'Rái cá' bản Lìm

Cướp cơm “Hà Bá”

Ngôi nhà nhỏ của ông Hà Văn Thanh (SN 1975, trú bản Lìm, xã Châu Phong, huyện Quỳ Châu, Nghệ An) nằm ở lưng chừng đồi, nhìn ra dòng khe Lìm nước trong vắt. Ông Thanh gây ấn tượng với thân hình cao lớn, rắn chắc cùng nước da ngăm đen. Ở bản Lìm, ông được biết đến là người bơi giỏi, lặn giỏi, có tinh thần dũng cảm, bất chấp hiểm nguy cứu vớt người gặp nạn, đuối nước. Bà con trong bản gọi ông là “rái cá” bản Lìm. “Chuyện bình thường ấy mà. Thấy người gặp nguy hiểm, mình hỗ trợ, giúp đỡ theo bản năng, không suy nghĩ gì nhiều”, ông Thanh chia sẻ khi được hỏi về những lần ông “cướp cơm Hà Bá”.

Ông Hà Văn Thanh được UBND xã Châu Phong tuyên dương, khen thưởng trong công tác cứu hộ, cứu nạn

Ông Thanh kể, trước đây, muốn đến trung tâm xã, người dân bản Lìm, bản Lầu (xã Châu Phong) và một số bản thuộc xã Châu Hoàn phải lội qua con khe Lìm. Vào ngày mưa lũ, nước dâng cao, người dân đóng bè nứa di chuyển. Năm 2000, chiếc cầu tràn được bắc qua khe Lìm, tạo điều kiện cho người dân đi lại. Tuy nhiên, đây vẫn là điểm đen, nguy cơ mất an toàn đối với người và phương tiện vào mùa mưa lũ. Những lúc nguy cấp ấy, ông Thanh luôn có mặt kịp thời, hóa giải hiểm nguy, cứu người. “Nhà tôi ở gần khu vực cầu, như có linh tính và phản xạ tự nhiên, cứ nghe tiếng kêu cứu là băng đường tắt qua đồi chạy ra ứng cứu”, ông Thanh nói.

Ông Hà Văn Thanh kể chuyện cứu người giữa dòng nước lũ

“Rái cá” bản Lìm nhớ về một lần cứu người khỏi dòng nước lũ. “Hôm đó mưa lớn, nước khe Lìm dâng cao, cuồn cuộn. Tôi đang ở trong nhà, nghe tiếng kêu cứu thất thanh, liền lao qua đường tắt, men theo đồi chạy xuống cầu thì thấy một thanh niên đang bám vào ngọn cây chới với giữa dòng nước. Hai bên đầu cầu rất đông người đứng xôn xao nhưng không ai dám nhảy xuống cứu vì nước lũ quá mạnh”, ông Thanh kể. Người đàn ông nhìn dòng nước, lựa vị trí rồi ôm cái can nhựa 20 lít, nhảy ùm xuống. Sau nhiều phút vật lộn với dòng lũ, ông Thanh dìu người bị nạn vào bờ và được người dân hỗ trợ kéo lên. Khoảng 5 phút sau, thân cây nam thanh niên bám trụ trước đó đã bị dòng lũ cuốn phăng. “Lúc tôi ôm can chạy xuống cầu, vợ con đã ở đấy. Nhìn thấy tôi, rồi nhìn dòng lũ đang cuồn cuộn, vợ tôi khóc, nhưng không dám cản tôi lại bởi biết có cản cũng không được. Tuy nhiên lúc đó, tôi chỉ nghĩ đến việc cứu người, không nghĩ đến việc khác”, ông Thanh hồi tưởng.

Còn sức là còn cứu người

Ông Thanh cùng lãnh đạo xã Châu Phong và cán bộ bản Lìm tại cầu tràn, nơi xảy ra nhiều tình huống nguy hiểm trong mùa mưa lũ

Từ nhỏ, ông Thanh đã theo bố mẹ đi quăng lưới bắt cá trên dòng khe Lìm. Kỹ năng bơi lội, lặn ngụp của ông cũng được tích lũy dần qua năm tháng. Xem việc cứu người là lẽ đương nhiên, ông Thanh chưa từng nghĩ đến việc chờ báo đáp. Tuy nhiên, câu chuyện về một đôi vợ chồng năn nỉ ông nhận 20 nghìn đồng tiền “ơn cứu mạng” là một ký ức ông không bao giờ quên. “Đó là một buổi chiều muộn giữa năm 2005, sau cơn mưa xối xả, nước khe Lìm dâng cao, vượt mặt cầu. Từ bờ bên kia, một đôi nam nữ đang dắt xe máy sang. Đến giữa cầu, nước đột ngột dâng cao, vây xiết, nguy cơ trôi cả người và xe. Hai người níu chặt xe máy, đứng như chôn chân giữa cầu. Thấy vậy, tôi vượt dòng nước chảy xiết, tiếp cận và đưa hai người lên vị trí an toàn. Lúc này, họ vừa lạnh vừa run, nói cảm ơn mãi, anh chồng còn mở ví, lấy tờ 20 nghìn đồng đưa cho tôi, nói “vợ chồng em mời anh chén rượu cảm ơn cứu mạng” nhưng tôi nhất quyết không nhận”, ông Thanh kể.

Ông Lữ Văn Tương, Trưởng bản Lìm cho biết, nhìn dòng khe Lìm hiền hòa vậy thôi nhưng vào mùa mưa lũ thì khủng khiếp lắm. Chỉ cần mưa lớn khoảng vài tiếng, nước đã ngập băng. Mưa tạnh, cũng phải mất 3 - 4 tiếng nước mới rút hết. Mùa mưa, nước lớn, chính quyền xã, bản thường cắm biển cảnh báo nhưng một số người dân, chủ yếu ở bản khác vẫn chủ quan đi qua. Trong bản, nhiều người biết bơi nhưng không mấy người bơi giỏi, nín thở được lâu và dũng cảm, quyết đoán như ông Thanh. Ông Thanh cũng là 1 trong 6 thành viên tích cực của Tổ bảo vệ an ninh cơ sở, Tổ cứu hộ cứu nạn bản Lìm. “6 thành viên của Tổ cứu hộ, cứu nạn đều có sức khỏe, có kỹ năng bơi lội, sơ cứu người bị nạn nhưng anh Thanh là người lặn giỏi nhất. Nhiều năm qua, anh đã cứu giúp nhiều người gặp nguy hiểm khi đi qua cầu tràn vào những ngày mưa lũ. Trong quá trình tổ hoạt động, anh luôn phát huy tinh thần dũng cảm, xả thân cứu người”, ông Tương nói.

Nghe trưởng bản nói, ông Thanh ngồi bên một mực xua tay: “Tôi chỉ nghĩ cứu được người là mừng thôi. Còn sức khỏe, còn khả năng tôi vẫn sẽ tiếp tục tham gia cứu người gặp nạn”. Nhiều lần cứu người trong lúc nguy cấp, nhưng “rái cá” bản Lìm không cho rằng đó là việc lớn lao. Với ông, đây chỉ đơn giản là làm điều mình có thể, trong khả năng của bản thân. Dẫu cho khi cứu người, đôi lúc chính ông cũng phải đối diện với hiểm nguy, nhưng ông chưa bao giờ có suy nghĩ rằng mình sẽ được đền đáp. Nhiều năm qua, ông Thanh và bà con bản Lìm vẫn mong mỏi có chiếc cầu cứng thay thế cầu tràn để việc đi lại thuận tiện hơn, không còn phải thấp thỏm, lo lắng mỗi khi mưa to, nước dâng. “Mùa lũ, cầu tràn bị ngập khiến 10 hộ dân phía đông cầu bị cô lập. Cuộc sống sinh hoạt, đi lại của hàng trăm người dân bản Lìm cũng bị ảnh hưởng. Về lâu dài, chúng tôi mong ước có cây cầu vượt lũ để đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản cho người dân và thuận tiện hơn trong giao thương, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương”, ông Thanh chia sẻ.

Thu Hiền