Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia mở đường cho dòng vốn tư nhân vào khởi nghiệp sáng tạo

Theo Nghị định 264, đầu tư mạo hiểm được hiểu là hình thức đầu tư thông qua việc góp vốn thành lập, mua cổ phần hoặc phần vốn góp tại doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, cũng như đầu tư vào các quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo và quỹ đầu tư mạo hiểm khác.

Việc hình thành Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia được xem là bước đi chiến lược của Chính phủ nhằm huy động và dẫn dắt nguồn lực tài chính xã hội cho hoạt động đổi mới sáng tạo, đặc biệt trong giai đoạn Việt Nam thúc đẩy chuyển đổi mô hình tăng trưởng dựa trên công nghệ và tri thức.

Quỹ hoạt động theo nguyên tắc thị trường, chấp nhận rủi ro có kiểm soát, bảo đảm công khai, minh bạch và hiệu quả, đồng thời ưu tiên đầu tư vào các lĩnh vực công nghệ cao, công nghệ số, công nghệ chiến lược, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững, góp phần tạo tác động tích cực cho kinh tế, xã hội và môi trường.

Theo quy định, Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia được thành lập và hoạt động theo mô hình công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên hoặc công ty cổ phần, có tư cách pháp nhân, con dấu và tài khoản riêng.

Ảnh minh họa

Bộ Khoa học và Công nghệ là cơ quan đại diện chủ sở hữu phần vốn nhà nước tại quỹ, chịu trách nhiệm cử người đại diện vốn và giám sát hoạt động đầu tư. Tại cấp địa phương, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương là cơ quan đại diện phần vốn nhà nước tại quỹ đầu tư mạo hiểm địa phương, đồng thời quyết định mức vốn ngân sách cấp ban đầu.

Quỹ có thể thuê tổ chức hoặc chuyên gia quản lý chuyên nghiệp trong và ngoài nước, đồng thời được phép thành lập hội đồng tư vấn và hội đồng thẩm định đầu tư để hỗ trợ quá trình ra quyết định và đảm bảo tính minh bạch trong quản lý.

Theo Nghị định, vốn điều lệ ban đầu của Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia bao gồm: Phần vốn nhà nước cấp từ dự toán chi đầu tư phát triển của Bộ Khoa học và Công nghệ, tối thiểu 500 tỷ đồng, cấp một lần ngay khi thành lập và phần vốn huy động từ các tổ chức, cá nhân trong nước và quốc tế, thực hiện theo quy định của pháp luật và điều lệ quỹ.

Trong 5 năm đầu hoạt động, quy mô vốn điều lệ dự kiến đạt tối thiểu 2.000 tỷ đồng, trên cơ sở kết hợp giữa vốn ngân sách nhà nước và nguồn lực xã hội hóa.

Đối với quỹ đầu tư mạo hiểm của địa phương, phần vốn ngân sách cấp ban đầu do UBND cấp tỉnh quyết định, đồng thời được phép huy động vốn hợp tác từ doanh nghiệp, tổ chức tài chính và nhà đầu tư tư nhân nhằm tăng quy mô và năng lực đầu tư vào các dự án khởi nghiệp tiềm năng.

Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia có chức năng góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp tại doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo trong và ngoài nước, cũng như đồng đầu tư với các quỹ đầu tư khác để mở rộng mạng lưới đầu tư.

Mục tiêu của quỹ là đầu tư vào các dự án có khả năng tăng trưởng đột phá, mang lại giải pháp sáng tạo cho các vấn đề về kinh tế, xã hội, môi trường, đồng thời thúc đẩy phát triển thị trường đầu tư mạo hiểm Việt Nam theo hướng chuyên nghiệp và hội nhập quốc tế.

Ở cấp địa phương, quỹ đầu tư mạo hiểm đóng vai trò thúc đẩy các trung tâm đổi mới sáng tạo vùng, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, kết nối nguồn lực công - tư để mở rộng mạng lưới khởi nghiệp sáng tạo trên toàn quốc.

Theo Nghị định, nguồn thu của quỹ bao gồm lợi nhuận từ hoạt động đầu tư, lãi tiền gửi, tài trợ, viện trợ, đóng góp tự nguyện và thu từ thoái vốn, thanh lý tài sản.

Các khoản chi của quỹ bao gồm chi phí quản lý, điều hành, chi hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo (tối đa 5% lợi nhuận sau thuế), chi trích lập quỹ dự phòng rủi ro đầu tư mạo hiểm, cùng các khoản chi đầu tư vào doanh nghiệp và quỹ đầu tư khác theo quy định.

Cơ chế tài chính này cho phép quỹ vừa đảm bảo hiệu quả đầu tư, vừa duy trì khả năng tái đầu tư linh hoạt, tạo nguồn vốn ổn định phục vụ dài hạn cho các dự án khởi nghiệp chiến lược.

Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, việc thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia là bước ngoặt trong chính sách phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, đánh dấu sự tham gia chủ động của Nhà nước trong việc kiến tạo thị trường đầu tư mạo hiểm.

Quỹ được kỳ vọng trở thành nguồn vốn mồi chiến lược, góp phần thu hút dòng vốn tư nhân và quốc tế, hình thành hệ sinh thái đầu tư mạo hiểm minh bạch, bền vững. Đây sẽ là nền tảng quan trọng để Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển nền kinh tế tri thức, thúc đẩy tăng trưởng xanh và bền vững trong giai đoạn mới.

Văn Sang