Quảng Ninh: Chú trọng phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo – động lực thúc đẩy phát triển bền vững

Công nghiệp chế biến, chế tạo của Quảng Ninh có nhiều bước tiến vững chắc. Ảnh chụp Dây chuyền thiết bị hiện đại tại nhà máy ôtô Thành Công Việt Hưng, thành phố Hạ Long. (Ảnh: Đỗ Phương)

Quảng Ninh từ lâu đã được biết đến với sự giàu có về tài nguyên thiên nhiên, đặc biệt là khoáng sản than đá và tiềm năng du lịch biển đảo. Tuy nhiên, trước những thách thức và biến động không ngừng của nền kinh tế toàn cầu, tỉnh Quảng Ninh đã nhận thức rõ rằng để phát triển bền vững, điều quan trọng là phải chuyển đổi từ mô hình phát triển dựa vào tài nguyên sang khai thác tối đa nguồn lực con người và ứng dụng khoa học công nghệ vào tất cả các lĩnh vực. Chú trọng đến khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo chính là chìa khóa giúp Quảng Ninh tiến lên một tầm cao mới, vừa bảo đảm phát triển kinh tế – xã hội vừa duy trì tính bền vững trong một thế giới đầy biến động.

Xác định rõ tầm quan trọng của khoa học công nghệ, tỉnh Quảng Ninh đã sớm nhận thức được rằng đầu tư vào khoa học là yếu tố cốt lõi để thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển bền vững. Kể từ năm 2012, Quảng Ninh đã ban hành các nghị quyết quan trọng nhằm phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, đặc biệt là Nghị quyết số 04-NQ/TU (5/5/2012), Nghị quyết số 07-NQ/TU (13/3/2017) về phát triển khoa học và công nghệ, và gần đây nhất là Nghị quyết số 13-NQ/TU (28/4/2023) về phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo đến năm 2030.

Những nghị quyết này đóng vai trò như "kim chỉ nam" cho việc triển khai các hoạt động phát triển khoa học công nghệ, với mục tiêu xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng hiện đại, thúc đẩy các ứng dụng khoa học vào thực tiễn và nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học của tỉnh. Các chính sách này không chỉ mang tính định hướng mà còn tạo nền tảng vững chắc để Quảng Ninh đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào các lĩnh vực mũi nhọn như công nghiệp chế biến chế tạo, năng lượng tái tạo, phát triển kinh tế biển, nông nghiệp công nghệ cao và chuyển đổi số.

Phòng thí nghiệm của CDC Quảng Ninh được công nhận phù hợp tiêu chuẩn ISO/IEC 17025:2005 trong lĩnh vực hóa, sinh. (Ảnh: QMG)

Đầu tư cho khoa học công nghệ: Nguồn lực từ chính quyền và doanh nghiệp

Quảng Ninh đã dành sự quan tâm đặc biệt tới việc đầu tư nguồn lực cho khoa học công nghệ. Trong giai đoạn 2012-2024, tỉnh đã chi hơn 2.500 tỷ đồng cho hoạt động khoa học và công nghệ, bình quân hằng năm đạt 2,73% tổng chi thường xuyên ngân sách tỉnh. Những năm 2015, 2018, 2019, mức chi cho khoa học công nghệ của Quảng Ninh vượt qua 4% tổng chi ngân sách tỉnh, thể hiện cam kết mạnh mẽ của tỉnh đối với khoa học và công nghệ.

Bên cạnh nguồn ngân sách tỉnh, Quảng Ninh cũng chủ động huy động các nguồn lực khác từ Trung ương và doanh nghiệp. Từ năm 2023, tỉnh đã tiếp tục triển khai một số nhiệm vụ khoa học cấp quốc gia, ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ để thúc đẩy phát triển các vùng nông thôn, miền núi, và vùng dân tộc thiểu số. Đặc biệt, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) đã mạnh dạn triển khai Đề án chuyển đổi số với tổng kinh phí lên tới hơn 1.200 tỷ đồng, nhằm đưa công nghệ số vào sản xuất và quản lý trong ngành than.

Ngoài ra, nhiều địa phương trong tỉnh cũng đã tích cực bố trí ngân sách cho khoa học công nghệ, như các huyện Cô Tô, Cẩm Phả, Ba Chẽ, Bình Liêu… đã đầu tư gần 11 tỷ đồng vào các hoạt động đổi mới sáng tạo. Điều này cho thấy sự đồng lòng của cả hệ thống chính trị, doanh nghiệp và cộng đồng trong việc phát triển khoa học công nghệ trên địa bàn tỉnh.

Khoa học công nghệ: Chìa khóa cho phát triển bền vững

Công ty TNHH Sản xuất & Thương mại Thủy sản Quảng Ninh (BAVABI) đầu tư thiết bị công nghệ hiện đại, đáp ứng các quy chuẩn an toàn để phát triển sản phẩm OCOP 5 sao.( Ảnh Minh Đức)

Kết quả từ việc đầu tư cho khoa học công nghệ đã cho thấy rõ những hiệu quả tích cực trong việc nâng cao năng suất lao động, chất lượng sản phẩm và bảo vệ môi trường. Trong năm 2024, Quảng Ninh đã triển khai gần 60 dự án, đề tài, nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp quốc gia và tỉnh, chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên của tỉnh như công nghiệp chế biến chế tạo, năng lượng tái tạo, kinh tế biển, và chuyển đổi số. Các nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ không chỉ giúp nâng cao năng lực sản xuất mà còn góp phần bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, chống lại biến đổi khí hậu và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Chính sự đầu tư vào khoa học công nghệ đã giúp Quảng Ninh đạt được một số thành tựu đáng kể. Tỷ trọng giá trị sản phẩm công nghệ cao và sản phẩm ứng dụng công nghệ cao trên địa bàn tỉnh đạt 45,24% tổng giá trị sản xuất công nghiệp, đưa Quảng Ninh đứng thứ 9/63 tỉnh, thành phố cả nước về chỉ số đổi mới sáng tạo cấp tỉnh. Đặc biệt, trong lĩnh vực nông nghiệp, tỉnh đã triển khai mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, sản xuất nông sản sạch gắn với việc xây dựng thương hiệu và truy xuất nguồn gốc, giúp tăng giá trị sản phẩm lên từ 15-20%.

Đáng chú ý, nhiều sản phẩm OCOP của tỉnh đã được bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, tạo điều kiện thuận lợi để mở rộng thị trường tiêu thụ trong nước và quốc tế. Các sản phẩm nông sản chất lượng cao từ Quảng Ninh hiện đã có mặt tại các siêu thị lớn và trên các chợ thương mại điện tử, mở ra cơ hội phát triển bền vững cho ngành Nông nghiệp.

Đổi mới sáng tạo: Phát triển kinh tế số và chuyển đổi số

Công trình tuyến băng tải than của Công ty Than Mạo Khê - TKV được đưa vào vận hành thay thế hình thức vận tải than bằng ôtô, góp phần giải quyết tốt công tác môi trường trong khu vực. (Ảnh: QMG)

Đổi mới sáng tạo trong Quảng Ninh không chỉ dừng lại ở việc ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất mà còn chú trọng đến phát triển kinh tế số, xã hội số. Năm 2024, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh đã kết nối các doanh nghiệp với các phần mềm công nghệ quản trị hiện đại, như phần mềm Vindoo giúp các doanh nghiệp quản lý hiệu quả hơn. Quảng Ninh cũng chú trọng phát triển công nghệ thực tế ảo VR trong việc bảo tồn di tích, di sản, và số hóa các hoạt động văn hóa, lịch sử của tỉnh, tạo nền tảng cho phát triển du lịch thông minh.

Đặc biệt, tỉnh Quảng Ninh đã tích cực triển khai các sáng chế và nhãn hiệu quốc tế, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển tài sản trí tuệ và tăng cường quản lý công nghệ. Trong năm 2024, nhãn hiệu "Vanbest" của Công ty TNHH MTV Newstar đã được đăng ký bảo hộ quốc tế, là minh chứng cho sự thành công của Quảng Ninh trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo và bảo vệ quyền lợi cho các doanh nghiệp trên toàn cầu.

Với sự quan tâm, chú trọng vào phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, Quảng Ninh đã và đang gặt hái những thành tựu quan trọng trong việc chuyển đổi mô hình phát triển kinh tế. Những chiến lược đúng đắn, đầu tư hiệu quả vào khoa học công nghệ không chỉ giúp Quảng Ninh nâng cao năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh mà còn đảm bảo sự phát triển bền vững, tạo ra những giá trị lâu dài cho tỉnh trong tương lai. Dưới sự lãnh đạo quyết liệt của Đảng bộ tỉnh và sự tham gia của các cấp, các ngành, Quảng Ninh tiếp tục khẳng định vai trò là một trong những địa phương đi đầu trong ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, góp phần quan trọng vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước.

Hoàng My