Rạng rỡ Việt Nam - Từ Tuyên ngôn độc lập đến khát vọng hùng cường bước vào kỷ nguyên mới - Bài 5
Bài 5: Tuyên ngôn Độc lập - Bản hùng ca kỷ nguyên mới của dân tộc Việt Nam anh hùng
Tổng khởi nghĩa tháng 8/1945 nhanh chóng giành thắng lợi trong cả nước, cả dân tộc Việt Nam vỡ òa trong niềm vui vô bờ: nền độc lập được giành lại sau gần một thế kỷ mất nước. Sáng ngày 2/9, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Bản Tuyên ngôn độc lập, khai sinh nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Văn kiện lịch sử ấy không chỉ là lời tuyên bố dõng dạc với thế giới về quyền tự quyết của dân tộc, mà còn là bản hùng ca kết tinh trí tuệ, xương máu của hàng triệu người Việt. Trong hành trình ấy, Cao Bằng - cái nôi cách mạng đã góp phần tạo nên tiền đề vững chắc để Bản Tuyên ngôn ra đời, soi sáng con đường đi tới tương lai độc lập, tự do, bước vào kỷ nguyên mới.
Từ Pác Bó tới Ba Đình - Hành trình viết lên trang sử độc lập, tự do, hạnh phúc của dân tộc
Pác Bó (Cao Bằng) - nơi lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc trở về sau 30 năm bôn ba tìm đường cứu nước (năm 1941) chính là điểm xuất phát của một hành trình lịch sử dài 4 năm (28/1/1941 - 2/9/1945) từ khởi thảo đường lối cách mạng Hội nghị Trung ương lần thứ 8, tháng 5/1941 đến thời khắc lịch sử trọng đại Bác Hồ đọc Tuyên ngôn độc lập tại Ba Đình. Tại hang Pác Bó, Người cùng Trung ương Đảng đã hoạch định chiến lược, nhiệm vụ cách mạng giải phóng dân tộc, xây dựng lực lượng vũ trang, phát triển căn cứ địa, tiến tới tổng khởi nghĩa toàn quốc, giành chính quyền về tay nhân dân.
Trong suốt thời gian này, Cao Bằng là nơi thử nghiệm thành công mô hình chính quyền cách mạng kiểu mới ở nhiều xã, huyện. Đây cũng là nơi in ấn và phát hành nhiều tài liệu quan trọng của Việt Minh, truyền bá tư tưởng chủ nghĩa Mác - Lê-nin, độc lập, tự do, quyền tự quyết của dân tộc đến đông đảo các tầng lớp nhân dân. Từ nơi đây nhiều lớp học xóa mù chữ, đào tạo cán bộ cách mạng để nhân rộng phong trào ra từ Cao Bằng thông xuống miền xuôi. Tờ báo Việt Nam độc lập, cơ quan tuyên truyền của Mặt trận Việt Minh, in, phát hành tại Cao Bằng, gửi đi khắp các tỉnh, khơi dậy ý chí đấu tranh.
Nhiều văn kiện, chỉ thị từ Cao Bằng về đường lối đấu tranh cách mạng, tập hợp đoàn kết các dân tộc, xây dựng lực lượng vũ trang, mở mang văn hóa, xóa mù chữ cho đông đảo nhân dân được triển khai… tiến hành đấu tranh cách mạng có tổ chức trở thành “kim chỉ nam” cho toàn dân. Đặc biệt, tư tưởng Hồ Chí Minh về quyền độc lập, quyền tự do của dân tộc đã được hình thành, thử thách và khẳng định từ chính mảnh đất biên cương Cao Bằng trước khi được Người trịnh trọng tuyên bố Bản Tuyên ngôn độc lập trước toàn dân và thế giới ngày 2/9/1945.
Sáng ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa - bản anh hùng ca bất diệt của dân tộc Việt Nam. Ảnh: Tư liệu
Bản Tuyên ngôn Độc lập - Lời khẳng định nước Việt Nam độc lập, tự do với toàn thế giới
Sáng 2/9/1945, Quảng trường Ba Đình, thủ đô Hà Nội, hàng vạn đồng bào đại diện cho mọi tầng lớp nhân dân, tập hợp trong không khí trang nghiêm, hào hùng chưa từng có. Cờ đỏ sao vàng phấp phới bay rợp trời, báo hiệu một kỷ nguyên mới của dân tộc. Thời khắc thiêng liêng khi quốc ca hùng tráng vang lên, cờ đỏ sao vàng tung bay và bài Tiến quân ca vang vọng khắp quảng trường, Chủ tịch Hồ Chí Minh xuất hiện trên lễ đài, giọng truyền cảm, đọc những dòng mở đầu đầy khí phách: “Tất cả mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng… quyền được sống, quyền tự do, quyền mưu cầu hạnh phúc; tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng…”.
Tiếp đó, Người tố cáo tội ác của thực dân Pháp và phát xít Nhật, khẳng định Việt Nam đã “lấy lại nước Việt Nam từ tay Nhật”, đồng thời tuyên bố: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập… Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng… để giữ vững quyền tự do và độc lập ấy”. Ngày 2/9 chính thức đánh dấu sự ra đời của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa - chính thể của dân, do dân và vì dân, được cộng đồng quốc tế ghi nhận.
Bản Tuyên ngôn độc lập là kết tinh của ý chí toàn dân, trong đó có đóng góp trực tiếp từ Cao Bằng - nơi đã xây dựng lực lượng cách mạng, đào tạo cán bộ, xây dựng cơ sở chính trị vững chắc. Nhiều đại biểu, cán bộ chủ chốt có mặt tại buổi lễ từng tham gia hoạt động ở Cao Bằng hoặc xuất phát từ các đội quân cách mạng của tỉnh.
Trong phút giây đó, từng dòng chữ của Tuyên ngôn như ngọn lửa thiêng cháy sáng trong tim mọi người, đánh dấu sự trở lại của một dân tộc anh hùng trên bản đồ thế giới, mở ra một kỷ nguyên mới đầy hy vọng và khát vọng.
Lời tuyên bố vang dội của Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ đánh dấu sự ra đời của một Nhà nước độc lập mà còn là thông điệp gửi tới toàn nhân loại: Việt Nam có đủ sức mạnh và chính nghĩa để bảo vệ tự do của mình. Đằng sau lời tuyên bố ấy là xương máu, mồ hôi của những chiến sĩ nơi biên cương Cao Bằng - những người giữ lửa cho ngọn đuốc độc lập.
Km00 Pác Bó, xã Trường Hà luôn được thế hệ trẻ tổ chức các hoạt động tri ân, tưởng nhớ công lao to lớn của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xây dựng đường lối, chiến lược cho dân tộc giành độc lập, tự do.
Tầm vóc và giá trị trường tồn - Niềm tự hào từ cội nguồn cách mạng
Bản Tuyên ngôn độc lập không chỉ là văn kiện lịch sử, mà còn là biểu tượng thiêng liêng của khát vọng tự do, quyền làm chủ vận mệnh đất nước của nhân dân Việt Nam. Đây là bản hùng ca về lòng dũng cảm, trí tuệ và ý chí của một dân tộc anh hùng đứng lên tự giải phóng mình khỏi xiềng xích nô lệ của thực dân Pháp hơn 80 năm và gần một năm bị phát xít Nhật đô hộ. Không chỉ dừng lại ở phạm vi quốc gia, Tuyên ngôn đã truyền cảm hứng mạnh mẽ cho các phong trào giải phóng dân tộc trên toàn thế giới, trở thành tiếng nói vang vọng khắp các châu lục, minh chứng cho sự thức tỉnh của các dân tộc bị áp bức.
Về mặt pháp lý, đây là nền tảng để xây dựng hệ thống luật pháp quốc gia, khẳng định quyền con người, quyền dân tộc và quyền tự quyết của nhân dân Việt Nam, là điểm tựa để đất nước bước vào kỷ nguyên mới với niềm tin vững chắc vào tương lai.
Với Cao Bằng, Tuyên ngôn là minh chứng rõ nét nhất cho vai trò “cái nôi cách mạng”. Nhân dân các dân tộc nơi đây đã bảo vệ an toàn tuyệt đối cho lãnh tụ, ươm mầm cán bộ, duy trì các tuyến liên lạc chiến lược và tạo hậu phương vững chắc, đồng bào một lòng thủy chung, son sắt đi theo Đảng. Thành công của Cách mạng Tháng Tám và Bản Tuyên ngôn độc lập vì thế mang trong mình dấu ấn sâu đậm của Cao Bằng - một biểu tượng sống động của sức mạnh đoàn kết 54 dân tộc anh em.
Ngày nay, trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Cao Bằng tiếp tục phát huy truyền thống ấy, trở thành điểm sáng về bảo tồn giá trị lịch sử, giáo dục truyền thống yêu nước, đồng thời vươn mình hội nhập, đóng góp vào khát vọng hùng cường, bước vào kỷ nguyên mới của dân tộ
GS.TS Lê Văn Yên: Bản Tuyên ngôn Độc lập 2/9/1945 là bản hùng ca bất diệt của dân tộc Việt Nam - khẳng định quyền sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc của nhân dân ta. Trong bản hùng ca ấy, có âm vang của núi rừng Cao Bằng, của suối Lê-nin, núi Các Mác, lời thề dưới mái đình Tân Trào, bước chân hành quân không mỏi của đồng bào, cán bộ, chiến sĩ Cao Bằng trên đường cách mạng đầy gian nguy. Dòng chảy cách mạng ấy đã tạo nên bản hùng ca bất tử về tự do, độc lập và thống nhất đất nước. Tự hào về cội nguồn cách mạng, mỗi người dân Cao Bằng hôm nay cùng cả nước quyết tâm bảo vệ, gìn giữ và phát huy những giá trị cao quý của độc lập, tự do - để ánh sáng Tuyên ngôn Độc lập mãi soi đường cho dân tộc Việt Nam.
