Quy hoạch đô thị ven sông Hồng: Khai thác quỹ đất mới để tạo không gian phát triển hài hòa

Các nhận định được nêu ra tại diễn đàn “Quy hoạch đô thị ven sông Hồng chuyên đề 2: Điểm sáng phía Đông” do tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức sáng nay (25.10).

Đảm bảo chất lượng sống cho dân cư hai bên sông

Tháng 3.2022, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành Quyết định số 1045/QĐ-UBND phê duyệt đồ án Quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng, tỷ lệ 1/5.000. Ngày 5.5.2022, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 15-NQ/TW về “Phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”.

Quang cảnh Diễn đàn “Quy hoạch đô thị ven sông Hồng chuyên đề 2: Điểm sáng phía Đông” Ảnh: Diễn đàn Doanh nghiệp

Khác với các bản quy hoạch trước, bà Nguyễn Lan Hương, Phó Giám đốc Trung tâm Quy hoạch kiến trúc, Viện Quy hoạch Xây dựng Hà Nội, cho biết Đề án phân khu đô thị sông Hồng tỷ lệ 1/5.000 (đoạn từ cầu Hồng Hà đến cầu Mễ Sở) phê duyệt tháng 3.2022 đã thay đổi cách tiếp cận, theo nguyên tắc thuận thiên lấy phòng chống lũ làm hàng đầu, cải tạo khu vực dân cư hiện hữu, đảm bảo chất lượng sống cho dân cư hai bên sông, bảo tồn các công trình di tích… kết hợp khai thác quỹ đất mới để tạo lập diện mạo hai bên sông Hồng, tạo không gian hài hòa phát triển.

Trục không gian cây xanh mặt nước chiếm gần 80% là yếu tố quan trọng quyết định sông Hồng thành không gian cảnh quan, không gian xanh của thủ đô Hà Nội, bao gồm: sông Hồng, các công viên đô thị, công viên sinh thái ở bãi sông.

Ông Trần Việt Thắng, Phó chánh văn phòng Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội, cho rằng Quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng là cơ hội dành cho đầu tư bất động sản nghiêm túc, hướng đến khu vực giải trí gắn với sinh thái.

Phát biểu tại Diễn đàn, ông Trần Việt Thắng - Phó chánh văn phòng Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội, khẳng định: “Quy hoạch phân khu sông Hồng mở ra thời kỳ mới cho sự phát triển của thành phố Hà Nội theo định hướng về phía Đông và phía Bắc sông Hồng. Việc thành phố Hà Nội quyết tâm thực hiện bằng được Quy hoạch phân khu sông Hồng cũng là cơ sở để tạo lập các dự án, định hướng phát triển sang phía Bắc và phía Đông sông Hồng. Bên cạnh đó, Quy hoạch này thể hiện sự kết nối giữa Bắc và Nam, Đông và Tây dẫn đến các điểm kết nối và lan tỏa cơ hội phát triển phía Đông trong khi khu vực phía Nam đã phát triển bão hòa".

Cũng theo ông Thắng thì quy hoạch phân khu sông Hồng là khu vực không gian mở trung tâm, kết nối khu vực dân cư hai bên bờ sông. Để đạt được mục tiêu này, cần có giải pháp tăng cường không gian xanh, kể cả ở những khu dân cư hiện tại hạn chế xây dựng. Quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng là cơ hội dành cho đầu tư bất động sản nghiêm túc, hướng đến khu vực giải trí gắn với sinh thái.

Đô thị hóa hai bên bờ sông cần tôn trọng thiên nhiên, tôn vinh những giá trị văn hóa

Cho biết cách đây hơn 10 năm, Hà Nội đã triển khai quy hoạch hai bên sông Hồng với sự hỗ trợ của Hàn Quốc với hướng tiếp cận là phát triển đại đô thị ở hai bên sông Hồng và có những tuyến đường cao tốc nhưng chưa được sự ủng hộ, theo bà Phạm Thị Nhâm, Phó Viện trưởng Viện Quy hoạch đô thị nông thôn quốc gia, Bộ Xây dựng thì với Quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng của Hà Nội mới được phê duyệt, quá trình triển khai thực hiện quy hoạch cần phải làm thể nào để nâng tầm cảnh quan đô thị phát triển hai bên sông Hồng.

Bà Phạm Thị Nhâm, Phó Viện trưởng Viện Quy hoạch đô thị nông thôn quốc gia, phát biểu tại Diễn đàn. Ảnh: Diễn đàn Doanh nghiệp

Theo Phó Viện trưởng Viện Quy hoạch đô thị nông thôn quốc gia thì quản lý phát triển quy hoạch hai bên sông Hồng cần tiếp cận dựa trên quan điểm về phát triển bền vững. Thứ nhất, triển khai quy hoạch hai bên sông Hồng thứ nhất phải dựa trên quan điểm tôn trọng thiên nhiên. Mặc dù hiện nay, chúng ta đã có hệ thống đê điều khá kiên cố và hệ thống nhà máy thủy điện khá lớn, tuy nhiên để thích ứng với biến đổi khí hậu và thời tiết cực đoạn như hiện nay, đô thị hóa ở hai bên sông Hồng hết sức phải tôn trọng thiên nhiên, tôn trọng những dòng chảy sông Hồng, hạn chế bê tông hóa và không có chất tải hạ tầng lớn ở ven sông như quy hoạch đã đặt.

Như vậy, cảnh quan hai bên sông Hồng trở thành chuỗi công viên, vườn hoa, vùng nông nghiệp sinh thái giữa lòng thành phố và gắn với hai bên bờ sông là con đường thân thiện với cây xanh, mặt nước cho người dân có thể đi bộ, đi xe thân thiện với môi trường, đặc biệt có thiết kế đô thị đối với đê điều để người dân trong các phố, phường có thể dễ dàng tiếp cận dòng sông, có thể tổ chức được không gian, những mạng lưới quảng trường mở, không gian hội tụ để Hà Nội có thể tổ chức được các lễ hội âm nhạc, sự kiện văn hóa, những sự kiện giao lưu văn hóa, quốc tế lớn ở cấp độ thành phố, quốc gia.

Thứ hai, quy hoạch và phát triển quy hoạch góp phần nâng cao vị thế của người dân Hà Nội, tôn vinh văn hóa lịch sử của sông Hồng. Đô thị hóa của hai bên bờ sông Hồng cần phải tôn vinh những giá trị văn hóa, thiết lập được những không gian cảnh quan để kết nối bảo vệ di tích lịch sử từ thời kỳ lịch sử cho đến nay như dấu tích của Sơn Tinh, Thủy Tinh, di tích Hai Ba Trưng, An Dương Vương, di sản định cư của người Việt gắn với làng xóm định cư…

Quy hoạch và phát triển quy hoạch góp phần nâng cao vị thế của người dân Hà Nội, tôn vinh văn hóa lịch sử của sông Hồng. Ảnh: Hà Nội Mới

Thứ ba, trong quá trình thực hiện quy hoạch nâng cao vị thế của thủ đô Hà Nội. Việc lựa chọn các dự án phát triển đô thị hai ven sông chú trọng đến việc hình thành các trọng điểm kinh tế mới thay vì chúng ta chỉ lựa chọn những chức năng ở thuần túy (Các dự án đô thị phòng ngủ đang ưu tiên chức năng ở và hưởng thụ, không đưa ra những trọng điểm kinh tế cho thủ đô). Không gian chức năng đô thị hai bên sông và cầu kết nối qua sông cần phải là biểu tượng mới kiến trúc xanh, hiện đại và là điểm sáng của trung tâm kinh tế mới, văn hóa khoa học công nghệ để tạo ra những cú hích đột phá để phát triển Hà Nội thực sự trở thành cực điểm của trục phát triển kinh tế; góp phần thực hiện chiến dịch đổi mới nền kinh tế quốc gia và cạnh tranh toàn cầu.

Đồng tình với quan điểm này, KTS. Phạm Thanh Tùng, Chánh Văn phòng, Ủy viên thường trực Hội Kiến trúc sư Việt Nam, cho rằng cần lấy trục kinh tế phát triển tạo sức mạnh thu hút các nhà đầu tư tham gia phát triển dịch vụ đi kèm chứ không phải là nhà ở. Nếu nhà ở đi trước một bước, nhưng không phát triển kinh tế, thì những đô thị đó trở thành những khu đô thị "ma".

Vai trò của Chính quyền địa phương trong công tác quản lý và phát triển đô thị là đặc biệt quan trọng. Nhà đầu tư hoàn toàn phụ thuộc vào chính sách quản lý đó. Bởi vậy, thành phố Hà Nội khi mời gọi các chủ đầu tư vào các dự án, cần chỉ cho họ những định hướng, mục tiêu phát triển của thành phố để đảm bảo sự phát triển bền vững.

Cũng tại Diễn đàn, một số ý kiến cho rằng để quá trình triển khai thực hiện Quy hoạch phân khu đô thị sông Hồng được khả thi, thành phố cần chuẩn bị về nguồn lực, chính sách và có thể huy động nguồn lực xã hội hóa để thực hiện.

Nguyễn Lê