng trên địa bàn tỉnh. Ban Thường vụ Tỉnh ủy đề nghị lãnh đạo UBND tỉnh tăng cường quản lý nhà nước về hoạt động khai thác tài nguyên khoáng sản, nhất là quản lý chặt chẽ các mỏ vàng đã được đóng cửa, không còn hoạt động. Bên cạnh đó chỉ đạo cơ quan chức năng triển khai các biện pháp nghiệp vụ, thành lập các tổ liên ngành thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra nhằm ngăn chặn, phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về khai thác tài nguyên khoáng sản vàng trái phép.

Duy Khánh