Quốc hội thảo luận cơ chế đặc thù cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam

Trình bày Tờ trình, Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết Quốc hội đã phê duyệt chủ trương đầu tư dự án tại Nghị quyết số 172 ngày 30/11 với hình thức đầu tư công. Đồng thời, Quốc hội cũng ban hành Nghị quyết số 227, chấp thuận bổ sung thêm các hình thức đầu tư PPP theo Luật PPP và đầu tư kinh doanh theo Luật Đầu tư, bên cạnh hình thức đầu tư công.

“Chính phủ đang chỉ đạo triển khai thực hiện giải phóng mặt bằng, lựa chọn tư vấn dự án, rà soát và biên dịch tiêu chuẩn kỹ thuật. Đồng thời nghiên cứu, đánh giá, lựa chọn phương thức đầu tư tối ưu; tiếp nhận hồ sơ đề xuất của các doanh nghiệp tham gia thực hiện dự án. Chính phủ cũng xây dựng, ban hành các nghị định hướng dẫn, lập và phê duyệt các đề án liên quan đến nguồn nhân lực và phát triển công nghiệp đường sắt”, Bộ trưởng Trần Hồng Minh nói.

Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày tờ trình. Ảnh: Quốc hội.

Theo Bộ trưởng Xây dựng, các địa phương đang tập trung thực hiện giải phóng mặt bằng và khởi công một số khu tái định cư. Ông Minh kiến nghị cần tách công tác giải phóng mặt bằng thành các dự án độc lập, trong đó nguồn vốn được bố trí từ ngân sách Trung ương và địa phương, đồng thời giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết khoản này.

Bộ trưởng Xây dựng lý giải theo Nghị quyết 172, công tác giải phóng mặt bằng dự kiến sẽ được tách thành các dự án thành phần. Việc tách công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư dự án độc lập sẽ thuận lợi hơn.

Việc tách riêng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thành dự án độc lập sẽ thuận lợi hơn, nhất là khi quy mô giải phóng mặt bằng rất lớn với tổng chiều dài 1.541 km qua 15 địa phương. Cách làm này cho phép triển khai song song với báo cáo nghiên cứu khả thi, đẩy nhanh tiến độ, đồng thời tạo điều kiện để các địa phương chủ động thực hiện và cân đối nguồn vốn.

Trường hợp là dự án thành phần thì vẫn phụ thuộc vào dự án chung về tiến độ, trình tự, thủ tục; và trường hợp được tăng tổng mức đầu tư thì phải điều chỉnh chủ trương hoặc tổng mức đầu tư của cả dự án chung.

Bộ trưởng cũng đề nghị Quốc hội ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định bổ sung, điều chỉnh cơ chế, chính sách đặc thù trong thời gian Quốc hội không họp, nhằm kịp thời triển khai dự án. Ông Minh nhấn mạnh Chính phủ sẽ tiếp tục rà soát, nghiên cứu kỹ lưỡng để đảm bảo tính khả thi, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi. Ảnh: Quốc hội.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi khẳng định việc bổ sung cơ chế chính sách cho dự án là cần thiết, song một số đề xuất chưa thực sự rõ ràng.

Ông Mãi dẫn chứng Quốc hội từng cho phép tách nội dung thu hồi đất, bồi thường, tái định cư thành dự án thành phần tại Nghị quyết số 38 đối với Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành. Đề xuất của Chính phủ là có cơ sở. Tuy nhiên, cần làm rõ khái niệm dự án độc lập, xác định sơ bộ tổng mức đầu tư, diện tích đất thu hồi, thời gian hoàn thành và sự đồng bộ của toàn dự án, tránh lãng phí nguồn lực.

Chủ nhiệm Phan Văn Mãi cũng lưu ý Nghị quyết kỳ họp thứ 9 đã bổ sung hình thức đầu tư PPP và đầu tư kinh doanh cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam bên cạnh đầu tư công. Chính phủ được giao lựa chọn hình thức đầu tư, nhà đầu tư theo quy định, trường hợp vượt thẩm quyền phải báo cáo Quốc hội. Do đó, việc đề xuất thêm chính sách là không cần thiết.

Về kiến nghị bổ sung chính sách vào Nghị quyết chung của Kỳ họp thứ 10, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng đây là phương án phù hợp nếu được Quốc hội chấp thuận.

Quỳnh An