'Sao kê' - vừa nổi đã tắt

Có đủ năng lực hành vi dân sự

Theo đó, tại điểm h khoản 1 Điều 2 của nghị định quy định: Cá nhân có đủ năng lực hành vi dân sự tham gia vận động, tiếp nhận, phân phối nguồn đóng góp tự nguyện khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo. Mà theo Điều 20 của Bộ luật Dân sự năm 2015, một cá nhân có đủ năng lực hành vi dân sự là cá nhân từ đủ 18 tuổi trở lên không bị mất hay bị hạn chế năng lực hành vi dân sự.

Đây là quy định hoàn toàn mới, vì tại Nghị định số 64/2008/NĐ-CP của Chính phủ mới chỉ ghi nhận quyền vận động quyên góp từ thiện của các tổ chức, gồm: Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam hoặc chủ tịch ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, chủ tịch ủy ban MTTQ Việt Nam cấp huyện tổ chức kêu gọi, vận động đóng góp tiền, hàng cứu trợ nhân dân và các địa phương bị thiệt hại (khoản 1 Điều 4 Nghị định số 64/2008/NĐ-CP).

Thông báo đến UBND cấp xã nơi cư trú và cam kết giải ngân

Điều kiện thứ 2 được quy định tại khoản 1 Điều 17 Nghị định 93/2021/NĐ-CP, như sau: Khi vận động, tiếp nhận, phân phối nguồn đóng góp tự nguyện để hỗ trợ thiên tai, dịch bệnh, sự cố, cá nhân có trách nhiệm thông báo trên các phương tiện thông tin truyền thông về mục đích, phạm vi, phương thức, hình thức vận động, tài khoản tiếp nhận, địa điểm tiếp nhận, thời gian cam kết phân phối nguồn đóng góp và gửi bằng văn bản đến UBND cấp xã nơi cư trú theo mẫu thông báo ban hành kèm theo nghị định này. UBND cấp xã có trách nhiệm lưu trữ để theo dõi và cung cấp thông tin khi có yêu cầu của tổ chức, cá nhân đóng góp hoặc nhận hỗ trợ và cơ quan có thẩm quyền phục vụ công tác hướng dẫn, theo dõi, thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm.

Như vậy, trước khi các cá nhân muốn thực hiện việc vận động, tiếp nhận tiền và hiện vật là hàng hóa, nhu yếu phẩm, vật dụng thiết yếu… thì phải thông báo trên phương tiện truyền thông về số tài khoản tiếp nhận và địa điểm tiếp nhận, thời gian cũng như lộ trình thực hiện phân phối tiền, hàng theo cam kết. Nói một cách đơn giản và dễ hiểu là, các cá nhân thực hiện việc vận động, tiếp nhận tiền và hiện vật có trách nhiệm phải thông báo về khoảng thời gian sẽ thực hiện xong việc chuyển tiền, vật từ thiện đến người nhận từ thiện là ai, ở đâu, bao nhiêu tiền hay hàng hóa.

Mở tài khoản từ thiện riêng

Tại khoản 2 Điều 17 Nghị định số 93/2021/NĐ-CP quy định: Cá nhân mở tài khoản riêng tại ngân hàng thương mại theo từng cuộc vận động để tiếp nhận, quản lý toàn bộ tiền đóng góp tự nguyện, bố trí địa điểm phù hợp để tiếp nhận, quản lý, bảo quản hiện vật đóng góp tự nguyện trong thời gian tiếp nhận; có biên nhận các khoản đóng góp tự nguyện bằng tiền mặt, hiện vật tiếp nhận được khi tổ chức, cá nhân đóng góp yêu cầu. Cá nhân không được tiếp nhận thêm các khoản đóng góp tự nguyện sau khi kết thúc thời gian tiếp nhận đã cam kết và có trách nhiệm thông báo đến nơi mở tài khoản về việc dừng tiếp nhận các khoản đóng góp tự nguyện.

Nội dung của quy định nêu trên là nhằm tạo điều kiện thuận tiện cho việc quản lý và rõ ràng, minh bạch giữa khoản tiền của cá nhân và tiền mà người vận động từ thiện nhận quyên góp của cộng đồng. Tuy nhiên, nghị định cũng yêu cầu các cá nhân hoạt động từ thiện phải mở một tài khoản riêng theo từng cuộc vận động. Đồng thời, khi tổ chức nhận tiền, hàng ủng hộ mà các nhà hảo tâm đóng góp có yêu cầu thì người kêu gọi từ thiện phải có biên nhận các khoản đóng góp đó. Và sau khi kết thúc thời gian tiếp nhận thì không được tiếp tục nhận tiền ủng hộ, việc này phải được thông báo đến ngân hàng nơi mở tài khoản để dừng việc tiếp nhận tiền.

Thông báo đến UBND cấp xã nơi đến từ thiện

Tại khoản 1 Điều 18 Nghị định số 93/2021/NĐ-CP quy định về điều kiện thứ 4 với nội dung như sau: Căn cứ nguồn đóng góp tự nguyện của từng cuộc vận động, tiếp nhận, cá nhân có trách nhiệm thông báo với UBND nơi tiếp nhận hỗ trợ để phối hợp xác định phạm vi, đối tượng, mức, thời gian hỗ trợ và thực hiện phân phối, sử dụng theo đúng cam kết và quy định tại nghị định này, kể cả đối với những khoản đóng góp có điều kiện, địa chỉ cụ thể..

Với nội dung nêu trên, tất cả những cá nhân vận động từ thiện ngoài việc phải thông báo cho UBND cấp xã nơi mình cư trú theo quy định nêu trên, còn phải gửi thông báo đến UBND nơi tiếp nhận hỗ trợ. Sau đó, chính quyền địa phương nơi tiếp nhận hỗ trợ sẽ phân công cơ quan phối hợp để xác định phạm vi, đối tượng, mức, thời gian hỗ trợ và phân phối, sử dụng theo đúng cam kết, kể cả các khoản đóng góp có điều kiện, địa chỉ cụ thể.

Phải minh bạch thông tin về tiền từ thiện

Điều kiện cuối cùng được nêu tại khoản 3 Điều 19 của nghị định là: Các khoản đóng góp tự nguyện do cá nhân vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng để khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, sự cố phải đảm bảo tính công khai, minh bạch. Cá nhân có trách nhiệm mở sổ ghi chép đầy đủ thông tin về kết quả tiếp nhận, phân phối tiền, hiện vật đóng góp tự nguyện theo đối tượng, địa bàn được hỗ trợ, bao gồm những khoản tiếp nhận có điều kiện, địa chỉ cụ thể, thực hiện công khai theo các nội dung quy định tại nghị định này trên các phương tiện truyền thông và gửi kết quả bằng văn bản tới UBND cấp xã nơi cư trú để niêm yết công khai tại trụ sở cơ quan trong 30 ngày.

Cũng theo quy định tại nghị định này, mọi chi phí cho hoạt động vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện do cá nhân đứng ra vận động tự chi trả. Trong trường hợp được các tổ chức, cá nhân đóng góp đồng ý thì được chi từ nguồn đóng góp tự nguyện, nhưng phải tổng hợp và công khai khoản chi phí này. Và với những quy định nêu trên, việc vận động từ thiện sẽ được lập lại trật tự, không còn tình trạng mạnh ai nấy kêu gọi, rồi trao tặng bao nhiêu không ai rõ. Chính vì vậy mà cư dân mạng có người đã nói vui rằng: Ngôi sao mới nổi - “sao kê”, nhưng đã bị tắt lịm từ ngày 11-12-2021.

Lg: Như Viên