Quyết tâm vượt khó, hướng tới phát triển bền vững

Từ chương trình xây dựng nông thôn mới, nhiều vùng quê Lào Cai đã khởi sắc. (Ảnh: Tư liệu)

Sau khi kiện toàn mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, tỉnh Lào Cai tiếp tục triển khai mạnh mẽ Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.

Đến nay, toàn tỉnh có 37/89 xã đạt chuẩn nông thôn mới, chiếm tỷ lệ 41,6%; 1 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; 387 thôn, bản đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó có 132 thôn thuộc diện đặc biệt khó khăn. Kết quả đó thể hiện sự nỗ lực lớn của cả hệ thống chính trị trong bối cảnh bộ máy vừa được sắp xếp, kiện toàn.

Nhìn lại giai đoạn 2021 - 2025, chương trình xây dựng nông thôn mới đã làm thay đổi sâu sắc diện mạo nông thôn ở Lào Cai. Hạ tầng thiết yếu như giao thông, điện, trường học, trạm y tế, công trình nước sạch, khu thể thao, nhà văn hóa được đầu tư đồng bộ, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt và sản xuất của người dân.

Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” phát triển mạnh, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững. Cơ bản các xã vùng cao nay đã có đường nhựa đến trung tâm, mạng di động, internet phủ sóng, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế, du lịch cộng đồng và thương mại.

Nhiều sản phẩm đặc trưng như chè Shan tuyết, mật ong Bắc Hà, gạo nếp Tú Lệ, rượu San Lùng, dược liệu Bát Xát… ngày càng khẳng định thương hiệu, góp phần nâng cao giá trị sản xuất nông nghiệp và tạo sinh kế ổn định cho người dân.

Cảnh quan môi trường tại các làng quê ngày một xanh, sạch, đẹp.

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, việc triển khai xây dựng nông thôn mới sau khi sáp nhập cũng bộc lộ nhiều khó khăn. Hầu hết xã phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025 là xã đặc biệt khó khăn, thuộc khu vực III vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Xuất phát điểm thấp, tỷ lệ hộ nghèo cao, thu nhập bình quân đầu người còn thấp khiến việc hoàn thành các tiêu chí về thu nhập, hạ tầng, môi trường gặp không ít trở ngại.

Nguồn lực đầu tư cho chương trình còn hạn hẹp, trong khi nhu cầu vốn rất lớn (nguồn ngân sách Trung ương hỗ trợ còn hạn chế, ngân sách địa phương phải cân đối nhiều nhiệm vụ cấp bách khác). Sản xuất nông nghiệp vẫn mang tính nhỏ lẻ, manh mún, chưa hình thành vùng sản xuất hàng hóa quy mô lớn, thiếu liên kết chuỗi giá trị. Doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia vào lĩnh vực nông nghiệp còn ít, khiến đầu ra cho sản phẩm chưa ổn định, giảm động lực phát triển kinh tế nông thôn.

Tại các vùng quê ngày càng có nhiều mô hình phát triển kinh tế mang lại thu nhập cao cho người dân.

Theo ông Đỗ Xuân Thủy - Phó Chánh Văn phòng Điều phối Nông thôn mới tỉnh Lào Cai, sau sáp nhập, chương trình xây dựng nông thôn mới phải đối mặt với nhiều thách thức, trong đó nổi bật là công tác quản lý, giám sát và thống kê dữ liệu chưa được hợp nhất hoàn chỉnh; một số xã còn lúng túng trong phân bổ nguồn vốn thực hiện chương trình, đặc biệt là vốn sự nghiệp.

“Đội ngũ cán bộ làm công tác nông thôn mới ở cơ sở phần lớn là cán bộ mới, nên cần được tập huấn, nâng cao năng lực, nhất là kỹ năng điều phối và lập kế hoạch phát triển phù hợp với điều kiện từng vùng” - ông Thủy nhấn mạnh.

Ông cũng cho biết, Văn phòng Điều phối đang tập trung hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách, phối hợp chặt với các ngành để lồng ghép hiệu quả ba chương trình mục tiêu quốc gia, đồng thời huy động đa dạng nguồn lực xã hội (đặc biệt là doanh nghiệp) nhằm tạo bước đột phá trong giai đoạn tới.

Thực tế tại các địa phương cho thấy, nhiều xã đã và đang nỗ lực khắc phục khó khăn để hoàn thành các tiêu chí nông thôn mới. Xã Văn Chấn được xem là ví dụ tiêu biểu cho tinh thần chủ động đó.

Ông Nguyễn Hữu Lực - Chủ tịch UBND xã Văn Chấn cho biết: Hiện, xã còn 4 tiêu chí chưa đạt gồm lao động, tổ chức sản xuất, y tế và môi trường – an toàn thực phẩm. Đây đều là những tiêu chí mang tính bền vững, đòi hỏi nguồn lực đầu tư lâu dài và sự vào cuộc chủ động của người dân. Với tiêu chí môi trường, xã đã phân công các đoàn thể đẩy mạnh tuyên truyền; giúp các hộ dân xây mới, cải tạo công trình vệ sinh, thu gom, xử lý chất thải đảm bảo "3 sạch". Cùng với đó, xã vận động người dân và cơ sở chăn nuôi thu gom, xử lý chất thải đúng quy định, không để phát sinh ô nhiễm môi trường.

Theo ông Lực, Văn Chấn đặt mục tiêu hoàn thành nông thôn mới vào cuối năm nay, đồng thời từng bước xây dựng các mô hình thôn kiểu mẫu, phát triển vùng trồng quế, trồng dược liệu gắn với du lịch sinh thái. Đây cũng là hướng đi phù hợp giúp người dân nâng cao thu nhập, xây dựng nông thôn mới thực chất, bền vững.

Người dân xã Văn Chấn dọn vệ sinh môi trường.

Tại xã Chấn Thịnh, sau sáp nhập từ ba xã Đại Lịch, Tân Thịnh và Chấn Thịnh cũ, công tác xây dựng nông thôn mới được triển khai đồng bộ, kế thừa những kết quả tích cực từ các xã cũ.

Theo đồng chí Phạm Thái Sơn - Bí thư Đảng ủy xã Chấn Thịnh: Địa phương chú trọng phát huy sức mạnh hệ thống chính trị và cộng đồng dân cư trong thực hiện các tiêu chí nông thôn mới; huy động tối đa nguồn lực để xây dựng nông thôn dân chủ, giàu bản sắc, cảnh quan xanh - sạch - đẹp, bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Đồng chí Bí thư Đảng ủy xã Chấn Thịnh cho biết thêm: “Hai xã Đại Lịch và Tân Thịnh cũ đã về đích nông thôn mới nâng cao, đang xây dựng các thôn nông thôn mới kiểu mẫu, tiến tới xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu. Do đó, xã Chấn Thịnh mới cơ bản đáp ứng tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao, từng bước khẳng định vai trò là trung tâm thương mại, dịch vụ của khu vực”.

Để đạt mục tiêu đến năm 2030, toàn tỉnh có 55/89 xã đạt chuẩn nông thôn mới, tỉnh Lào Cai đã xác định tập trung thực hiện ba nhóm giải pháp trọng tâm. Cụ thể: giảm khoảng cách chênh lệch về kết quả xây dựng nông thôn mới giữa các địa phương, ưu tiên hỗ trợ vùng khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Quan tâm thực hiện hiệu quả các chính sách đặc thù cho hộ nghèo, hộ chính sách, đảm công bằng trong thụ hưởng thành quả phát triển.

Xã Bản Liền phát huy thế mạnh cây chè Shan tuyết gắn với phát triển du lịch cộng đồng.

Cùng với đó, đẩy mạnh phát triển sản xuất nông nghiệp theo chuỗi giá trị, tăng cường liên kết “Doanh nghiệp - hợp tác xã - nông dân”. Tỉnh khuyến khích phát triển nông nghiệp xanh, nông nghiệp hữu cơ gắn với chuyển đổi số, phát triển kinh tế số nông thôn để tạo việc làm, nâng cao thu nhập.

Nhóm giải pháp thứ 3 là xây dựng hạ tầng kinh tế xã hội nông thôn đồng bộ, hiện đại, thân thiện môi trường; giữ gìn cảnh quan và bản sắc văn hóa truyền thống, thích ứng với biến đổi khí hậu; đẩy mạnh tích hợp ba chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và phát triển vùng dân tộc thiểu số.

Người dân xã Mường Lai phá tường rào, hiến đất mở rộng đường giao thông.

Mục tiêu xuyên suốt mà Lào Cai hướng đến trong giai đoạn tới không chỉ là tăng số xã đạt chuẩn, mà quan trọng hơn là nâng cao chất lượng các tiêu chí, xây dựng nông thôn mới thực chất, bền vững.

Chương trình xây dựng nông thôn mới ở Lào Cai sau kiện toàn bộ máy đã, đang và sẽ tiếp tục khẳng định ý nghĩa to lớn của một chủ trương mang tầm chiến lược. Với sự chỉ đạo quyết liệt của tỉnh, sự đồng thuận của Nhân dân và tinh thần chủ động của các địa phương, Lào Cai đang vững bước trên hành trình xây dựng nông thôn mới “sáng - xanh - sạch - đẹp”, văn minh, giàu bản sắc vì cuộc sống ấm no, hạnh phúc của người dân.

Hồng Duyên