Salmonella – thủ phạm nhiều vụ ngộ độc thực phẩm nguy hiểm thế nào?

Mới đây, tại TP.HCM xảy ra vụ nghi ngộ độc thực phẩm sau ăn bánh mì khiến hàng trăm người nhập viện. Sở Y tế TP.HCM cho biết tác nhân gây ngộ độc là vi khuẩn Salmonella.

Tác nhân nhiều vụ ngộ độc tập thể

BS Trương Hữu Khanh, nguyên Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh Bệnh viện (BV) Nhi Đồng 1, cho biết Salmonella là vi khuẩn được xếp trong những nguyên nhân thường gặp gây nên ngộ độc thực phẩm. Tại Việt Nam, không ít vụ ngộ độc thực phẩm tập thể là do vi khuẩn Salmonella gây ra.

Vi khuẩn Salmonella có khả năng tồn tại trong môi trường bên ngoài tốt, đa số tồn tại rất lâu trong các loại thịt sống, thịt bẩn, trong môi trường nước bẩn và được nhân lên rất nhanh.

Vi khuẩn này bị hủy trong vòng một giờ ở nhiệt độ 500C hoặc trong vòng năm phút ở nhiệt độ 1000C. Chất sát khuẩn thông thường có thể tiêu diệt khuẩn Salmonella.

Salmonella là vi khuẩn được xếp trong những nguyên nhân thường gặp gây nên ngộ độc thực phẩm. Ảnh minh họa

"Salmonella có thể lây qua đường tiêu hóa, nó có trong thức ăn không sạch, không được nấu chín. Nếu ăn những đồ sống, bẩn, trộn gỏi sẽ rất dễ bị nhiễm khuẩn này.

Cách chế biến thực phẩm không đảm bảo vệ sinh hay những vật dụng nhà bếp không sạch sẽ cũng có thể là nguyên nhân gây nhiễm khuẩn. Những đồ ăn như thịt, trứng, sữa không bảo quản kỹ vẫn dễ bị nhiễm khuẩn” - BS Khanh cho hay.

Theo đó, người bệnh sau khi nhiễm khuẩn, chỉ vài tiếng đã khởi phát bệnh. Người nhiễm khuẩn trung bình 72 tiếng sẽ khỏi bệnh. Trường hợp nhẹ hầu hết hồi phục mà không cần điều trị. Nhiễm khuẩn nặng có thể biến chứng xuất huyết tiêu hóa, nặng hơn nữa là bị viêm cơ tim, trụy tim mạch, viêm túi mật, viêm gan…

Bánh mì, món nhiều khả năng nhiễm Salmonella

Lý giải nguyên nhân Salmonella thường có mặt trong các vụ ngộ độc bánh mì, PGS.TS.BS Đỗ Văn Dũng, Nguyên Trưởng khoa Y tế công cộng Trường Đại học Y dược TP.HCM, cho biết Salmonella là vi khuẩn hiện diện trong đường tiêu hóa của một số gia súc và gia cầm. Vì vậy thịt gia súc, gia cầm sau khi giết mổ có thể bị nhiễm vi khuẩn, trứng gà vịt cũng có thể bị nhiễm.

Người ăn phải thực phẩm có nguồn gốc từ thịt và trứng không được tiệt khuẩn đầy đủ, đặc biệt nếu là trẻ em có sức đề kháng kém, vi khuẩn sẽ nhân lên trong ruột và gây ngộ độc thực phẩm do Salmonella.

Salmonella thường có mặt trong các vụ ngộ độc bánh mì. Ảnh minh họa

Vi khuẩn trong thực phẩm, đặc biệt ở môi trường trung tính hay kiềm, ở nhiệt độ ấm và có nhiều nước có thể tăng sinh nhanh tạo nồng độ vi khuẩn tăng cao. Người sau khi ăn các thực phẩm này vào trong ruột, vi khuẩn tiếp tục phát triển trong ruột, gây nhiễm trùng và ngộ độc thực phẩm.

Vì vậy ngộ độc thực phẩm do Salmonella là một nguyên nhân phổ biến. Trong thành phần của bánh mì thịt có thịt và sản phẩm từ trứng nên là loại thực phẩm có nhiều khả năng bị nhiễm Salmonella.

“Ngoài ra, có một lý do chúng ta thường phát hiện Salmonella trong các vụ ngộ độc vì Salmonella là trực khuẩn Gram âm, có khả năng tăng trưởng tốt. Khuẩn này có sẵn trong các môi trường chọn lọc, phân biệt chuyên biệt và hiệu quả nên dễ được phát hiện nếu là tác nhân gây bệnh” – BS Dũng nói.

BS Dũng cho biết thêm, trong các trường hợp ngộ độc thực phẩm, triệu chứng thường là buồn nôn, nôn ói, đau bụng, tiêu chảy. Bệnh nhân cũng có triệu chứng sốt và mệt mỏi toàn thân do nhiễm trùng. Nếu bệnh nhân bị nôn ói và tiêu chảy nhiều sẽ bị mất nước dẫn đến sốc và có nguy cơ tử vong.

PGS.TS.BS Đỗ Văn Dũng, Nguyên Trưởng khoa Y tế công cộng Trường Đại học Y dược TP.HCM. Ảnh: THẢO PHƯƠNG

Ở nhóm có sức đề kháng kém như trẻ em, người già, người có bệnh nền, người bị suy giảm miễn dịch..., nhiễm trùng có thể diễn tiến nặng, dẫn đến vi khuẩn xâm nhập vào máu gây triệu chứng sốt cao, mệt mỏi nhiều, hạ huyết áp và có thể dẫn đến sốc nhiễm trùng, gây tử vong hoặc các di chứng về sau.

Phòng ngừa ngộ độc thực phẩm

Để phòng ngừa ngộ độc thực phẩm, TS.BS Nguyễn Thị Huỳnh Mai, Giảng viên bộ môn Dinh dưỡng - An toàn thực phẩm, Trường ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch, khuyến cáo nên lựa chọn thực phẩm tươi sống như thịt, tôm, cá, trứng, rau, củ, quả… tươi, ngon, mùi đặc trưng cho sản phẩm, không lẫn tạp chất, mùi lạ.

Thực phẩm chế biến phải có bao gói, ghi nhãn đầy đủ theo quy định. Tốt nhất nên mua thực phẩm tại những cơ sở uy tín.

Việc bảo quản thực phẩm luôn phải đảm bảo về nhiệt độ cho từng loại, không để chung thực phẩm sống và chín.

Những thực phẩm đã chế biến nếu để trong điều kiện bình thường không nên quá 2 giờ. Đồ ăn còn dư sau ăn cần được cho vào hộp kín, để tủ mát khoảng 1-2 ngày và phải làm nóng lại trước khi ăn. Tuyệt đối không được ăn thức ăn có dấu hiệu ôi thiu, mốc, hỏng.

Ngoài ra luôn giữ nhà bếp thoáng, sạch. Dụng cụ nấu ăn như dao, thớt, rổ, thau, chậu dùng cho thực phẩm sống - chín/ăn ngay riêng biệt, sạch sẽ.

Cạnh đó, sử dụng nguồn nước sạch, gia vị, phụ gia an toàn dùng để chế biến thức ăn. Đun kỹ, nấu chín thức ăn ở nhiệt độ thích hợp nhằm đảm bảo tiêu diệt hết mầm bệnh có trong thực phẩm tươi sống.

THẢO PHƯƠNG