Quy định thẩm quyền tuyển dụng viên chức giữa các luật, nghị định 'vênh' nhau

Toàn cảnh hội nghị. Ảnh: media.quochoi.vn

Phân tích về sự vênh nhau giữa các luật về thẩm quyền tuyển dụng viên chức, đại biểu Nguyễn Văn Mạnh (Đoàn Phú Thọ) cho rằng: “Qua theo dõi và triển khai chính quyền địa phương hai cấp vừa qua, tôi thấy thẩm quyền tuyển dụng viên chức đang có sự vênh nhau giữa các luật (Luật Chính quyền địa phương, Luật Nhà giáo) và các nghị định, thông tư của Chính phủ, Bộ Giáo dục”.

Theo đại biểu, sự “vênh” này liên quan đến các đơn vị sự nghiệp công lập giáo dục ở cấp xã (mầm non, tiểu học và trung học cơ sở). Theo Khoản 10 Điều 23 Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Chủ tịch UBND cấp xã chỉ đạo và tổ chức thực hiện công tác tuyển dụng, sử dụng, quản lý công chức, viên chức trên địa bàn. Điều 7 Nghị định 115 năm 2020 (sửa đổi bởi Nghị định 85 năm 2023) quy định thẩm quyền tuyển dụng viên chức thuộc về người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập (tự chủ) hoặc cơ quan có thẩm quyền quản lý đơn vị sự nghiệp công lập (chưa tự chủ). Như vậy, theo các quy định trên, UBND cấp xã có thẩm quyền tuyển dụng viên chức giáo dục cấp mầm non, tiểu học và trung học cơ sở.

Tuy nhiên, điểm B Khoản 4 Điều 40 Nghị định 142 năm 2025 của Chính phủ lại quy định trách nhiệm của Sở Giáo dục và Đào tạo là thực hiện tuyển dụng, quản lý, sử dụng, bổ nhiệm đối với đội ngũ nhà giáo, nhân sự quản lý viên chức và người lao động trong các cơ sở giáo dục công lập trên địa bàn tỉnh.

Công văn số 4798, ngày 15-10-2025, của Bộ Giáo dục và Đào tạo còn đề nghị UBND các tỉnh xem xét phân cấp, ủy quyền, giao cho Sở Giáo dục và Đào tạo cấp tỉnh chủ trì thực hiện việc tuyển dụng viên chức và nhân viên trên địa bàn cấp tỉnh.

Như vậy, các luật, thông tư, nghị định hiện nay đang chưa có sự thống nhất về thẩm quyền tuyển dụng viên chức tại các đơn vị sự nghiệp công lập, nhất là đối với các đơn vị giáo dục.

“Tôi đề nghị trong dự thảo Luật Viên chức này cần quy định rất rõ thẩm quyền. Sau khi luật được ban hành, đề nghị các nghị định, thông tư của Chính phủ và các bộ, ngành liên quan cũng phải điều chỉnh cho thống nhất, để các địa phương dễ dàng thực hiện”, đại biểu nói.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành hội nghị. Ảnh: media.quochoi.bn

Theo đại biểu Nguyễn Thị Sửu (Đoàn thành phố Huế), Chương II dự thảo luật quy định về nghĩa vụ và quyền của viên chức. Về tổng quan, nghĩa vụ đã quy định khá đầy đủ trách nhiệm và quyền cũng đã đề cập cơ bản. Tuy nhiên, một số quyền gắn với trách nhiệm chưa thực sự cân đối.

Dự thảo thiếu cơ chế cho viên chức tham gia giám sát, góp ý cho hệ thống. Quyền miễn trừ trách nhiệm trong một số trường hợp cần được quy định rõ hơn. Một số nghĩa vụ bị trùng lặp; nội dung về tự chủ nghề nghiệp, quyền sáng tạo còn sơ sài so với yêu cầu hội nhập.

Từ phân tích trên, đại biểu đề xuất: Đối với nghĩa vụ (Điều 7 đến Điều 10), cần bổ sung nghĩa vụ chủ động đổi mới sáng tạo; làm rõ nghĩa vụ tự chịu trách nhiệm cá nhân, chịu trách nhiệm trước pháp luật, cơ quan quản lý trực tiếp và nhân dân về hành vi, quyết định, kết quả thực hiện nhiệm vụ được giao và tăng nghĩa vụ phối hợp, minh bạch, giải trình, đảm bảo minh bạch và kịp thời giải trình khi được yêu cầu.

Nhấn mạnh Điều 13 về quyền tham gia hợp đồng nghề nghiệp và hoạt động kinh doanh, đại biểu Thạch Phước Bình (Đoàn Vĩnh Long) cho rằng, Dự thảo cho phép viên chức được ký hợp đồng lao động, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp ngoài công lập nếu không trái quy định pháp luật. Đây là quy định tiến bộ, phù hợp với xu hướng mở rộng cơ hội nghề nghiệp. Tuy nhiên, nếu không kiểm soát chặt chẽ sẽ dẫn đến xung đột lợi ích khi viên chức có thể lợi dụng vị trí công tác để phục vụ lợi ích cá nhân. Do đó, đại biểu đề nghị dự thảo luật cần quy định rõ danh mục, lĩnh vực, ngành nghề mà viên chức được phép tham gia và yêu cầu báo cáo minh bạch, chịu sự giám sát của đơn vị quản lý.

Giải trình, tiếp thu ý kiến đại biểu, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long cho biết, Bộ Nội vụ sẽ ghi nhận, nghiên cứu tiếp thu tối đa để tham gia cùng với Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội hoàn thiện dự thảo luật trước khi trình Quốc hội xem xét.

Minh Thúy