Quốc hội 'duyệt' sửa Hiến pháp, chính thức bỏ huyện

Quốc hội thông qua nghị quyết sửa Hiến pháp, chính thức bỏ huyện. Ảnh: Minh Hoàng

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, ngày 6-5, dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp đã được công bố lấy ý kiến người dân, các ngành, các cấp, TTXVN đưa tin.

Theo Hiến pháp sửa đổi, Việt Nam sẽ tổ chức bộ máy hành chính theo mô hình hai cấp gồm cấp tỉnh (tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương) và cấp dưới tỉnh. Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt sẽ do Quốc hội quyết định thành lập.

Việc chia tách, sáp nhập, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính phải lấy ý kiến và tuân thủ quy trình. Chính quyền địa phương sẽ bao gồm hội đồng nhân dân (HĐND) và ủy ban nhân dân (UBND), được tổ chức phù hợp với từng khu vực (nông thôn, đô thị, hải đảo). Riêng chính quyền tại đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt sẽ được Quốc hội quyết định khi thành lập.

Sau khi cấp huyện bị bãi bỏ, tại các đơn vị hành chính mới, các chức danh như chủ tịch, phó chủ tịch HĐND, trưởng các ban HĐND, chủ tịch, phó chủ tịch, ủy viên UBND... sẽ không bầu mà do cấp có thẩm quyền chỉ định.

Ngoài ra, Hiến pháp quy định Công đoàn, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh là các tổ chức chính trị - xã hội trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, từ ngày 6-5, dự thảo Nghị quyết đã được công bố lấy ý kiến rộng rãi, thu hút hơn 280 triệu lượt góp ý. Các ý kiến từ người dân, tổ chức, chuyên gia đều được tổng hợp đầy đủ, xem xét công tâm, không phân biệt thiểu số hay đa số.

Bên cạnh đó, Quốc hội đã thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi). Cụ thể, luật mới xác lập mô hình chính quyền địa phương gồm cấp tỉnh và cấp xã, áp dụng thống nhất trong cả nước, phân định rõ nhiệm vụ, thẩm quyền, tổ chức bộ máy từng cấp.

Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) hoàn thiện nguyên tắc phân quyền, làm rõ thẩm quyền giữa Trung ương và địa phương, giữa các cấp chính quyền, đặc biệt giữa tập thể UBND và chủ tịch UBND. Chủ tịch UBND cấp tỉnh được tăng quyền điều hành, bảo đảm xử lý công việc linh hoạt, hiệu quả.

Luật cũng điều chỉnh toàn diện nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền 2 cấp theo hướng rõ ràng, tránh chồng chéo. UBND tỉnh có 12 nhóm nhiệm vụ, chủ tịch UBND tỉnh có 23 nhóm; tương ứng ở cấp xã là 10 và 17 nhóm. Chủ tịch UBND được quyết định nhiều nội dung, chỉ báo cáo tập thể sau.

Về tổ chức HĐND, luật giữ nguyên số lượng đại biểu, bổ sung quy định HĐND cấp xã có 2 ban và cho phép bố trí một số đại biểu hoạt động chuyên trách. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ quy định cụ thể để phù hợp với từng địa phương.

Việc chuyển từ mô hình 3 cấp sang 2 cấp được quy định chặt chẽ, bảo đảm không gián đoạn hoạt động hành chính. Từ ngày 1-7, các phường thuộc Hà Nội, TPHCM và Đà Nẵng sẽ có đầy đủ HĐND và UBND.

Luật cũng thiết lập cơ chế xử lý linh hoạt, cho phép các cơ quan có thẩm quyền ban hành hoặc ủy quyền ban hành văn bản giải quyết kịp thời các tình huống phát sinh, kế thừa từ Nghị quyết 190/2025.

Gia Nghi