Sách đạt giải của Hội Nhà văn bị tố 'đạo văn', Viện Văn học lên tiếng

Liên quan đến ồn ào về sách được giải của Hội Nhà văn bị tố vi phạm quyền tác giả, theo thông tin của Báo Giao thông, Viện Văn học đã có văn bản trả lời TS. Đỗ Hải Ninh.

Văn bản do Viện trưởng Nguyễn Đăng Điệp ký cho biết, ngày 21/1 và 21/2/2022, Viện nhận được đơn đề nghị “về việc giải quyết vi phạm bản quyền trong nghiên cứu khoa học” của TS Đỗ Hải Ninh liên quan đến đề tài khoa học “Tự truyện và tiểu thuyết Việt Nam đương đại sau 1986 nhìn từ phê bình phân tâm học” do TS Vũ Thị Trang chủ nhiệm, thực hiện trong thời gian từ 2017 đến 2019.

Cuốn sách "Phê bình phân tâm học - phía của những ám ảnh nghệ thuật" bị TS. Đỗ Hải Ninh tố đạo văn

Về vấn đề này, Viện Hàn lâm đã có công văn giao Viện Văn học giải quyết đơn của TS Đỗ Hải Ninh theo thẩm quyền. Đồng thời, Học viện Khoa học xã hội và Nhà xuất bản Khoa học phối hợp với Viện Văn học theo quy định.

Văn bản nêu rõ, tại cuộc họp toàn cơ quan ngày 5/5, Viện trưởng Viện Văn học đã giao TS Trần Thiện Khanh, Phó Viện trưởng Viện Văn học trực tiếp giải quyết đơn thư của bà Ninh. Ngày 16/9, TS Trần Thiện Khanh đã gửi công văn báo cáo Chủ tịch Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam (Qua Ban Tổ chức cán bộ) về quá trình giải quyết đơn thư nhưng trước khi gửi báo cáo, TS Khanh đã không báo cáo với Viện trưởng Viện Văn học về nội dung công văn.

“Báo cáo này sau đó bị rò rỉ ra ngoài khiến dư luận nhầm lẫn đó là kết luận của Viện Văn học trong khi vụ việc vẫn đang trong quá trình xử lý mà chưa hề có kết luận cuối cùng của cơ quan có thẩm quyền”, văn bản của Viện trưởng Nguyễn Đăng Điệp cho hay.

Đối với vụ việc của chị Hải Ninh, lãnh đạo Viện Văn học cho biết, nội dung đơn đề nghị và kiến nghị vào ngày 21/1 và 21/2 đề cập đến việc tranh chấp quyền tác giả giữa chị Ninh và TS Vũ Thị Trang liên quan đến đề tài cấp Bộ do TS Vũ Thị Trang làm chủ nhiệm và sau đó được xuất bản thành sách là có thật. Do đó, nội dung đơn kiến nghị, đề nghị của chị Ninh có cơ sở để các cơ quan có thẩm quyền xem xét, giải quyết.

Ngoài ra, Viện này khẳng định việc thực hiện đề tài khoa học và xuất bản công trình mà TS Đỗ Hải Ninh đề cập trong đơn đề nghị/ kiến nghị không thuộc quyền quản lý và giám sát của Viện Văn học.

Bản đối chiếu một trang trong cuốn sách với bài viết trên Tạp chí Nghiên cứu văn học số 10/2015 của tác giả Đỗ Hải Ninh

Thời điểm diễn ra, vụ việc này thuộc phạm vi quản lý của hai đơn vị trực thuộc Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam là Học viện KHXH (cơ quan chủ trì đề tài) và NXB KHXH (cơ quan xuất bản). Kinh phí cấp cho đề tài và kinh phí cấp cho xuất bản đều do Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam phê duyệt.

“Vì thế, Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam chính là cơ quan có trách nhiệm và thẩm quyền trả lời đơn kiến nghị của TS. Đỗ Hải Ninh”, lãnh đạo Viện Văn học cho biết và đề nghị bà Ninh trực tiếp gửi đơn kiến nghị lên Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam để xem xét, giải quyết. Viện Văn học sẵn sàng cử các chuyên gia, các thành viên trong Hội đồng khoa học tham dự và có nhận xét trung thực, khách quan về mặt chuyên môn nếu có đề nghị trưng cầu ý kiến.

Chia sẻ với Báo Giao thông, TS Đỗ Hải Ninh cho biết từ tháng 1/2022 tới nay, chị đã gửi đơn tới Viện Hàn lâm KHXHVN. "Tới nay, tôi vẫn mong muốn sớm được giải quyết rõ ràng vì câu chuyện này đã ảnh hưởng đến cuộc sống và công việc của tôi rất nhiều", chị Ninh nói và cho biết đang xem xét để nếu có thể, sẽ tiếp tục gửi đơn để làm rõ sự việc.

Trước đó, TS. Hải Ninh (Trưởng phòng Văn học Việt Nam đương đại, Viện Văn học) cho rằng, cuốn sách "Phê bình phân tâm học phía của những ám ảnh nghệ thuật" của tác giả Vũ Thị Trang đã vi phạm quyền tác giả.

Theo bà Ninh, Phần III “Ám ảnh tự do - xung đột giữa những cái tôi trong tự truyện Việt Nam đương đại” (tr.199 - tr. 272) trong cuốn sách có rất nhiều thông tin là kết quả nghiên cứu của chị trong đề tài cấp Bộ “Tự truyện và tiểu thuyết Việt Nam sau 1986 nhìn từ phê bình phân tâm học”, được nghiệm thu năm 2019. Những kết quả này xuất hiện trong cuốn sách mà không hề được chú thích, hay xin phép.

Đây là cuốn sách được tặng thưởng của Hội đồng Lý luận phê bình VHNT dành cho các tác phẩm LLPB VHNT xuất bản năm 2020 và nhận giải Tác giả Trẻ của Hội Nhà văn Việt Nam lần thứ nhất, năm 2021.

Hiểu Đồng