'Quấy rối tình dục' - vấn nạn nhức nhối nhưng lại chưa có định nghĩa rõ ràng

(hình minh họa).

Định nghĩa chưa rõ ràng

“Sàm sỡ, quấy rối tình dục; Khiêu dâm, kích dục ở nơi công cộng” đã được đưa vào là một trong những hành vi bị xử lý theo quy định tại Nghị định 144/2021/NĐ-CP. Tuy nhiên, như thế nào là quấy rối tình dục thì chưa cụ thể. Bộ luật Lao động mới chỉ đưa ra định nghĩa về: Quấy rối tình dục tại nơi làm việc.

Theo đó, quấy rối tình dục tại nơi làm việc là hành vi có tính chất tình dục của bất kỳ người nào đối với người khác tại nơi làm việc mà không được người đó mong muốn hoặc chấp nhận.

Bộ quy tắc ứng xử về quấy rối tình dục tại nơi làm việc do Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam đưa ra năm 2015 thì “Quấy rối tình dục” là hành vi có tính chất tình dục gây ảnh hưởng tới nhân phẩm của nữ giới và nam giới, đây là hành vi không được chấp nhận, không mong muốn và không hợp lý làm xúc phạm đối với người nhận, và tạo ra môi trường làm việc bất ổn, đáng sợ, thù địch và khó chịu.

Hình thức tồi tệ nhất của hành vi quấy rối tình dục là những hành vi tấn công có tính chất tình dục hoặc hiếp dâm được quy định trong pháp luật xử lý vi phạm hành chính hoặc pháp luật hình sự.

Bộ quy tắc cũng cho rằng: những lời khen hoặc khích lệ thông thường được chấp nhận hoặc phù hợp về mặt văn hóa, xã hội không bị coi là hành vi quấy rồi tình dục. Hành vi giao cấu đồng thuận (trừ hành vi pháp luật cấm như giao cấu với trẻ em, giao cấu với người chưa thành niên…), tiếp nhận hay đáp lại đều không được xem là hành vi quấy rối tình dục.

Hiện nay chưa có một định nghĩa rõ ràng về hiện tượng quấy rối tình dục bởi hiện tượng này ngày một diễn ra phổ biến với những hình thức rất đa dạng. Tuy nhiên có thể hiểu một cách tổng quát, quấy rối tình dục là hành vi có tính chất tình dục của bất kỳ người nào đối với người khác tại bất cứ khoảng thời gian và không gian nào mà không được người đó mong muốn hoặc chấp nhận.

Đa số nạn nhân của những trường hợp quấy rối mà chúng ta thường nghe thấy trên báo đài đều là nữ. Nhưng theo thống kê thực tế, cả nam giới và nữ giới đều có khả năng bị quấy rối liên quan đến tình dục. Nạn quấy rối có liên quan đến tình dục cũng không giới hạn vào một độ tuổi nhất định. Người lớn có thể quấy rối, làm phiền những người trẻ tuổi hơn. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp những người ở độ tuổi dậy thì, tuổi teen quấy rối những người lớn tuổi hơn mình.

Hiểu để phòng tránh

Dù ở độ tuổi nào, nhỏ hay lớn, đều nên biết cách nhận diện được những hành vi có tính quấy rối.

Theo Bộ quy tắc ứng xử thì có ba hình thức quấy rối tình dục gồm:

Quấy rối tình dục bằng hành vi mang tính thể chất như tiếp xúc, hay cố tình động chạm không mong muốn, sờ mó, vuốt ve, cấu véo, ôm ấp hay hôn cho tới tấn công tình dục, cưỡng dâm, hiếp dâm.

Quấy rối tình dục bằng lời nói gồm các nhận xét không phù hợp về mặt xã hội, văn hóa và không được mong muốn, bằng những ngụ ý về tình dục như những truyện cười gợi ý về tình dục hay những nhận xét về trang phục hay cơ thể của một người nào đó khi có mặt họ hoặc hướng tới họ. Hình thức này còn bao gồm cả những lời đề nghị và những yêu cầu không mong muốn hay lời mời đi chơi mang tính cá nhân một cách liên tục.

Quấy rối tình dục bằng hành vi phi lời nói gồm các hành động không được mong muốn như ngôn ngữ cơ thể khiêu khích, biểu hiện không đứng đắn, cái nhìn gợi tình, nháy mắt liên tục, các cử chỉ của các ngón tay… Hình thức này cũng bao gồm việc phô bày các tài liệu khiêu dâm, hình ảnh, vật, màn hình máy tính, các áp phích, thư điện tử, ghi chép, tin nhắn liên quan tới tình dục.

Quỹ Dân số Liên Hiệp Quốc (UNFPA) đã chỉ ra 5 báo động về quấy rối tình dục để trẻ em, và cả người lớn, có thể tự ý thức.

Thứ nhất là "báo động nhìn", đó là khi một người cố tình nhìn vào những bộ phận riêng tư hoặc dụ dỗ nhìn vào bộ phận riêng tư của người khác. Hoặc người lớn hay bạn bè rủ rê các em xem phim sex hoặc các hình ảnh khiêu dâm.

Thứ hai là "báo động nghe", là ai đó nói những lời tục tĩu, những câu nói, âm thanh liên quan đến chuyện tình dục mà các em không đồng ý.

Thứ ba là "báo động chạm", khi các em bị đụng chạm vào những bộ phận nhạy cảm như ngực, mông hay cơ quan sinh dục.

Thứ tư là "báo động ôm", các em bị ôm một cách cố tình, cưỡng ép.

Cuối cùng là "báo động một mình", có người rủ các em đi đâu đó một mình, nhất là khi không có sự đồng thuận của cha mẹ. Một mình đến nơi hoang vắng, trong tình huống xấu nếu bị tấn công tình dục, bạn rất có thể sẽ không làm gì được. Với trẻ nhỏ, họ có thể dụ dỗ bằng những thứ như đồ chơi, điện thoại...

Chi Đoàn