Rằm tháng 7 năm 2025 vào ngày nào, ý nghĩa, phong tục và cách chuẩn bị?

Rằm tháng 7 là một trong những ngày lễ quan trọng trong văn hóa tâm linh của người Việt Nam. Đây là dịp để con cháu bày tỏ lòng biết ơn và tình cảm thương nhớ đối với cha mẹ qua lễ Vu Lan, đồng thời cũng là thời điểm cúng thí thực cho các cô hồn, cầu siêu cho các vong linh có thể chưa siêu thoát.

Vậy việc cúng rằm tháng 7 được thực hiện vào ngày nào? Ý nghĩa, phong tục và cách chuẩn bị lễ cúng rằm tháng 7 như nào?

Hoạt động thả đèn hoa đăng được tổ chức dịp lễ Vu Lan ngày rằm tháng 7. (Ảnh: Ngô Nhung)

Cúng rằm tháng 7 năm 2025 vào ngày nào?

Theo quan niệm dân gian, thời điểm thích hợp để cúng rằm tháng 7 là từ mùng 2 đến trước 12h ngày 15/7 Âm lịch. Ngày 2/7 Âm lịch năm nay sẽ là ngày 24/8 Dương lịch. Ngày 15/7 Âm lịch năm nay sẽ là ngày 6/9 Dương lịch. Đây là ngày Mậu Dần tháng Giáp Thân năm Ất Tỵ theo Can Chi.

Tháng 7 Âm lịch cũng là mùa Vu lan báo hiếu. Lễ cúng Vu Lan có thể tiến hành cúng lễ Vu Lan vào trước ngày rằm thông thường từ ngày 9 đến ngày 14/7 Âm Lịch, được thực hiện theo trình tự: cúng Phật, thần linh, gia tiên. Thời điểm cúng có thể buổi trưa hoặc buổi chiều tối tùy theo sự sắp xếp của từng nhà.

Vì người ta tin rằng cánh cửa âm dương sẽ khép lại sau ngày 15/7 Âm lịch và sau thời gian này, các vong hồn sẽ không thể nhận lễ vật cúng tế nữa. Lễ cúng cô hồn thường nên được thực hiện vào buổi chiều tối từ ngày 2 đến ngày 14 tháng 7 Âm lịch, trong khoảng từ 17h đến 19h, tức giờ Dậu. Dân gian cho rằng đây là thời điểm ánh sáng yếu, các vong hồn có thể nhận lễ vật.

Ngược lại, vào ban ngày, ánh sáng mặt trời mạnh sẽ khiến các linh hồn trở nên yếu ớt, khó nhận được lễ vật cúng tế. Do đó, việc cúng cô hồn vào ban ngày không được khuyến khích.

Mâm cỗ chay cúng gia tiên ngày rằm tháng 7. (Ảnh: Vu Thu Huong)

Nguồn gốc, ý nghĩa và cách chuẩn bị?

Rằm tháng 7 là một ngày lễ quan trọng, mang hai ý nghĩa lớn trong văn hóa tâm linh của người Việt. Đầu tiên, đây là dịp tổ chức lễ Vu Lan để bày tỏ lòng hiếu thảo với tổ tiên, cha mẹ thông qua lễ Vu Lan báo hiếu. Lễ Vu Lan không chỉ là dịp để con cháu bày tỏ lòng biết ơn và hiếu kính đối với ông bà, cha mẹ vẫn còn sống mà còn là cơ hội để tưởng nhớ, cầu phúc cho những người thân đã qua đời.

Trong dịp này, Phật tử thường thực hiện nghi thức cúng dường, phóng sinh, làm từ thiện nhằm tích thêm công đức, hồi hướng cho cha mẹ. Các hoạt động này không chỉ mang lại lợi ích tâm linh mà còn thể hiện rõ ràng tinh thần nhân văn, từ bi và tình thương yêu giữa người với người.

Những năm gần đây, lễ Vu Lan báo hiếu ngày càng được coi trọng ở cả 3 miền. Mặc dù không phải gia đình nào cũng làm lễ, nhưng vào ngày này mọi người đều nhớ đến công ơn cha mẹ và tự nhắc nhở mình về đạo làm con.

Thứ hai, rằm tháng 7 Âm lịch còn được biết đến là ngày xá tội vong nhân để cầu nguyện cho các linh hồn cô đơn, không nơi nương tựa.

Theo tín ngưỡng dân gian, từ ngày 2 đến 15/7 âm lịch, Quỷ môn quan được mở để các vong hồn được trở lại dương thế. Ngay cả những linh hồn tội lỗi, khi còn sống gây nhiều tội ác nên khi chết bị đọa vào địa ngục, trong dịp này cũng được tha ra để hưởng lộc cúng của nhân gian. Vì thế, rằm tháng 7 cũng được coi là ngày xá tội vong nhân.

Trong dịp này, các gia đình soạn lễ cúng ông bà tổ tiên, người thân đã khuất, đồng thời cúng thực phẩm, tiền vàng cho các cô hồn dã quỷ không có thân nhân, vất vưởng lang thang. Hành động này vừa thể hiện truyền thống uống nước nhớ nguồn, vừa thể hiện chất nhân văn, nhân đạo của người Việt.

Mâm cỗ cúng ngày rắm tháng 7 đầy đủ. (Ảnh: Loan Trần)

Cách chuẩn bị ngày rằm tháng 7 Âm lịch?

Mâm cơm cúng rằm tháng 7 thường bao gồm lễ cúng Phật, cúng thần linh gia tiên và lễ cúng chúng sinh. Mâm cúng rằm tháng 7 thường bao gồm các món chay hay mặn tùy mỗi gia đình có điều kiện và hoàn cảnh khác nhau, do đó mâm cúng và cách thức cúng cũng có thể tùy chỉnh. Điều quan trọng nhất là tấm lòng, không nhất thiết phải chuẩn bị quá hoành tráng hay cầu kỳ.

Bàn thờ cần được lau dọn sạch sẽ trước khi bày mâm cúng. Mâm cúng nên ở vị trí trang trọng nhất, giữa bàn thờ. Các bát hương, đĩa hoa quả, đồ cúng nên sắp xếp ngăn nắp và cân đối. Đặc biệt, không nên đặt mâm cúng trực tiếp dưới đất, mà nên sử dụng kệ bàn.

Khi cúng, ngoài mâm cỗ, bạn cần chuẩn bị văn khấn để trình báo tổ tiên và các vị thần linh. Văn khấn rằm tháng 7 thường bao gồm lời mời các vị tổ tiên về chứng giám, lời tri ân và mong ước sức khỏe, bình an cho gia đình.

Lễ cúng rằm tháng 7 không chỉ là việc vật chất mà còn là vấn đề tâm linh. Khi cúng, người thực hiện cần có tâm thành, lòng kính cẩn và lòng biết ơn đối với tổ tiên và những người đã khuất. Tránh những hành động và lời nói không trang nghiêm trong suốt quá trình cúng bái.

Gia chủ cần thành tâm, chuẩn bị tươm tất mâm cỗ cúng ngày rằm tháng 7. (Ảnh: Kim Oanh Vo)

Gia chủ cần ăn mặc chỉnh tề, trang nghiêm, tỏ lòng thành kính trước bàn thờ tổ tiên và các vong linh. Sau khi cúng và khấn, gia đình có thể cùng nhau thụ lộc hoặc mang phần lễ chia sẻ với hàng xóm, bạn bè, người khó khăn để tăng thêm phước lành.

Cúng rằm tháng 7 là một truyền thống tốt đẹp, không chỉ giữ gìn những giá trị văn hóa dân tộc mà còn thể hiện lòng yêu thương, hiếu kính đối với tổ tiên và những người đã khuất. Bằng cách chú trọng các yếu tố trên, bạn sẽ thực hiện nghi lễ một cách trọn vẹn và ý nghĩa nhất.

Hoàng Hà (Tổng hợp)