Quê hương trong tim mỗi người

Làng cổ Đường Lâm - nơi lưu giữ nét đẹp văn hóa "Xứ Đoài" - là điểm đến du lịch ngày càng hấp dẫn. Ảnh: Nina May (Phạm Ngọc Diệp)

1. Kết luận số 127-KL/TƯ ngày 28-2-2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về “Triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị” đã nêu định hướng về việc sáp nhập một số đơn vị cấp tỉnh. Thực hiện Kết luận, Thường vụ Đảng ủy Chính phủ đã thống nhất trình cấp có thẩm quyền phương án sau khi sắp xếp giảm khoảng 50% số đơn vị hành chính cấp tỉnh.

Thông tin mới nhất cho biết, Bộ Tư pháp đang thẩm định dự thảo nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính do Bộ Nội vụ xây dựng. Trong hồ sơ liên quan, Bộ Nội vụ có dự thảo tờ trình về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh theo các tiêu chí mới.

Theo đó, dự kiến có 11/63 đơn vị hành chính cấp tỉnh là giữ nguyên, gồm: Thủ đô Hà Nội, thành phố Huế, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh; 52/63 đơn vị hành chính cấp tỉnh thuộc diện phải sắp xếp.

Việc đặt tên cho đơn vị hành chính mới là việc phải làm và có ý nghĩa rất quan trọng. Các cơ quan tham mưu về việc này như Bộ Nội vụ đều khẳng định, việc đặt tên đang được nghiên cứu kỹ lưỡng, thấu đáo, cân nhắc thận trọng các yếu tố truyền thống, lịch sử, văn hóa. Tên gọi của đơn vị hành chính mới cần dễ nhận diện, ngắn gọn, dễ đọc, dễ nhớ và phát huy được lợi thế so sánh của địa phương, phù hợp với xu thế hội nhập.

Dư luận hiện nay cũng hết sức ủng hộ quan điểm ưu tiên sử dụng một trong các tên gọi của các đơn vị hành chính trước khi sáp nhập để đặt tên cho đơn vị hành chính mới nhằm hạn chế tối đa tác động ảnh hưởng tới người dân, doanh nghiệp do phải chuyển đổi giấy tờ, chỉ dẫn địa lý cấp tỉnh...

Tuy nhiên, tất cả vẫn chưa được quyết định chính thức. Việc đặt tên gì, tiêu chí ra sao sẽ được thực hiện theo trình tự các bước bảo đảm nguyên tắc chặt chẽ, dân chủ, khách quan, khoa học, đúng pháp luật... Và Quốc hội - cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất có thẩm quyền quyết định việc này.

2. Mặc dù vậy, những ngày qua, dư luận, nhất là mạng xã hội, đã xôn xao bàn tán về việc đặt tên đơn vị hành chính cấp tỉnh sau sắp xếp. Đây là nhu cầu rất bình thường và cũng cần thiết, là kênh thông tin giúp các cơ quan chức năng lắng nghe, tiếp thu làm căn cứ phục vụ cho việc xây dựng Đề án sắp xếp chất lượng nhất.

Tuy nhiên, lợi dụng tình cảm, sự quan tâm của người dân, các trang tin phản động, facebooker, blogger chống phá, các đơn vị báo chí nước ngoài “không thân thiện” liên tục đăng bài viết bàn về việc đặt tên với dụng ý xấu. Giọng điệu chính của họ là, cho rằng việc lấy tên một tỉnh, hay một thành phố, làm tên chung sau khi sáp nhập khiến người dân ở tỉnh kia mất quê, bị thôn tính, áp đặt..., hay việc sắp xếp, đổi tên làm nháo nhào, xáo trộn...

Những bài viết này nhằm gieo vào người đọc, người nghe cảm giác tổn thương, tư tưởng bất mãn; sâu xa nhằm gây mất đoàn kết trong nhân dân, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc; phủ nhận mục đích tốt đẹp của cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy của Đảng, Nhà nước ta.

Một số người cũng a dua lên mạng xã hội bày tỏ ý kiến về vấn đề đặt tên đơn vị hành chính mới. Bên cạnh những ý kiến mang tính khách quan, xây dựng; không ít ý kiến cho thấy góc nhìn phiến diện, tư duy hẹp hòi, cá nhân, cục bộ; mặc dù, lập luận nghe có vẻ rất thuận tai, nhưng vẫn không che đậy được ý đồ gieo rắc tâm lý bất an, tư tưởng chống đối.

Thực tế này cảnh báo chúng ta khi tiếp xúc với các thông tin trên mạng xã hội về vấn đề này phải có sự phân biệt về nguồn gốc thông tin, tự đánh giá động cơ họ nêu ra là gì; phân tích kỹ lưỡng từng thông tin, tỉnh táo nhận định để tránh bị thao túng tâm lý, dẫn dắt theo chiều hướng tiêu cực. Với những trang tin, trang mạng xã hội không đáng tin cậy, tốt nhất nên bỏ qua.

Quê hương nằm trong tim mỗi người, không thể bị xóa nhòa bởi bất kỳ sự thay đổi nào. Ảnh: Nina May (Phạm Ngọc Diệp)

3. Chúng ta đều biết rằng, trong dòng chảy lịch sử, việc sắp xếp lại đơn vị hành chính là điều tất yếu, một sự thay đổi để phù hợp với quy luật phát triển. Đó luôn là một quyết định khó khăn, bởi chạm đến những giá trị thiêng liêng, những ký ức sâu đậm về quê hương. Nhưng cũng chính trong sự thay đổi ấy, chúng ta cần nhìn nhận một cách thấu đáo, để đón nhận những giá trị mới.

Việc không thể giữ lại tất cả những cái tên cũ là một điều đương nhiên. Mỗi cái tên đều mang trong mình một câu chuyện, một lịch sử của vùng đất. Nhưng khi hai, hay nhiều mảnh ghép hợp lại thành một, việc chọn ra một cái tên chung là hết sức cần thiết.

Song, không thể vì thế mà nói rằng người này mất quê, người kia còn quê. Quê hương không chỉ là một cái tên, mà là nơi ta sinh ra và lớn lên, nơi có gia đình, bạn bè, những kỷ niệm thân thương. Quê hương nằm trong tim mỗi người, không thể bị xóa nhòa bởi bất kỳ sự thay đổi nào.

Và trên hết, quê hương lớn nhất, thiêng liêng nhất của chúng ta là Tổ quốc Việt Nam. Dù chúng ta đến từ đâu, mang tên gọi nào, chúng ta đều là con Lạc, cháu Hồng, con dân của đất Việt, cùng chung một dòng máu, một lịch sử, một tương lai.

Những cái tên tỉnh, thành một thời như: Hà Nam Ninh, Cao Bắc Lạng, Hà Sơn Bình, Hải Hưng, Hà Bắc, Hoàng Liên Sơn, Long Xuyên, Nghĩa Bình, Bình Trị Thiên, Hậu Giang, Minh Hải, Cửu Long, Chợ Lớn... ban đầu cũng là những cái tên mới, chắc hẳn cũng khiến người vui, người chưa hài lòng. Nhưng sau đó, tất cả đều trở thành thân quen. Sau này, khi điều chỉnh đơn vị hành chính, những cái tên ấy cũng thành ký ức, kỷ niệm; thay vào đó là những cái tên hiện nay được cho là không thể thay thế. Tương tự, chúng ta tin rằng, chỉ một thời gian sau khi các tỉnh, thành phố mới được thành lập, những cái tên mới cũng sẽ nhanh chóng trở nên thân quen.

Ngày 1-8-2008, thực hiện Nghị quyết của Quốc hội, toàn bộ tỉnh Hà Tây, huyện Mê Linh (tỉnh Vĩnh Phúc) và 4 xã thuộc huyện Lương Sơn (tỉnh Hòa Bình) được hợp nhất vào thành phố Hà Nội. Đến nay, sau gần 17 năm, thực tiễn đời sống đã khẳng định, đây là quyết định hoàn toàn đúng đắn, là "cuộc kiến tạo mang hưng khí thời đại" mở ra không gian phát triển rộng lớn, tạo điều kiện vươn lên cho cả địa bàn Hà Nội cũ và các địa phương nhập về.

Cái tên Hà Tây không còn được dùng trong các văn bản hành chính, nhưng những nét văn hóa đặc sắc xứ Đoài không những không mất đi, mà còn được bảo tồn và phát huy mạnh mẽ.

Đặc biệt, đời sống nhân dân thuộc vùng Hà Tây, huyện Mê Linh và 4 xã thuộc huyện Lương Sơn cũ đã bước sang một trang mới. Hình ảnh đô thị hóa, nông thôn mới với những con đường rộng mở, những ngôi nhà khang trang và kết quả "không còn hộ nghèo" là minh chứng cho tất cả.

Phát huy tiềm năng có được từ không gian phát triển mới, Hà Nội ngày càng xứng đáng là trung tâm đầu não chính trị - hành chính quốc gia, trái tim của cả nước, trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ và hội nhập quốc tế; thực sự là một cực tăng trưởng quốc gia có sức lan tỏa và thúc đẩy vùng đồng bằng Sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước cùng phát triển.

Cho nên, điều quan trọng nhất sau sáp nhập không phải là cái tên, mà là sự phát triển. Việc sáp nhập không vì một địa phương, cá nhân nào, mà đây là chủ trương quan trọng vì sự phát triển chung của đất nước.

Theo Tổng Bí thư Tô Lâm, đây không chỉ đơn thuần là vấn đề điều chỉnh địa giới hành chính, mà còn là vấn đề điều chỉnh không gian kinh tế. Đồng thời, cần phải đánh giá lại quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch và định hướng phát triển các tỉnh, thành phố. Sáp nhập không phải chỉ là cho gọn lại để tiết kiệm được tiền chi tiêu, đó là một phần thôi, nhưng động lực để cho phát triển, dư địa để cho phát triển mới là quan trọng.

Hiện nay, việc sắp xếp đơn vị hành chính gắn với tinh gọn bộ máy đang được Đảng, Nhà nước triển khai một cách khẩn trương, quyết liệt, bài bản, khoa học, đúng với tinh thần cách mạng, mà đích đến không gì khác là vì tương lai thịnh vượng của đất nước và hạnh phúc của nhân dân.

Hãy nhìn về phía trước, cùng nhau xây dựng quê hương mới, một Việt Nam hùng cường và thịnh vượng. Hãy để những cái tên cũ trở thành một phần của ký ức và cùng nhau viết nên những trang sử vàng trong kỷ nguyên mới cho quê hương, cho đất nước.

Minh Nguyệt