Sau WHO, đến lượt WTO thành chiến trường tranh chấp Mỹ-Trung

Nếu được bầu, Amina Mohamed ở Kenya, trái, sẽ trở thành người phụ nữ đầu tiên và là người châu Phi đầu tiên lãnh đạo Tổ chức Thương mại Thế giới. Nhưng bà có thể đối mặt với những thách thức từ Tim Groser, giữa, và Phil Hogan của Ireland. (Nguồn ảnh của R

Bắc Kinh được cho là ủng hộ Amina Mohamed, một cựu Bộ trưởng Ngoại giao đến từ Kenya, nơi Trung Quốc đã đầu tư rất nhiều.

Trong khi đó, Mỹ dường như ủng hộ Tim Groser, cựu Bộ trưởng Thương mại New Zealand, người có khả năng thúc đẩy cải cách cơ quan thương mại mà Washington đã ủng hộ.

Tổng giám đốc WTO, ông Roberto Azevedo đột ngột tuyên bố từ chức vào tháng trước, đưa ra một quy trình tuyển chọn bắt đầu vào thứ Hai.

Mohamed, người đã giành được lời khen ngợi về các kỹ năng xây dựng sự đồng thuận, sẽ là người phụ nữ đầu tiên cũng như người châu Phi đầu tiên phục vụ ở đầu WTO. Tài năng đàm phán của bà đã được thể hiện khi bà chủ trì một cuộc họp cấp bộ trưởng vào năm 2015.

Thông qua các ngân hàng và doanh nghiệp nhà nước, Trung Quốc đã đầu tư mạnh vào các dự án phát triển cơ sở hạ tầng và tài nguyên khác nhau ở Kenya và các nước châu Phi khác. Trong WTO, Bắc Kinh đã tự coi mình là quốc gia đại diện cho các nước đang phát triển.

Một số nhà quan sát cho rằng Bắc Kinh tin rằng các quy tắc thương mại đầy hứa hẹn có lợi cho các quốc gia đang phát triển sẽ giành được sự ủng hộ của họ đối với ứng cử viên được ưa thích.

Trong khi đó, Groser, người cũng từng là Đại sứ tại Mỹ và bày tỏ mối quan ngại mạnh mẽ về sự trỗi dậy của Trung Quốc, phù hợp hơn với Mỹ. Nếu Groser giành được sự ủng hộ từ Mỹ cho công việc, ông có thể thúc đẩy cải cách theo chương trình nghị sự của Washington.

Tính đến nay, WTO đã trải qua 6 đời tổng giám đốc. Bốn người cuối cùng xen kẽ giữa các ứng cử viên từ các quốc gia đang phát triển và đang phát triển. Vì ông Azevedo đến từ Brazil, rất có thể nhà lãnh đạo tiếp theo sẽ đến từ một quốc gia phát triển.

Groser sẽ phù hợp với mô hình đó. Nhưng Liên minh châu Âu rõ ràng có một ứng cử viên khác trong tâm trí do sự chán ghét của khối đối với các cải cách WTO do Mỹ đề xuất.

Có một nỗ lực để đề cử Ủy viên Thương mại EU Phil Hogan cho công việc. Báo cáo phương tiện truyền thông từ Ireland, quê hương của Hogan, nói rằng ông quan tâm đến công việc.

WTO đã được gọi là người bảo vệ thương mại tự do, nhưng hệ thống giải quyết tranh chấp của cơ quan đã bị tê liệt kể từ khi Mỹ chặn việc bổ nhiệm các thẩm phán phúc thẩm.

Các cuộc đàm phán thương mại Vòng đàm phán Doha cũng bị đình trệ, khiến WTO không thể giải quyết các vấn đề liên quan đến nền kinh tế kỹ thuật số và các xu hướng thế hệ tiếp theo khác.

Bị bầm dập từ cuộc chiến thương mại với Mỹ, Trung Quốc coi đây là điều cần thiết để tăng cường sức mạnh trong WTO và nỗ lực để đạt được sự ủng hộ của một cơ quan quốc tế đối với các yêu sách của mình.

Mặc dù Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ủng hộ các thỏa thuận thương mại song phương, Nhà Trắng không thể bỏ qua khuôn khổ đa phương và do đó không thể để Trung Quốc mở rộng ảnh hưởng trong WHO.

Một cuộc chiến giằng co như vậy giữa hai cường quốc kinh tế đã xuất hiện ở một thể chế toàn cầu khác. Khi Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới của LHQ tìm cách đề cử một tổng giám đốc mới vào tháng 3, Mỹ đã đánh trống hỗ trợ đa số để ngăn chặn việc lựa chọn một ứng cử viên Trung Quốc.

Tổng thống Trump đã nói rằng ông sẽ rút Mỹ ra khỏi Tổ chức Y tế Thế giới, cáo buộc Tổng Giám đốc Tedros Adhanom Ghebreyesus đã thiên vị Trung Quốc.

Quyết định đó được đưa ra sau khi WHO từ chối cấp tư cách quan sát viên cho Đài Loan tại Hội nghị Y tế Thế giới vào tháng 5, phù hợp với mong muốn của Trung Quốc.

Vinh Trang