Rủi ro từ thương chiến Mỹ - Trung khó ảnh hưởng đến nền tảng lợi nhuận của doanh nghiệp niêm yết
Trong ngắn hạn, xu hướng chuyển đơn hàng ra khỏi Trung Quốc có thể diễn ra nhanh hơn nếu mức thuế mới được áp dụng khiến hàng hóa Trung Quốc chịu tổng thuế suất lên tới khoảng 155%.
Ngày 10/10/2025, Tổng thống Donald Trump tuyên bố áp thuế bổ sung 100% lên hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, dự kiến hiệu lực từ ngày 1/11/2025, đồng thời báo hiệu kiểm soát xuất khẩu mới với phần mềm quan trọng.
Động thái này bổ sung lên các mức thuế hiện hành và diễn ra ngay trước khi Tối cao Pháp viện (SCOTUS) mở phiên điều trần về tính hợp pháp của một số gói thuế ngày 5/11/2025. Cửa sổ đàm phán vẫn để ngỏ khi hai bên dự kiến tiếp xúc bên lề Hội nghị APEC 2025 diễn ra từ ngày 31/10 - 1/11/2025 tại Gyeongju, Hàn Quốc, song tín hiệu đổi ý về lịch gặp giữa hai nhà lãnh đạo cao nhất Mỹ và Trung Quốc cho thấy rủi ro bất định cao. Trong bối cảnh đó, thuế 100% được nhìn như đòn bẩy trước thềm APEC hơn là điểm kết thúc.
Trung Quốc thể hiện lập trường cứng rắn cho cuộc chiến lâu dài.
Trung Quốc khẳng định không lùi bước và triển khai gói kiểm soát xuất khẩu đất hiếm, nam châm quy mô lớn qua loạt thông báo MOFCOM. Trung Quốc yêu cầu xin giấy phép đối với hàng sản xuất ở nước ngoài nếu có chứa đất hiếm nguồn gốc Trung Quốc từ ≥0,1% giá trị hoặc sử dụng công nghệ khai thác- luyện - tách- làm nam châm của Trung Quốc; hồ sơ mục đích quân sự bị bác theo nguyên tắc. Một số điều khoản áp dụng ngay lập tức, số khác từ ngày 1/12/2025.
Song song, Trung Quốc áp phí cảng trả đũa với tàu Mỹ ở mức 400 CNY/tấn từ ngày 14/10/2025 và mở điều tra chống độc quyền với Qualcomm, cho thấy chiến lược đáp trả đa hướng và không khoan nhượng.
Trung Quốc đã chuẩn bị cho kịch bản chống chịu trường kỳ với Mỹ thông qua các chiến lược như "Made in China 2025" từ năm 2015 và đa dạng hóa đầu tư, chuỗi cung ứng thông qua sáng kiến Vành đai con đường. Đồng thời, dự trữ ngoại hối khổng lồ lên đến 3.200 tỷ USD và 2.300 tấn vàng, cho phép họ hỗ trợ doanh nghiệp nội địa qua trợ cấp và giảm thuế. Việc Trung Quốc tăng cường quan hệ với các đối tác BRICS như Nga và Ấn Độ bằng việc tăng sử dụng đồng NDT trong giao dịch giữa các nước đã làm suy yếu sức mạnh của USD (trái phiếu chính phủ Mỹ của Trung Quốc đã giảm từ 1.100 tỷ USD năm 2018 xuống còn gần 800 tỷ USD hiện nay).
Góc nhìn từ Bộ phận Chiến lược Thị trường, Công ty Chứng khoán Rồng Việt cho rằng, việc Trung Quốc đã có sự chuẩn bị kể từ Trump 1.0 đến nay cho thấy Trung Quốc rất ít khả năng sẽ nhượng bộ, nếu không đạt được thỏa thuận hợp lý và khả năng xung đột đẩy lên cao hơn khi cả 2 nước không giữ được bình tĩnh.
Tuy nhiên, kịch bản này không hoàn toàn tiêu cực đối với Việt Nam. Tình hình hiện tại có nhiều điểm tương đồng với năm 2018, khi Việt Nam được hưởng lợi từ làn sóng “Trung Quốc +1”, đặc biệt trong các lĩnh vực như may mặc, thủy sản, nội thất, đồ chơi và điện tử - những ngành đang được các doanh nghiệp toàn cầu ưu tiên dịch chuyển đơn hàng sang khu vực Đông Nam Á để giảm thiểu rủi ro thuế quan.
Từ góc độ định giá, Bộ phận Chiến lược Thị trường, Công ty Chứng khoán Rồng Việt cho rằng, rủi ro từ sự kiện này khó ảnh hưởng đáng kể đến nền tảng lợi nhuận của doanh nghiệp niêm yết, chính sách điều hành trong nước vẫn đang duy trì hướng hỗ trợ sản xuất và ổn định vĩ mô.
Trong ngắn hạn, xu hướng chuyển đơn hàng ra khỏi Trung Quốc có thể diễn ra nhanh hơn nếu mức thuế mới được áp dụng khiến hàng hóa Trung Quốc chịu tổng thuế suất lên tới khoảng 155%.
