Quốc gia EU 'tuyên chiến' với EU để giữ khí đốt Nga

Thủ tướng Slovakia Robert Fico cuối tuần trước tuyên bố nước này “sẵn sàng chiến đấu” để bảo vệ quyền tiếp tục nhập khẩu khí đốt từ Nga, đồng thời chỉ trích mạnh mẽ đề xuất của Ủy ban châu Âu về việc loại bỏ hoàn toàn năng lượng Nga ra khỏi hệ thống cung ứng của khối vào năm 2028.

“Chúng tôi từ chối ủng hộ bất kỳ gói trừng phạt nào khác đối với năng lượng Nga, trừ khi biết rõ ai sẽ bảo vệ chúng tôi, bằng cách nào, và ai sẽ bồi thường thiệt hại mà Slovakia phải gánh chịu từ đề xuất của Ủy ban châu Âu nhằm chấm dứt nhập khẩu khí đốt Nga”, Thủ tướng Fico nhấn mạnh trong bài phát biểu tại lễ kỷ niệm Ngày Thánh Cyril và Methodius.

Theo nhà lãnh đạo Slovakia, an ninh năng lượng là ưu tiên chiến lược và các thay đổi ép buộc trong cơ cấu cung ứng năng lượng không chỉ gây tổn thất kinh tế, mà còn đe dọa nền độc lập chính trị của đất nước. “Slovakia muốn được độc lập và có quyền tự quyết. Và chúng ta phải tự hỏi liệu chúng ta có sẵn sàng chiến đấu cho điều đó không. Tôi sẵn sàng chiến đấu trong trận chiến khó khăn này và chắc chắn chúng ta sẽ vượt qua”, ông Fico nhấn mạnh.

Trong tuần qua, Slovakia đã lần thứ hai sử dụng quyền phủ quyết để chặn gói trừng phạt thứ 18 của Liên minh châu Âu (EU) nhằm vào Nga, với lý do lo ngại về tác động của kế hoạch RePowerEU – một sáng kiến của Brussels nhằm cắt giảm toàn bộ năng lượng nhập khẩu từ Nga trước năm 2028.

Mặc dù kế hoạch này đã được EU đề xuất thông qua như một văn bản về thương mại, Thủ tướng Fico khẳng định đây thực chất là một lệnh trừng phạt và phải được toàn bộ các quốc gia thành viên đồng thuận.

Thủ tướng Slovakia cũng cảnh báo rằng việc đơn phương thay đổi nguồn cung khí đốt có thể khiến giá năng lượng tăng cao, đe dọa các hợp đồng dài hạn với Tập đoàn năng lượng Nga Gazprom và kéo theo nguy cơ tranh chấp pháp lý tốn kém cho Slovakia.

Theo ông Fico, việc Slovakia phủ quyết kế hoạch trừng phạt năng lượng Nga của EU là hành động nhằm “bảo vệ các hộ gia đình và doanh nghiệp trong nước khỏi gánh nặng chi phí từ những quyết định mang tính ý thức hệ và thiển cận từ Brussels”.

Ông Fico lưu ý thêm rằng Slovakia đang đứng trước một lựa chọn mang tính bước ngoặt: hoặc khuất phục trước áp lực từ các “cấu trúc quan liêu” của EU, hoặc kiên định bảo vệ lợi ích quốc gia.

Bên cạnh Slovakia, một thành viên EU khác là Hungary cũng lên tiếng phản đối kế hoạch chấm dứt sự phụ thuộc vào nguồn cung năng lượng Nga. Ngoại trưởng Hungary Peter Szijjarto mới đây cảnh báo rằng việc cắt đứt hoàn toàn năng lượng Nga sẽ “phá hủy an ninh năng lượng của Hungary” và dẫn đến tình trạng giá cả tăng vọt.

Về phần mình, Nga đã nhiều lần chỉ trích các lệnh trừng phạt của phương Tây là bất hợp pháp và phản tác dụng, đặc biệt đối với lĩnh vực năng lượng. Moscow cho rằng việc áp đặt các hạn chế này kể từ khi bùng phát chiến sự tại Ukraine năm 2022 đã khiến giá năng lượng tại châu Âu tăng vọt, đồng thời cảnh báo việc EU từ bỏ nguồn cung từ Nga sẽ buộc khối này phải mua năng lượng với chi phí cao hơn.

Trong bối cảnh bất đồng ngày càng gia tăng giữa Brussels và một số quốc gia thành viên, lập trường cứng rắn của Slovakia và Hungary cho thấy những rạn nứt trong chính sách thống nhất của EU đối với Nga, đặc biệt là trong lĩnh vực then chốt như năng lượng, nơi mà lợi ích kinh tế và chủ quyền quốc gia ngày càng khó tách rời khỏi các quyết định mang tính địa chính trị.

Nguyễn Phương