Quy định mới về thẩm quyền của cơ quan điều tra và VKS khi bỏ công an cấp huyện từ 1-3

Mới đây (27-2), Bộ Công an, TAND Tối cao và VKSND Tối cao vừa ban hành Thông tư liên tịch số 02/2025 quy định về phối hợp giữa các cơ quan có thẩm quyền tố tụng trong hoạt động hình sự, quản lý, thi hành tạm giữ và thi hành án hình sự khi không có công an cấp huyện.

Các kiểm sát viên giữ quyền công tố tại phiên xử vụ Vạn Thịnh Phát giai đoạn 1. Ảnh: HOÀNG GIANG

Thẩm quyền của cơ quan điều tra Công an nhân dân

Theo đó, hiện nay cơ quan CSĐT của công an nhân dân sẽ bao gồm: Cơ quan CSĐT Bộ Công an và Cơ quan CSĐT Công an cấp tỉnh.

Khi đó, thẩm quyền tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra vụ án hình sự của Cơ quan CSĐT Bộ Công an thực hiện theo quy định của pháp luật hiện hành.

Thẩm quyền tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra vụ án hình sự của Cơ quan CSĐT Công an cấp tỉnh như sau:

(i) Tiến hành tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra vụ án hình sự về các tội phạm quy định tại các chương từ Chương XIV đến Chương XXIV của BLHS khi các tội phạm đó thuộc thẩm quyền xét xử của TAND cấp huyện, trừ các tội phạm thuộc thẩm quyền điều tra của CQĐT VKSND Tối cao và Cơ quan An ninh điều tra của Công an nhân dân.

(ii) Tiến hành tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra vụ án hình sự về các tội phạm quy định ở mục (i) mà xảy ra trên địa bàn nhiều huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, TP trực thuộc trung ương, phạm tội có tổ chức hoặc có yếu tố nước ngoài.

(iii) Tiến hành tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra vụ án hình sự về các tội phạm quy định ở mục (i) khi các tội phạm đó thuộc thẩm quyền xét xử của TAND cấp tỉnh.

Cơ quan CSĐT Công an cấp tỉnh chủ trì, phối hợp với VKSND cấp huyện hướng dẫn, kiểm tra việc thực hiện hoạt động kiểm tra, xác minh sơ bộ tố giác, tin báo về tội phạm của Công an cấp xã, Đồn Công an.

Thẩm quyền của VKS cấp huyện trong quá trình điều tra, truy tố

VKSND cấp huyện có thẩm quyền thực hành quyền công tố, kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra vụ án hình sự; giải quyết và kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra vụ án hình sự đối với Cơ quan CSĐT Công an cấp tỉnh khi thụ lý, giải quyết vụ việc, vụ án quy định tại mục (i), (ii) nêu trên.

Trong quá trình thực hành quyền công tố, kiểm sát việc giải quyết vụ việc, vụ án mà phát hiện vụ việc, vụ án thuộc thẩm quyền thực hành quyền công tố, kiểm sát của VKSND cấp tỉnh thì báo cáo để chuyển vụ việc, vụ án lên VKSND cấp, đồng thời thông báo cho Cơ quan CSĐT Công an cấp tỉnh.

VKSND cấp huyện có thẩm quyền thực hành quyền công tố, kiểm sát việc tiếp nhận, kiểm tra, xác minh sơ bộ tố giác, tin báo về tội phạm, người phạm tội ra tự thú, đầu thú của Công an cấp xã, Đồn Công an và hoạt động thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Điều tra viên, cán bộ điều tra thuộc Cơ quan CSĐT Công an cấp tỉnh bố trí ở Công an cấp xã, Đồn Công an.

VKS cấp huyện có thẩm quyền là VKS nơi tội phạm xảy ra, trường hợp tội phạm xảy ra ở nhiều nơi khác nhau hoặc không xác định được địa điểm xảy ra tội phạm thì VKS cấp huyện có thẩm quyền là VKS nơi phát hiện tội phạm, nơi bị can cư trú hoặc bị bắt.

Còn VKS cấp tỉnh có thẩm quyền thực hành quyền công tố, kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra vụ án hình sự; giải quyết và kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra vụ án hình sự đối với Cơ quan CSĐT Công an cấp tỉnh khi thụ lý, giải quyết vụ việc, vụ án quy định mục (iii) nêu trên.

Trường hợp xét thấy cần thiết, VKSND cấp tỉnh rút vụ việc, vụ án tại mục (ii) để trực tiếp thực hành quyền công tố, kiểm sát việc giải quyết.

Trường hợp VKSND cấp tỉnh thực hành quyền công tố, kiểm sát việc khởi tố, điều tra đối với vụ việc, vụ án do Cơ quan CSĐT Công an cấp tỉnh thụ lý, giải quyết quy định tại mục (ii) thì VKSND cấp tỉnh quyết định việc truy tố.

Chậm nhất là 2 tháng trước khi kết thúc điều tra, VKS tỉnh thông báo cho VKS cấp huyện nơi tòa án cùng cấp có thẩm quyền xét xử để cử kiểm sát viên tham gia nghiên cứu hồ sơ vụ án. Ngay sau khi ra quyết định truy tố, VKS cấp tỉnh quyết định phân công cho VKS cấp huyện thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử. Sau khi nhận được hồ sơ vụ án kèm theo bản cáo trạng, VKS cấp huyện thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử theo quy định.

Cũng theo Thông tư liên tịch, VKS đang thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm thì có thẩm quyền giải quyết nguồn tin trong trường hợp phát hiện Cơ quan CSĐT Công an cấp tỉnh có vi phạm pháp luật nghiêm trọng trong hoạt động kiểm tra, xác minh hoặc có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm mà VKS đã yêu cầu nhưng không được khắc phục.

VKS đang thực hành quyền công tố và kiểm sát việc khởi tố, điều tra đối với vụ án thì có thẩm quyền trực tiếp tiến hành một số hoạt động điều tra để kiểm tra, bổ sung tài liệu, chứng cứ khi xét phê chuẩn lệnh, quyết định của Cơ quan CSĐT Công an cấp tỉnh hoặc khi quyết định việc truy tố hoặc trường hợp phát hiện có dấu hiệu oan, sai, bỏ lọt tội phạm, vi phạm pháp luật mà VKS đã yêu cầu nhưng không được khắc phục.

VKS đang thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra vụ án hình sự đối với vụ việc, vụ án thì có thẩm quyền giải quyết và kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo đối với Cơ quan CSĐT Công an cấp tỉnh trong hoạt động thụ lý, giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra vụ án hình sự.

Thông tư liên tịch số 02/2025 có hiệu lực từ 1-3-2025.

YẾN CHÂU