Sinh con thứ hai - nghỉ thêm một tháng

Tăng thời gian nghỉ thai sản để tăng mức sinh

Theo điều tra dân số và nhà ở năm 2024, Việt Nam đang bước vào giai đoạn biến động dân số mạnh. Mức sinh giảm xuống 1,91 con/phụ nữ. Trước nguy cơ già hóa dân số, dự thảo Luật Dân số đề xuất nhiều chính sách khuyến khích sinh con, trong đó có việc kéo dài thời gian nghỉ thai sản lên 7 tháng cho phụ nữ sinh con thứ hai và nữ công nhân ở các khu công nghiệp, khu chế xuất được hỗ trợ mua và thuê nhà ở.

Tăng thời gian nghỉ thai sản lên 7 tháng mang tính nhân văn, góp phần nâng cao chất lượng dân số, bảo vệ sức khỏe bà mẹ và trẻ em. Chính sách này cũng phù hợp với xu hướng ở nhiều nước phát triển.

TS.BS. Nguyễn Thu Giang, Phó Viện trưởng Viện Phát triển sức khỏe cộng đồng ánh sáng - LIGHT cho biết: "Đây là chính sách khá ưu việt đổi với phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Vì nếu phụ nữ sinh con thứ hai thì vẫn phải nuôi con thứ nhất. Chính sách lần này giúp bảo vệ sức khỏe trẻ em và giúp tăng mức sinh khi chúng ta đang trong đà giảm dân số".

Bên cạnh đó, việc tăng thời gian nghỉ thai sản lên 7 tháng giúp phụ nữ có thời gian nghỉ dài hơn, sẽ giảm bớt áp lực, cân bằng giữa công việc và gia đình, thúc đẩy nuôi con bằng sữa mẹ và phát triển toàn diện của trẻ. Đặc biệt, chính sách nghỉ thai sản dài hơn có thể khuyến khích các cặp vợ chồng sinh con thứ hai, giúp cải thiện tỷ lệ sinh.

"Chính sách mua hoặc thuê nhà ở xã hội sẽ giúp cho những công nhân tự tin, an tâm hơn khi sinh con thứ hai, vì không còn phải quá lo lắng về chỗ ở cũng như kinh tế", bà Vũ Thị Thanh Thúy, Chi cục Dân số trẻ em và Phòng chống tệ nạn xã hội Hà Nội cho hay.

Các chuyên gia về dân số cho biết, tăng mức sinh là điều cần và ngay lập tức nhằm ngăn chặn việc mức sinh giảm xuống thấp hoặc quá thấp. Bên cạnh đó, mong muốn có hai con trong mỗi gia đình người Việt hiện nay vẫn đang phổ biến. Đây sẽ là thời cơ quan trọng, cần tận dụng để duy trì mức sinh thay thế.

Lao động nữ vui mừng nếu được nghỉ thai sản 7 tháng

Nhằm khuyến khích người dân sinh con, thời gian gần đây, Bộ Y tế đã có nhiều đề xuất để khuyến sinh, trong đó có việc nâng thời gian nghỉ thai sản cho phụ nữ khi sinh con thứ hai lên 7 tháng. Đề xuất đã nhận được rất nhiều sự đồng tình của người dân, đặc biệt là những công nhân lao động nữ tại các khu công nghiệp.

Khi biết với lần sinh con thứ hai có thể sẽ được nghỉ thai sản 7 tháng, nhiều lao động nữ tỏ ra khá vui mừng. Chị Nguyễn Thị Tuyến (Hoàng Mai) là một trong số đó. Chị cho biết: "Với người phụ nữ như chúng tôi, khi hết thời gian nghỉ thai sản 6 tháng mà con còn nhỏ thì chúng tôi bắt buộc vẫn phải xin nghỉ thêm không lương để ở nhà chăm con cho cứng cáp thì mới đi làm được. Bây giờ nếu như được mức nghỉ lên 7 tháng thì thực sự rất hợp lý".

Chị Nguyễn Thị Nhật (Đông Anh) đang làm việc tại cụm công nghiệp Đông Anh, từng bị mất việc chỉ vì xin nghỉ thêm sau khi hết thời gian nghỉ thai sản 6 tháng, vì vậy, chị cho rằng, đề xuất tăng thêm một tháng nghỉ đối với phụ nữ sinh con thứ hai rất có ý nghĩa.

"Nhà không có ông bà hỗ trợ chăm con giúp thì sẽ phải đi thuê người. Bây giờ con vẫn còn bé quá thì không yên tâm nên tôi lại phải xin nghỉ thêm không lương. Nếu được nghỉ thêm như vậy thì càng tốt cho chị em phụ nữ chúng tôi", chị Nhật bày tỏ.

Băn khoăn quanh đề xuất nghỉ thai sản 7 tháng

Vẫn biết việc nâng thời gian nghỉ thai sản từ 6 tháng lên 7 tháng đối với phụ nữ khi sinh con thứ hai là một chính sách nhân văn và đầy ý nghĩa của Nhà nước, tuy nhiên đâu đó cũng không tránh khỏi những băn khoăn về quy định này.

Là một doanh nghiệp may mặc với đặc thù gần 90% công nhân lao động là nữ, ông Phí Ngọc Trịnh, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn Hồ Gươm cho biết, ông đồng tình với đề xuất kéo dài thời gian nghỉ thai sản, nhưng đôi khi đây cũng là những khó khăn cho các doanh nghiệp về nguồn nhân lực, nhất là vào những năm đẹp.

Theo đại diện các Liên đoàn Lao động, những băn khoăn của lao động và chủ doanh nghiệp là dễ hiểu. Ông Nguyễn Đăng Hoàn, Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động huyện Đông Anh chia sẻ: "Một số chị em băn khoăn nếu thời gian nghỉ dài quá sẽ ảnh hưởng tới việc làm sau này. Về phía các doanh nghiệp, họ cũng có những băn khoăn nhất định".

Nhiều ý kiến của người lao động cho rằng, hiện nay tâm lý ngại sinh và sinh đủ hai con là do chi phí để nuôi dạy một đứa trẻ quá lớn. Hơn nữa với kinh tế của những công nhân lao động, để nuôi dạy một đứa trẻ và ăn ở sinh hoạt chính là rào cản lớn nhất.

Chị Chu Thị Thành (Hoàng Mai) cho hay: "Cuộc sống của những người công nhân đi làm thu nhập cũng rất bình thường. Chi phí nuôi một đứa con thực sự quá lớn, do đó, dù rất muốn nhưng không nhiều phụ nữ không dám sinh thêm con vì sợ không nuôi nổi".

Chính sách thiết thực nhưng cần có cơ chế rõ ràng

Lương bảo hiểm không đủ để trang trải cuộc sống? Sợ nghỉ lâu quá quay lại sẽ mất việc làm?... đó là những câu hỏi mà nhiều người lao động nữ đặt ra. Chính sách nghỉ thai sản 7 tháng là một bước đi tích cực, nhưng cần có giải pháp đồng bộ để đảm bảo tính khả thi. Làm thế nào để vừa hỗ trợ phụ nữ sau sinh, vừa duy trì sự ổn định của lực lượng lao động?... đây sẽ là bài toán cần sự điều chỉnh hợp lý từ các nhà hoạch định chính sách, nếu không, nhiều lao động nữ có thể bị thiệt thòi khi trở lại công việc.

GS.TS Ngyễn Đình Cử, nguyên Viện trưởng Viện Dân số và Các vấn đề xã hội, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cho rằng: "Trước đây chúng ta giảm sinh, nhưng bây giờ khuyến khích sinh đủ hai con thì cần thay đổi tư duy. Không chỉ các nhà hoạch định chính sách mà cả người dân và toàn xã hội phải đồng thuận, phải thấy được hậu quả của mức sinh thấp".

Nếu không có cơ chế bảo vệ lao động nữ khi quay lại làm việc hoặc hỗ trợ tài chính đủ mạnh, việc nghỉ dài có thể trở thành rào cản thay vì động lực cho phụ nữ sinh con. Các chuyên gia cũng cho rằng, cần đưa thêm các chính sách khác để khuyến khích phụ nữ khi sinh con.

"Theo cá nhân tôi, để tăng mức sinh cần nhiều giải pháp hơn. Có thể chia thời gian nghỉ sinh con và nuôi con, thời gian nuôi con sẽ dài hơn thời gian sinh con. Có thể nghỉ sinh con 4 tháng nhưng nuôi con thì sẽ có những mốc 3 tuổi, 5 tuổi, 8 tuổi hoặc một số quốc gia họ xây dựng các gói nghỉ thai sản để giúp phụ nữ lựa chọn tùy theo điều kiện kinh tế của mỗi gia đình", TS.BS Nguyễn Thu Giang, Phó Viện trưởng Viện Phát triển sức khỏe cộng đồng ánh sáng - LIGHT cho biết.

Hiện tại, lao động nữ được nghỉ 6 tháng, người cha cũng có từ 5 đến 14 ngày nghỉ. Để đảm bảo đề xuất nói trên đi vào cuộc sống, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp tài chính, y tế và giáo dục nhằm giảm bớt gánh nặng kinh tế cho những gia đình có con nhỏ.

Hàn Quốc: Thưởng 1,8 tỷ đồng cho mỗi nhân viên sinh con

Lần đầu tiên sau 9 năm, tỉ suất sinh của Hàn Quốc đã tăng trở lại trong năm 2024 nhờ vào sự gia tăng số lượng kết hôn cùng sự kết hợp giữa các chính sách hỗ trợ của chính phủ và các biện pháp khuyến khích từ doanh nghiệp. Đây được xem là tín hiệu cho thấy cuộc khủng hoảng nhân khẩu học của Hàn Quốc đang bước sang một giai đoạn chuyển biến tích cực hơn.

Theo Cục Thống kê Hàn Quốc, tỉ suất sinh của nước này trong năm 2024 đạt mức 0,75 trẻ/một người phụ nữ, cao hơn một chút so với mức 0,72 trong năm 2023, tiếp tục là mức thấp nhất thế giới. Tuy vậy, sự gia tăng số lượng kết hôn và những thay đổi trong quan niệm xã hội có thể là tín hiệu lạc quan cho tương lai dân số Hàn Quốc.

Bà Park Hyun-jung, quan chức từ Cục thống kê Hàn Quốc cho biết: "Tỉ lệ kết hôn đã gia tăng sau khi đại dịch Covid-19 khiến nhiều cặp đôi phải trì hoãn kết hôn trước đó. Xu hướng này vẫn tiếp tục. Đã có sự thay đổi về giá trị xã hội, với những quan điểm tích cực hơn về việc sinh con".

Tập đoàn xây dựng Booyoung Group là một ví dụ điển hình về các chính sách khuyến khích nhân viên sinh con. Cụ thể, vào đầu tháng 2/2025, tập đoàn đã công bố gói thưởng tổng cộng 2,8 tỷ won, với 100 triệu won (khoảng 1,8 tỷ đồng) cho mỗi nhân viên sinh con vào năm 2024. Chị Nam Hyun-jin là một trong những nhân viên nhận được khoản tiền thưởng, sau khi sinh đứa con thứ hai vào tháng 8 năm ngoái. "Văn hóa công ty khuyến khích sinh con đã giúp tôi cảm thấy yên tâm hơn. Công ty đã thuyết phục chúng tôi rằng, một đứa trẻ sinh ra sẽ không phải là rào cản đối với sự nghiệp của những người phụ nữ", chị Hyun-jin nói.

Sự thay đổi này đã tạo động lực cho chính phủ và nhiều doanh nghiệp khác áp dụng các biện pháp tương tự. Chính phủ Hàn Quốc cũng đặt mục tiêu nâng tỷ suất sinh lên 1,0 trẻ/phụ nữ vào năm 2030 - nhưng vẫn còn xa so với mức trung bình 1,89 trẻ mà họ mong muốn.

Từ năm nay, chính phủ Hàn Quốc cũng yêu cầu các công ty niêm yết công khai số liệu liên quan đến chế độ chăm sóc trẻ em trong báo cáo tài chính, đồng thời cung cấp hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ nhằm thúc đẩy môi trường làm việc thân thiện với gia đình.

Nhật Minh