Quy định rõ, tránh trường hợp hiểu Công an xã cũng là một cấp điều tra
Thứ trưởng Trần Quốc Tỏ cho rằng, để điều tra viên thuộc Cơ quan điều tra là Trưởng hoặc Phó trưởng Công an cấp xã có thể thực hiện đầy đủ các thẩm quyền, đề nghị sửa đổi các quy định Điều 110 về giữ người trong trường hợp khẩn cấp, Điều 113 về bắt bị can, bị cáo để tạm giam để bổ sung thẩm quyền giữ người trong trường hợp khẩn cấp, tạm giữ, tạm giam và các biện pháp ngăn chặn khác do Điều tra viên của Cơ quan điều tra được bố trí là Trưởng, Phó trưởng Công an cấp xã.
Chiều 20/5, Quốc hội thảo luận tại Tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS).
Nên số hóa hồ sơ vụ án, quy định chữ ký số trong tố tụng
Tham gia thảo luận tại Tổ 12, Thượng tướng Trần Quốc Tỏ, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an, ĐBQH tỉnh Bắc Ninh bày tỏ đồng tình với hồ sơ, trình tự, thủ tục và sự cần thiết xây dựng các dự án luật bởi phù hợp với nhiệm vụ chính trị của đất nước ta trong giai đoạn mới, nhất là cải cách tổ chức bộ máy hành chính của hệ thống chính trị, đặc biệt là củng cố, kiện toàn một số nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của các cơ quan tiến hành tố tụng như Công an, VKS, Tòa án. Trong Công an là kết thúc Công an cấp huyện và giao thẩm quyền cho Công an cấp xã.
Thứ trưởng Trần Quốc Tỏ phát biểu thảo luận tại tổ, chiều 20/5.
Về cụ thể, Thứ trưởng Trần Quốc Tỏ cho rằng, để điều tra viên thuộc Cơ quan điều tra là Trưởng hoặc Phó trưởng Công an cấp xã có thể thực hiện đầy đủ các thẩm quyền, đề nghị sửa đổi các quy định Điều 110 về giữ người trong trường hợp khẩn cấp, Điều 113 về bắt bị can, bị cáo để tạm giam để bổ sung thẩm quyền giữ người trong trường hợp khẩn cấp, tạm giữ, tạm giam và các biện pháp ngăn chặn khác do Điều tra viên của Cơ quan điều tra được bố trí là Trưởng, Phó trưởng Công an cấp xã. "Dự thảo luật đang giao thẩm quyền và điều tra viên được bố trí là Trưởng, Phó trưởng Công an cấp xã nên được giao nhiệm vụ này để phù hợp, bởi từ xã đến tỉnh tới đây có thể rất xa".
Đồng chí Thứ trưởng đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu, cân nhắc để khi vận dụng, tiến hành quy định này, tránh trường hợp bị suy diễn. "Với góc độ Cơ quan điều tra trong CAND, tôi khẳng định, Công an cấp xã không phải là một cấp điều tra. Mà đây là điều tra viên thuộc Cơ quan điều tra được bố trí là Trưởng hoặc Phó trưởng Công an cấp xã. Điều tra viên này thuộc Cơ quan CSĐT Công an cấp tỉnh, thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn trong tố tụng, dưới chức danh tư pháp là Điều tra viên, không phải chức danh hành chính là Trưởng, Phó trưởng Công an cấp xã", Thứ trưởng Trần Quốc Tỏ lý giải, đề nghị Ban soạn thảo quy định rõ, tránh trường hợp hiểu rằng, Công an xã cũng là một cấp điều tra.
Thứ trưởng Trần Quốc Tỏ đề nghị sửa quy định về dẫn độ trong BLTTHS.
Về vấn đề số hóa hoạt động của Cơ quan điều tra, Thứ trưởng Trần Quốc Tỏ thông tin, ngày 22/2/2024, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 57 về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; trong đó, mục 5 phần III nghị quyết yêu cầu các cơ quan trong hệ thống chính trị phải có kế hoạch và lộ trình đưa tất cả hoạt động lên môi trường số, bảo đảm liên thông, đồng bộ. Bộ Công an đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu sửa đổi, bổ sung một số quy định của BLTTHS: bổ sung 1 khoản vào Điều 131- Hồ sơ vụ án, quy định số hóa hồ sơ vụ án. Đồng thời, bổ sung vào Điều 132 - Văn bản tố tụng, quy định người có thẩm quyền tiến hành tố tụng có thể ký số trong các văn bản tố tụng và chữ ký số có giá trị pháp lý như chữ ký trực tiếp.
Cần thiết sửa quy định về dẫn độ trong BLTTHS
Liên quan đến dẫn độ, hiện Bộ Công an đang được giao chủ trì xây dựng Luật Dẫn độ để Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 9, dự kiến thông qua tại Kỳ họp thứ 10. Đồng chí Thứ trưởng cho hay, việc bổ sung một số quy định mới về dẫn độ tại dự thảo Luật Dẫn độ, nhất là quy định bắt người trong trường hợp khẩn cấp để dẫn độ có liên quan trực tiếp đến quy định về các biện pháp ngăn chặn trong BLTTHS. Nên, việc sửa đổi là cần thiết và cấp thiết vì: Phù hợp với Thông báo số 1128 ngày 18/4/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cũng tán thành nội dung của chủ trương trên.
Về bắt người trong trường hợp khẩn cấp để dẫn độ là chính sách quan trọng, ảnh hưởng quyền con người, quyền công dân, nên quy định biện pháp này trong BLTTHS là cần thiết, phù hợp. Việc sửa đổi, bổ sung quy định về bắt người trong trường hợp khẩn cấp để dẫn độ là triển khai chính sách trong hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Dẫn độ.
Các đại biểu thảo luận tại Tổ, chiều 20/5.
Thứ trưởng Trần Quốc Tỏ nhận định, việc sửa đổi, bổ sung quy định về bắt người trong trường hợp khẩn cấp để dẫn độ trong BLTTHS sẽ khắc phục hạn chế, bất cập trong giải quyết yêu cầu về dẫn độ, tạo cơ sở pháp lý cho các cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam có thể áp dụng biện pháp bắt tạm giam người bị yêu cầu dẫn độ ngay sau khi nhận được yêu cầu của phía nước ngoài, tránh tình trạng người nước ngoài bị yêu cầu dẫn độ bỏ trốn, ảnh hưởng đến quan hệ đối ngoại của Việt Nam, nhất là hiện nay, trong xu thế toàn cầu hóa, đối tượng phạm tội có xu hướng di chuyển nhanh, xuyên biên giới, xuyên lãnh thổ.
Đồng chí Thứ trưởng cho rằng, quy định pháp luật hiện hành mất rất nhiều thời gian, thủ tục về dẫn độ, phải sau khi Tòa án ra quyết định xem xét, yêu cầu dẫn độ mới có thể thực hiện bắt tạm giam, trong khi nhiều trường hợp biết yêu cầu dẫn độ, đối tượng bỏ trốn sang nước thứ ba... Thêm vào đó, Luật Dẫn độ đang dự kiến thông qua tại Kỳ họp thứ 10, nếu không sửa đổi, bổ sung quy định này trong BLTTHS (dự kiến thông qua tại Kỳ họp thứ 9) sẽ dẫn đến vướng mắc, bất cập với Luật Tương trợ tư pháp trước đây, nhất là việc bắt người trong trường hợp khẩn cấp để dẫn độ sẽ không được kịp thời giải quyết, dẫn đến khó khăn trong hợp tác quốc tế về dẫn độ...
Bỏ hình phạt tử hình đối với 8 tội danh là chính sách nhân đạo, giảm gánh nặng ngân sách
Góp ý liên quan dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự, ĐBQH Sùng A Lềnh (Lào Cai) bày tỏ đồng tình với dự thảo luật theo hướng bỏ hình phạt tử hình đối với 8 tội danh, trong đó có tội vận chuyển trái phép chất ma túy. "Qua giám sát về thi hành án hình sự, thực tiễn năm 2023 toàn quốc có trên 2.300 đối tượng bị kết án tử hình, chiếm 83%, chủ yếu là án ma túy. Tại Lào Cai, khoảng 97% là án ma túy, trong đó 91% đồng bào là dân tộc thiểu số. Việc thi hành án tử hình rất chậm, chỉ khoảng 1% được thi hành án trong một năm - số lượng rất ít", ông thông tin.
Đại biểu cho rằng, trong số 8 tội danh chuyển từ hình phạt tử hình sang hình phạt tù chung thân không xét giảm án thì chủ yếu cũng là tội Vận chuyển trái phép chất ma túy. Nguyên nhân do trình độ nhận thức pháp luật kém, sự đói nghèo đã khiến đồng bào dân tộc thiểu số bị lôi kéo, tham gia vận chuyển... "Việc chuyển từ hình phạt tử hình sang chung thân không xét giảm án là hợp lý, thể hiện chính sách nhân đạo của pháp luật. Hiện nay còn trên 1.000 đối tượng bị kết án tử hình đang chờ thi hành án, trong khi thiếu buồng giam, các trại giam bị quá tải. Điều này cũng giúp giảm áp lực cho lực lượng Công an, nhất là tại các trại giam", ông phân tích.
Cũng theo ĐBQH Sùng A Lềnh, các đối tượng vận chuyển trái phép chất ma túy khi bị kết án tử hình tư tưởng rất phức tạp, tiêu cực, theo kiểu "không còn gì để mất", hay vi phạm nội quy, sinh bệnh, ốm yếu, tìm cách chống đối, bỏ trốn, tự sát...; thậm chí xúc phạm, tấn công lực lượng làm công tác quản lý. Việc chuyển hình thức tử hình đối với một số tội danh, trong đó có tội Vận chuyển trái phép chất ma túy sang chế độ giam giữ - không khắc nghiệt, nghiêm nghặt như án tử hình cũng sẽ giúp giảm ngân sách nhà nước. "Vì được biết, để thi hành án tử hình, sẽ mất chi phí 250-500 triệu đồng/trường hợp. Nếu chúng ta kết án tử hình hàng nghìn phạm nhân sẽ tạo gánh nặng hàng nghìn tỷ đồng cho Nhà nước", ông dẫn chứng.
