Rà soát số liệu, hồ sơ truy xuất thủy sản
Theo đánh giá của Tổng cục Thủy sản (TS), Bến Tre đã có nhiều chuyển biến tích cực trong chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU). Tuy nhiên, để góp phần gỡ 'thẻ vàng' của Ủy ban châu Âu (EC) đối với ngành TS, tỉnh Bến Tre quan tâm rà soát số liệu, hồ sơ truy xuất TS theo chuỗi khi qua cảng.
Ngư dân vận chuyển thủy sản khai thác khi tàu cập cảng. Ảnh: Phan Hân
Đầy đủ nhóm khung pháp lý
Thời gian qua, cả hệ thống chính trị của tỉnh đã vào cuộc quyết liệt chống khai thác IUU. Tỉnh ủy Bến Tre thường xuyên quan tâm chỉ đạo triển khai thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về khai thác TS gắn chặt với nhiệm vụ chống khai thác IUU.
Từ đầu năm 2021 đến nay, Thường trực Tỉnh ủy đã ban hành 4 công văn chỉ đạo quyết liệt cả hệ thống chính trị vào cuộc thực hiện công tác chống khai thác IUU. Bí thư Tỉnh ủy Lê Đức Thọ chủ trì 2 hội nghị kiểm tra, đánh giá tình hình thực hiện và chỉ đạo các giải pháp chống khai thác IUU. Thường trực Tỉnh ủy thường xuyên nghe báo cáo kết quả và chỉ đạo, định hướng trong thực hiện nhiệm vụ này.
UBND tỉnh Bến Tre triển khai thực hiện kịp thời tất cả văn bản chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) và Tỉnh ủy. Từ đầu năm đến nay, UBND tỉnh ban hành 15 văn bản chỉ đạo điều hành, triển khai công tác chống khai thác IUU trong tỉnh.
Chi cục TS tỉnh thuộc Sở NN&PTNT cập nhật thường xuyên dữ liệu tàu cá vào dữ liệu VN-Fishbase. Kết quả đăng kiểm, đánh dấu tàu cá đạt trên 70%. Cấp chứng nhận an toàn thực phẩm tàu cá đạt trên 82%. Đã thực hiện lắp đặt thiết bị giám sát cho 2.008/2.062 tàu thuộc diện bắt buộc, đạt 97,4%. Để kiểm soát nghề cá tại cảng và giám sát sản lượng TS khai thác qua cảng, tỉnh thành lập Tổ kiểm soát nghề cá đặt tại Chi cục TS, Cảng cá và Biên phòng.
Phó giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Bến Tre Nguyễn Văn Buội cho biết: Tổ kiểm soát nghề cá thực hiện nhiệm vụ kiểm soát tàu cập cảng, rời cảng, giám sát sản lượng TS khai thác qua cảng theo quy định. Đến nay, công tác kiểm soát nghề cá và giám sát sản lượng TS khai thác tại các cảng cá cơ bản đã ổn định. Kết quả, có trên 1.140 lượt tàu cập cảng. Trong đó, tàu có chiều dài trên 24m là 737 lượt, tàu có chiều dài dưới 24m là 403 lượt. Tàu rời cảng đi khai thác có 2.180 lượt (1.045 lượt tàu trên 24m, 1.335 lượt tàu dưới 24m). Kiểm soát 25.753 tấn sản lượng khai thác qua cảng. Thu 1.140 cuốn nhật ký khai thác, gồm: 682 cuốn tàu khai thác TS, 458 cuốn tàu dịch vụ hậu cần TS.
Rà soát số liệu, hồ sơ truy xuất
Trong đợt kiểm tra công tác chống khai thác IUU tại tỉnh Bến Tre, Phó vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ và Hợp tác Quốc tế thuộc Tổng cục TS. Nguyễn Thị Trang Nhung cho biết: Tất cả đặc điểm nghề tàu khai thác của Bến Tre thể hiện đầy đủ tính chất phức tạp trong chống khai thác IUU. Đội tàu có chiều dài hơn 15m chiếm gần 70% tổng số lượng tàu khai thác xa bờ. Trong đó, tàu hậu cần, chuyển tải trên biển rất nhiều. Đây là nội dung yêu cầu rất chặt chẽ của EC, cụ thể cấm tàu chuyển tải hoạt động trên biển. Lượng tàu cá của Việt Nam rất lớn nên phải phân khúc ra để cam kết thực hiện kiểm soát đội tàu, trong đó tập trung 100% lượng tàu có chiều dài trên 24m.
Theo bà Nguyễn Thị Trang Nhung, qua thực tế kiểm tra tại Cảng cá Bình Đại, kết quả kiểm tra ngẫu nhiên một hồ sơ có đầy đủ thông tin để truy vết. Tuy nhiên, khi kiểm tra toàn bộ các hồ sơ theo chuỗi về giám sát sản lượng qua cảng thì phát hiện trong sổ hồ sơ khai báo không có thông tin các loài cá mà chỉ có tổng sản lượng, không ghi dự kiến ngày vào cảng.
Phó tổng cục trưởng Tổng cục TS. Nguyễn Quang Hùng đánh giá: Kết quả kiểm tra hồ sơ và sổ sách ghi chép kiểm soát nghề cá có chuyển biến tốt so với lần kiểm tra trước. Tuy nhiên, trong quá trình kiểm tra hồ sơ theo chuỗi có một số vấn đề mà tỉnh cần lưu ý. Trong kiểm tra nhật ký khai thác, cần quan tâm các tiêu chí đánh giá để phù hợp với vùng tàu khai thác, sản lượng qua bến phải phù hợp với nhật ký khai thác của tàu cá.
“Tỉnh phải phối hợp với Công an, Biên phòng, đặc biệt là Cảnh sát môi trường để xử lý tàu lên cá không đúng quy định môi trường. Bộ đội Biên phòng quan tâm kiểm soát người lao động xuất bến, trường hợp dưới 18 tuổi theo quy định không được đi biển. Các đơn vị tiếp tục rà soát hoàn thiện hồ sơ chứng nhận và xác nhận. Các hồ sơ phải đấu nối và khớp với nhau giữa các đơn vị liên quan. Bên cạnh đó, cơ quan chuyên môn cần nắm rõ cụ thể chi tiết về sản lượng qua cảng và không qua cảng để thể hiện rõ vai trò giám sát cơ quan quản lý của cảng”, ông Nguyễn Quang Hùng lưu ý.
Phó chủ tịch UBND tỉnh Bến Tre Nguyễn Minh Cảnh cho biết: Tỉnh vừa trao đổi với UBND tỉnh Cà Mau về cơ chế quản lý, đưa các trường hợp tàu vào danh sách nguy cơ rất cao để kiểm tra, kiểm soát, chấm dứt tình trạng khai thác vùng biển nước ngoài. Đối với trường hợp tàu khai thác tới vùng ranh mất tín hiệu, tỉnh sẽ thông báo với Cảnh sát biển có mặt ngoài biển để kiểm tra. Trên cơ sở các tiêu chí chống khai thác IUU và các hạn chế được các thành viên đoàn công tác chỉ ra, tỉnh sẽ xử lý, khắc phục một cách triệt để.
Đội tàu khai thác của tỉnh có 3.782 tàu cá đăng ký. Trong đó, tàu có chiều dài từ 15m trở lên 2.062 chiếc, công suất bình quân 437KW/tàu. Đặc trưng nghề cá là lưới kéo, tàu lưới kéo chiếm 68,6% tàu toàn tỉnh, lưới rê 12,6%, 4,7% tàu dịch vụ hậu cần, lưới vây 4,2%, nghề câu 1,7%, các nghề khác có số lượng không đáng kể.
