Rắc rối pháp lý lớn của Elon Musk với OpenAI

Trận chiến pháp lý của Elon Musk với OpenAI ngày càng cam go. Ảnh: Reuters.

Sau tháng 4 đầy biến động, Elon Musk tiếp tục phải đối mặt với hàng loạt thách thức mới khi thị trường bước sang tháng 5. Không chỉ Tesla lao đao vì kết quả kinh doanh quý I gây thất vọng, mà các công ty khác của Musk cũng đang lâm vào thế khó.

Bất chấp việc Musk tuyên bố ít tham gia chính trường hơn để dành thời gian cho công ty cùng với Phố Wall điều chỉnh giảm, Tesla đã không đạt được kết quả như kỳ vọng.

Trong khi đó, xAI - công ty khởi nghiệp về trí tuệ nhân tạo của Musk - được cho là đang huy động 20 tỷ USD, nhưng lại gặp nhiều rào cản trong nỗ lực chen chân vào thị trường AI đang phát triển nhanh chóng.

Tuy nhiên, mối đe dọa lớn nhất mà Musk phải đối mặt hiện nay lại đến từ một trận chiến pháp lý kéo dài với OpenAI - công ty mà chính ông từng giúp sáng lập, theo The Street.

Từ cộng sự thành đối thủ

Trong vòng một năm qua, một cuộc đối đầu mới đã bùng nổ tại Thung lũng Silicon, thậm chí được ví như trận chiến huyền thoại giữa Bill Gates và Steve Jobs những năm 1980.

Elon Musk - từng là người đồng sáng lập và đầu tư ban đầu cho OpenAI - nay lại trở thành nguyên đơn trong một vụ kiện chống lại chính startup này và Giám đốc điều hành Sam Altman.

Musk từng đóng vai trò quan trọng trong những ngày đầu của OpenAI, góp phần đặt nền móng cho công nghệ sau này dẫn đến sự ra đời của ChatGPT. Tuy nhiên, ông rời khỏi tổ chức vào năm 2018 sau khi bất đồng quan điểm về định hướng phát triển, mở đầu cho mối hiềm khích kéo dài nhiều năm với Altman.

Elon Musk từng là cộng sự của Sam Altman, là người đồng sáng lập cho OpenAI. Ảnh: Vanity Fair.

Đỉnh điểm là vào năm 2024, Musk đệ đơn kiện Altman và OpenAI với cáo buộc tổ chức này đã vi phạm cam kết ban đầu khi chuyển đổi từ mô hình phi lợi nhuận sang vì lợi nhuận - điều mà Musk cho là “lừa đảo” và “vi phạm hợp đồng”. Ông cũng yêu cầu tòa án ban hành lệnh ngăn chặn việc chuyển đổi này.

Tuy nhiên, thẩm phán Yvonne Gonzalez Rogers đã bác đơn yêu cầu tạm dừng quá trình chuyển đổi, cho rằng Musk không đủ điều kiện pháp lý để được phán quyết sơ bộ có lợi. Dù vậy, vụ kiện vẫn đang được xúc tiến và dự kiến sẽ ra tòa vào tháng 3/2026, trong bối cảnh cả hai bên đều muốn đẩy nhanh tiến trình.

Cơ hội thắng kiện của Musk bị đánh giá thấp

Theo các chuyên gia pháp lý, Musk có thể gặp bất lợi lớn trong cuộc chiến này. Arthur Dermendjian, luật sư tại công ty J&Y Law, nhận định rằng những lập luận của Musk tương đối yếu và khả năng thắng kiện không cao.

"OpenAI là một tổ chức phi lợi nhuận, không phát hành cổ phần hay ký kết hợp đồng cổ đông", ông nói.

"Nếu Musk không thể đưa ra một bản hợp đồng bằng văn bản, có tính ràng buộc pháp lý, trong đó nêu rõ OpenAI bị cấm tạo ra bộ phận vì lợi nhuận hoặc bị giới hạn hoạt động thương mại, thì lập luận của ông chỉ dựa trên các cam kết mang tính định hướng hoặc tuyên bố sứ mệnh - điều mà tòa án Mỹ thường không xem là hợp đồng có giá trị pháp lý".

Dermendjian cũng lưu ý rằng OpenAI đặt trụ sở tại California - nơi các tòa án yêu cầu tiêu chuẩn rất cao về sự rõ ràng và đồng thuận trong hợp đồng. Do đó, Musk sẽ khó chứng minh được có sự vi phạm nghĩa vụ hợp pháp nếu không có bằng chứng cụ thể.

Dù là một nhân vật gây nhiều tranh cãi, đặc biệt kể từ khi bắt tay cùng Tổng thống Donald Trump, Elon Musk vẫn khẳng định rằng mục tiêu của ông là giữ cho AI phục vụ lợi ích nhân loại. Ông cho rằng việc OpenAI chuyển sang mô hình vì lợi nhuận sẽ làm mất đi mục tiêu đó.

Elon Musk gây nhiều tranh cãi kể từ khi tham gia vào chính trường và điều hành Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE). Ảnh: Reuters.

Điều bất ngờ là gần đây, 12 cựu nhân viên của OpenAI đã công khai bày tỏ sự ủng hộ với Musk và đề nghị được chia sẻ quan điểm của họ trước tòa. Họ cho rằng tổ chức đã đi chệch hướng so với lý tưởng ban đầu.

Sự ủng hộ này có thể khiến tình thế trở nên phức tạp hơn với OpenAI, nhất là nếu lời khai của họ làm rõ các mâu thuẫn nội bộ hoặc thay đổi định hướng trái ngược với cam kết ban đầu. Tuy nhiên, Dermendjian cho rằng điều đó chưa đủ để giúp Musk giành chiến thắng.

"Việc OpenAI sau này tạo ra một công ty vì lợi nhuận có giới hạn ('capped-profit') và ký thỏa thuận hàng tỷ đô với Microsoft đúng là đã rẽ sang hướng khác với tầm nhìn ban đầu của Musk", ông nói.

"Nhưng kỳ vọng cá nhân, cho dù đến từ một nhà đồng sáng lập, không đồng nghĩa với việc có thể thắng kiện, trừ khi có bằng chứng ràng buộc pháp lý", ông cho biết thêm.

Phương Linh