Siết chặt kiểm soát hàng lậu qua đường bưu chính

Khó khăn trong kiểm soát

Hiện nay, việc mua sắm trực tuyến gia tăng, giúp cho thị trường bưu chính phát triển mạnh mẽ, nhất là bưu chính gắn với thương mại điện tử. Tuy nhiên, đó cũng là nguy cơ để các đối tượng lợi dụng vận chuyển hàng cấm, hàng lậu.

Thông tin từ Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) Hà Nội cho thấy, vừa qua, lực lượng chức năng Hà Nội qua kiểm tra Cơ sở dịch vụ bưu chính Thuận Phong (thuộc Công ty TNHH MTV Chuyển phát nhanh Thuận Phong - Chi nhánh Hà Nội) đã phát hiện hơn 100.000 sản phẩm nhãn hiệu Zara Home, Adidas và nhiều mặt hàng điện, điện tử sản xuất tại Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc… nhưng không có giấy tờ, nguồn gốc xuất xứ.

Thông tin về thủ đoạn lợi dụng bưu chính, chuyển phát nhanh để vận chuyển hàng lậu, Đội trưởng đội QLTT số 1 Hoàng Đại Nghĩa cho biết, các đơn vị dịch vụ bưu chính luôn hướng tới việc đơn giản hóa các thủ tục, chi phí rẻ và thời gian giao hàng nhanh cho nên nhiều đối tượng đã lợi dụng để kinh doanh hàng lậu, hàng cấm. Lợi dụng điều này các đối tượng thực hiện hành vi vi phạm thường ghi thông tin về địa chỉ của người gửi và người nhận hàng đều là địa chỉ giả, thậm chí không có người nhận hàng.

Lực lượng QLTT kiểm tra cửa hàng kinh doanh. Ảnh: Hoài Nam

Bên cạnh đó, với loại hình dịch vụ chuyển phát COD - giao hàng thu tiền hộ, được các doanh nghiệp thương mại điện tử, cơ sở bán hàng trực tuyến sử dụng rộng rãi, thì người thực hiện vận chuyển hàng hóa chủ yếu là nhân viên giao hàng khiến cho việc kiểm soát của lực lượng chức năng gặp rất nhiều khó khăn. Một số vụ việc phát hiện doanh nghiệp bưu chính có dấu hiệu vi phạm các quy định về vật phẩm, hàng hóa không được gửi như vật phẩm nghi là ma túy, pháo nổ nhưng vẫn chấp nhận, vận chuyển và phát qua mạng bưu chính. Một số doanh nghiệp vận tải hàng hóa/hành khách không có giấy phép bưu chính nhưng vẫn vận chuyển hàng hóa tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ, mất an toàn an ninh bưu kiện, cho xe vận chuyển, người lao động…

Thông tin về những khó khăn trong việc xác định hàng giả, hàng lậu trong quá trình vận chuyển, Chi cục trưởng Chi cục Hải quản khu vực 1 Dương Phú Đông cho biết, hiện nay, nhiều mặt hàng nhất là mặt hàng điện thoại đang được các doanh nghiệp bưu chính vận chuyển rất khó phát hiện đó là sản phẩm giả hay thật. Nguyên nhân là bởi để xác định được chất lượng sản cơ quan chức năng phải tiến hành giám định hàng thật, hàng giả với chi phí rất cao.

Nói về những khó khăn trong việc ngăn chặn hàng lậu trong quá trình vận chuyển, dưới góc độ doanh nghiệp vận chuyển bưu chính, đại diện Công ty CP thương mại và dịch vụ Bầu Trời Việt Nguyễn Quang Tiệp chia sẻ, nhiều đối tượng buôn lậu có nhiều thủ đoạn tinh vi hơn để qua mắt cơ quan chức năng. Có đối tượng gửi hàng lợi dụng kẽ hở để gửi hàng cấm, hàng lậu qua đường bưu chính như hàng hóa được tách rời thành nhiều thành phần và kê khai vận đơn không đúng.

Đặc biệt, hiện thương mại điện tử phát triển nhưng quy định việc gửi hàng hóa không cho phép người tiếp nhận được kiểm tra, đặc biệt thương mại điện tử xuyên biên giới. Bên cạnh đó, việc kiểm tra, thu giữ, xác định, giám định tình trạng pháp lý hàng gửi (nhất là bưu gửi có chứa vật nghi là ma túy) của cơ quan nhà nước có thẩm quyền như hải quan, công an… mất nhiều thời gian.

"Điều này ảnh hưởng đến chất lượng toàn trình vận chuyển bưu kiện, dẫn đến việc doanh nghiệp bưu chính có tâm lý e ngại trong phối hợp hoặc thông báo với cơ quan chức năng khi có nghi ngờ bưu kiện chứa hàng cấm, hàng lậu, hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc" - ông Tiệp chia sẻ.

Cần sự hợp tác giữa bưu chính với lực lượng chức năng

Theo các chuyên gia kinh tế, để ngăn chặn hàng lậu qua đường bưu điện, đòi hỏi các cơ quan chức năng sửa đổi, bổ sung các quy định về kiểm tra, kiểm soát hàng hóa vận chuyển qua đường bưu điện. Đặc biệt cần sự hợp tác giữa bưu chính với lực lượng chức năng trong việc kiểm tra, phát hiện hàng lậu, hàng giả.

Nói về việc cần thiết bổ sung các quy định về kiểm tra hàng hóa vận chuyển qua đường bưu chính, Giám đốc Bưu điện Hà Nội Bùi Văn Hoàng nêu rõ, thời gian vừa qua đã có hiện tượng các doanh nghiệp bưu chính tiếp tay cho việc vận chuyển hàng lậu, hàng cấm, hàng giả. Tuy nhiên, việc thực hiện kiểm tra bên trong bưu kiện gặp khó khăn vì quy trình vận chuyển, phát bưu kiện, kiểm tra xử lý bưu gửi, yêu cầu cung cấp thông tin về sử dụng dịch vụ bưu chính phải thực hiện theo Điều 14 của Luật Bưu chính và các quy định khác.

Theo đó, doanh nghiệp bưu chính muốn kiểm tra hàng hóa phải có yêu cầu bằng văn bản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền và phải lập biên bản, có chữ ký các bên liên quan. Điều này gây khó khăn không nhỏ cho doanh nghiệp khi muốn kiểm tra hàng hóa, bưu kiện vận chuyển. “Để ngăn chặn hàng lậu vận chuyển qua đường bưu chính cần điều chỉnh, sửa đổi bổ sung nội dung này, qua đó tạo điều kiện cho doanh nghiệp bưu chính thực hiện việc mở gói bọc để kiểm tra, xử lý bưu kiện, bảo đảm an ninh bưu chính” - ông Hoàng kiến nghị.

QLTT Hà Nội kiểm tra cơ sỏ kinh doanh hàng giả mạo nhãn hiệu tại ngõ 11 Trần Vĩ, phường Nghĩa Đô. Ảnh: Hoài Nam

Phó Chánh Văn phòng thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia Đỗ Hồng Trung cho rằng, việc sửa các quy định của pháp luật liên quan đến công tác kiểm soát hoạt động vận chuyển hàng hóa qua đường bưu chính là cần thiết. Tuy nhiên trong lúc chờ cơ quan chức năng sửa các quy định thì việc phối hợp giữa bưu chính với lực lượng chức năng trong việc kiểm tra kiểm soát thị trường là quan trọng.

Nhận diện được thực trạng, để ngăn chặn việc lợi dụng đường bưu chính để vận chuyển hàng giả, hàng nhái... Chi cục QLTT Hà Nội đã ký kết thỏa thuận hợp tác với Chi nhánh Bưu chính Viettel Hà Nội (Viettel Post Hà Nội) trong việc kiểm tra, xử lý hàng hóa vi phạm vận chuyển qua đường bưu chính. Nhìn nhận lợi ích hoạt động hợp tác giữa lực lượng chức năng với bưu chính trong việc chống hàng lậu, Giám đốc Chi nhánh Bưu chính Viettel Hà Nội Vũ Ngọc Quảng cho rằng, thỏa thuận hợp tác giữa hai bên giúp Viettel post Hà Nội và QLTT Hà Nội thực hiệu quả, đóng góp vào sự phát triển của thương mại nói chung và thương mại điện tử nói riêng, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong mua sắm hàng hóa.

Đồng tình với ý kiến nay, dưới góc độ lực lượng chức năng, Chi cục trưởng Chi cục QLTT Hà Nội Trịnh Quang Đức nêu rõ, thông qua việc hợp tác, lực lượng chức năng có thêm kênh trao đổi, cung cấp thông tin hỗ trợ Chi Cục QLTT Hà Nội phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm về hàng nhập lậu, hàng giả, hàng cấm, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, an toàn thực phẩm vi phạm pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và các hành vi gian lận thương mại khác trong hoạt động bưu chính.

Nhằm ngăn chặn hoạt động vận chuyển hàng lậu qua đường bưu chính, Vụ Bưu chính (Bộ Khoa học Công nghệ) đã yêu cầu doanh nghiệp bưu chính đẩy mạnh thông tin, phối hợp xử lý với các lực lượng chức năng có thẩm quyền qua đó đẩy mạnh đấu tranh ngăn chặn hàng hóa có dấu hiệu là hàng giả, hàng lậu, không rõ nguồn gốc, xuất xứ...

Lê Nam