Quỹ bảo hiểm thất nghiệp có 59.300 tỷ đồng, đảm bảo hỗ trợ lao động mất việc

Mở rộng đối tượng, bao phủ diện hỗ trợ

Trong Dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi), Bộ LĐ-TB&XH đề xuất bổ sung quy định thêm đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp.

Về đối tượng, định hướng sửa đổi, dự thảo luật bổ sung theo hướng tất cả người lao động có giao kết hợp đồng làm việc, hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn từ 1 tháng trở lên, thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp.

Bổ sung đối tượng người có giao kết hợp đồng lao động từ 1 tháng trở lên, nhưng làm việc không trọn thời gian, có tổng mức tiền lương trong tháng bằng, hoặc cao hơn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp nhất theo quy định của Luật BHXH.

Đồng thời, bổ sung đối tượng về người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn của Nhà nước, người đại diện phần vốn của doanh nghiệp tại công ty và công ty mẹ, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng lương và tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp.

Mục tiêu của Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp là hỗ trợ người lao động quay trở lại thị trường lao động nhanh nhất. Ảnh minh họa: Lê Anh Dũng.

Ngoài ra, bổ sung quy định về việc tham gia bảo hiểm thất nghiệp với các đối tượng khác có thu nhập ổn định, thường xuyên, do Chính phủ quy định phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội từng thời kỳ.

Luật sửa đổi cũng dự kiến bổ sung một số trường hợp được bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp. Bổ sung quy định mức đóng bảo hiểm thất nghiệp của người lao động, người sử dụng lao động và mức hỗ trợ của Nhà nước tối đa bằng 1% tiền lương tháng.

Về tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm thất nghiệp, dự kiến quy định tối đa bằng 20 lần mức lương tối thiểu tháng theo vùng tại thời điểm đóng.

Ông Vũ Trọng Bình, Cục trưởng Cục Việc làm (Bộ LĐ-TB&XH) cho biết, mục tiêu của Quỹ bảo hiểm thất nghiệp là hỗ trợ người lao động quay trở lại thị trường lao động nhanh nhất. Quỹ này sẽ như một "giá đỡ" quản trị cho thị trường lao động.

“Nếu hoạt động của Quỹ bảo hiểm thất nghiệp không giúp người lao động quay trở lại thị trường, người lao động cứ ngồi nhà chờ lĩnh trợ cấp thì coi như quỹ thất bại. Mục tiêu của quỹ là cung cầu được kết nối”, ông Bình nói.

Chính vì thế, lần sửa đổi này, bên cạnh việc tiếp tục kế thừa quy định hiện hành, dự thảo Luật Việc làm còn thiết kế linh hoạt các chế độ hơn. Có chế độ giúp người lao động đảm bảo đời sống, an sinh xã hội trong thời gian thất nghiệp, đồng thời mở rộng phạm vi hỗ trợ cho cả doanh nghiệp và người lao động với nhiều chiến lược bài bản hơn.

Bộ LĐ-TB&XH đánh giá, qua thời gian thực hiện, chính sách bảo hiểm thất nghiệp đã giúp người lao động duy trì được cuộc sống khi bị mất việc làm; giúp người sử dụng lao động không bị áp lực về tài chính vì không phải chi trả trợ cấp thôi việc, mất việc làm cho người lao động và giảm gánh nặng cho ngân sách Nhà nước.

Đến nay, số người tham gia bảo hiểm thất nghiệp tăng qua các năm (bình quân tăng 6,08%/năm). Tỷ lệ người tham gia bảo hiểm thất nghiệp so với lực lượng lao động trong độ tuổi tăng theo từng năm. Đến năm 2023, tỷ lệ này là 31,6%, vượt so với mục tiêu đặt ra tại Nghị quyết số 28 của Trung ương. Theo nghị quyết, đến năm 2021, khoảng 28% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia bảo hiểm thất nghiệp.

Quỹ bảo hiểm thất nghiệp đảm bảo hỗ trợ người lao động

Trong báo cáo tổng kết Luật Việc làm 2013, Bộ LĐ-TB&XH cho biết, kết dư Quỹ bảo hiểm thất nghiệp đến cuối năm 2023 là 59.300 tỷ đồng, chi trợ cấp mỗi năm khoảng 10.000 tỷ đồng.

Sau 9 năm triển khai, chính sách bảo hiểm thất nghiệp bao phủ khoảng 31,6% lực lượng lao động tính tới cuối năm 2023. Lao động tham gia tăng bình quân 6% mỗi năm giúp nguồn thu của quỹ tăng lên.

Giai đoạn 2015-2023, số thu tăng bình quân 9% mỗi năm. Kết dư Quỹ bảo hiểm thất nghiệp cuối năm 2023 đạt 59.300 tỷ đồng. Trong giai đoạn này, bình quân mỗi năm có 826.000 người nhận trợ cấp thất nghiệp.

Đến hết tháng 3/2024, hơn 7,4 triệu người được hưởng trợ cấp thất nghiệp và khoảng 1,68 triệu lượt người được giới thiệu việc làm. Song số chọn học nghề rất thấp, chỉ hơn 261.600 người và có xu hướng giảm dần trong mấy năm qua.

Nguồn quỹ đến từ các khoản đóng góp của giới chủ và lao động, Nhà nước hỗ trợ, tiền sinh lời của hoạt động đầu tư quỹ và nguồn thu hợp pháp khác. Nhóm tham gia là lao động khu vực chính thức, có hợp đồng, chi trả theo nguyên tắc đóng - hưởng.

Quy định về mức đóng vào quỹ bảo hiểm thất nghiệp là phù hợp, đảm bảo kết dư quỹ, là cơ sở để triển khai thực hiện các chính sách hỗ trợ người lao động.

Tuy nhiên, hiện nay, vẫn còn tình trạng người sử dụng lao động chậm đóng, trốn đóng BHXH, trong đó có bảo hiểm thất nghiệp, dẫn đến việc hưởng chính sách bảo hiểm thất nghiệp sai quy định.

Một số lao động chưa tuân thủ các quy định pháp luật về bảo hiểm thất nghiệp. Đơn cử như có việc làm trong thời gian chờ hưởng trợ cấp thất nghiệp, hoặc trong thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp nhưng không thông báo theo quy định dẫn đến phải thu hồi.

Vũ Điệp