Quảng Ninh: Nâng cấp công trình thủy lợi, đê điều ứng phó với thiên tai

"Bài kiểm tra" bất ngờ

Có thể nói cơn bão số 3 vừa qua cùng ảnh hưởng của hoàn lưu sau bão là "bài kiểm tra" bất ngờ mà ông trời dành cho hệ thống công trình thủy lợi, đê điều trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.

Một góc thôn Nà Bấc - nơi chịu lũ lụt nặng nề nhất do sự cố vỡ đập đất vai trái của công trình thủy lợi Hà Thanh. Ảnh chụp ngày 3/10.

Do ảnh hưởng của hoàn lưu sau bão, mưa lớn đã làm mực nước sông Hà Thanh (thuộc địa bàn các xã Đông Ngũ, Đông Hải, huyện Tiên Yên) dâng cao. Khoảng 7h sáng 9/9, dòng lũ lớn đổ về gây xói mòn đập đất vai trái của công trình thủy lợi Hà Thanh (thuộc thôn Nà Bấc, xã Đông Hải).

Phát hiện sự kiện, hàng trăm đàn ông trong thôn nhanh chóng tập trung, dùng bao cát để cố gắng ngăn chặn dòng nước lũ thế nhưng vẫn đành phải chịu thua. Khoảng nửa tiếng sau, đập đất vai trái của công trình thủy lợi Hà Thanh bị vỡ, nước lũ tràn vào nhấn chìm nhà của hàng chục hộ dân, cuốn trôi nhiều tài sản và xóa sổ cả cánh đồng rau sạch thôn Nà Bấc.

"May mà lúc lũ về vào buổi sáng, nếu về ban đêm thì có lẽ sẽ có người thiệt mạng. Nước dâng nhanh quá, cả xóm chạy tứ tán lên trên đồi cao, nhưng cũng chỉ kịp chạy người chứ không kịp chạy đồ. Từ trên cao nhìn xuống khu nhà mình mà lòng như lửa đốt, bủn rủn hết chân tay lo căn nhà mới xây của gia đình bị lũ đánh sập", chị Lâm Thị Đặng (ở thôn Nà Bấc) nhớ lại khoảnh khắc kinh hoàng. Dòng lũ đã cuốn trôi và làm hư hại nhiều máy móc cơ khí của gia đình chị Đặng, ước tính thiệt hại hơn 1 tỷ đồng.

Chị Lâm Thị Đặng kể lại khoảnh khắc lũ tràn về thôn Nà Bấc.

Cánh đồng rau sạch rộng hơn 2ha của thôn Nà Bấc trước cửa nhà chị Đặng nay chỉ còn là bãi đất đá lẫn sỏi trắng. Bà con đang lúi húi cải tạo đất để trồng lại rau.

Cùng cảnh với công trình thủy lợi Hà Thanh còn có các công trình thủy lợi Hà Tràng Đông, Hà Tràng Tây (cùng thuộc xã Đông Hải) và Chặng 1 Làng Đài (thuộc xã Đông Ngũ) cũng bị hư hỏng nặng khiến hàng trăm hộ dân lâm vào cảnh ngập lụt, thiệt hại tài sản. Đồng thời ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cấp tưới nước cho hơn 330ha đất gieo trồng lúa và hoa màu trên địa bàn các xã Đông Hải, Đông Ngũ.

"Tôi sống ở đây hơn 80 năm rồi mà chưa bao giờ chứng kiến trận lụt nào kinh hoàng như vậy", ông Lê Xuân Thăn (ở thôn Hà Tràng Tây) cảm thán.

Mối lo thường trực

Điều mong mỏi nhất lúc này của nhân dân và chính quyền các xã Đông Hải, Đông Ngũ chính là sớm khắc phục thiệt hại, gia cố và nâng cấp các công trình thủy lợi đã bị hư hại nặng sau trận lũ vừa qua.

Nhiều người dân bày tỏ sự bất an trước mối lo ngại sẽ có những trận lũ lớn tương tự xảy ra trong tương lai gần. Và nếu như không kịp thời sửa chữa, nâng cấp các công trình thủy lợi thì khi đó thiệt hại không chỉ dừng lại ở tài sản mà còn cả về người.

Người dân cải tạo lại đất để tái trồng trọt sau khi dòng nước lũ đã xóa sổ cả cánh đồng rau sạch thôn Nà Bấc.

Ông Thằng Văn Thống, Trưởng thôn Nà Bấc nhấn mạnh: Chúng tôi rất mong các cấp có thẩm quyền cố gắng tạo điều kiện thi công xây dựng, sửa chữa, khắc phục các công trình thủy lợi bị hư hại thật sớm để bà con có thể an tâm sản xuất, nhanh chóng ổn định cuộc sống.

Được biết UBND tỉnh Quảng Ninh đã có quyết định công bố tình huống khẩn cấp về thiên tai để ứng phó, khắc phục hư hỏng 4 công trình thủy lợi tại các xã Đông Ngũ, Đông Hải (huyện Tiên Yên). Trong đó yêu cầu Công ty TNHH MTV Thủy lợi Miền Đông (đơn vị quản lý, sử dụng công trình) phải thực hiện rà soát xác định cụ thể mức độ hư hỏng công trình thủy lợi do tình huống thiên tai gây ra, giải pháp sửa chữa, khắc phục. Đồng thời, tổ chức sửa chữa, khắc phục ngay các công trình bị hư hỏng do thiên tai đảm bảo theo quy định; chủ động các biện pháp đảm bảo nguồn cấp nước phục vụ sản xuất và sinh hoạt trên địa bàn.

Người dân thôn Hà Tràng Tây phơi sổ sách, giấy tờ, đồ đạc bị ướt do ngập trong nước lũ.

Ngoài các công trình thủy lợi ở trên địa bàn huyện Tiên Yên nói trên, cơn bão số 3 cùng ảnh hưởng của hoàn lưu sau bão cũng đã đe dọa đến tuyến đê Hồng Phong (TX Đông Triều), đê Điền Công (TP Uông Bí), đê Đồng Bái (TX Quảng Yên), gây sạt lở tại một số điểm và nguy cơ nước tràn qua đê.

Theo ông Đoàn Mạnh Phương, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Quảng Ninh, khả năng chống chịu của hệ thống đê ở Quảng Ninh với bão như cơn bão số 3 vừa qua là mất an toàn rất cao.

"Chúng ta phải chấp nhận việc từ đây và trong tương lai, các công trình phòng, chống thiên tai phải ứng phó với những cơn bão tương tự như cơn bão số 3 vừa qua. Hệ thống đê điều phải được nâng cấp lên để kịp thời thích ứng với thiên tai. Đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay, trong vòng đê bảo vệ là các khu công nghiệp phát triển rất mạnh mẽ. Hệ thống đê điều an toàn cũng là tiền đề để các nhà đầu tư yên tâm đầu tư vào Quảng Ninh. Bên cạnh đó, các hồ chứa nước cũng cần phải được rà soát, đánh giá lại thực trạng, nhất là những hồ chứa nằm ở vị trí xung yếu", ông Phương nhấn mạnh.

Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Quảng Ninh cũng cho biết thêm: Hiện nay, Sở NN&PTNT đã báo cáo, đề xuất với UBND tỉnh cho phép lập đề án rà soát đánh giá hiện trạng đê điều. Thông qua đề án đánh giá cụ thể từng tuyến đê để có những giải pháp thích hợp để ứng phó với tình hình thời tiết, thiên tai được dự báo sẽ có những diễn biến phức tạp như bão số 3 vừa qua.

Ngọc Anh