Sinh đủ 2 con vì sự phát triển bền vững

Mức sinh là một yếu tố cấu thành của dân số, do vậy, những biến động của mức sinh, dù cao hay thấp đều có tác động trực tiếp đến quy mô, cơ cấu, phân bố dân số, sẽ gây bất lợi cho ổn định xã hội và phát triển đất nước. Kết quả Tổng điều tra Dân số và Nhà ở năm 2019, Tiền Giang xếp hạng 12 trong 21 tỉnh, thành phố có mức sinh thấp. Ngày 27-4-2021, Bộ Y tế đã ban hành Quyết định 2019 công bố danh sách tỉnh, thành phố được phân chia theo các vùng mức sinh. Theo đó, Tiền Giang cũng là địa phương nằm trong vùng mức sinh thấp.

Mỗi gia đình, mỗi cặp vợ chồng nên sinh 2 con. Ảnh: Lập Đức

Thực trạng mức sinh của Tiền Giang những năm gần đây luôn thấp dưới mức sinh thay thế. Thực trạng này rất cần phải thực hiện các giải pháp nhằm điều chỉnh tăng dần mức sinh để đến năm 2030, mức sinh của tỉnh đạt mức sinh thay thể (số con trung bình của một phụ nữ trong diện tuổi sinh đẻ là 2,1 con). Mức sinh “tụt” quá thấp, sẽ gây ra nhiều hệ lụy đối với sự phát triển bền vững của đất nước. Cụ thể, mức sinh thấp gây ra tình trạng suy giảm quy mô dân số. Nghĩa là, khi mức sinh thấp kéo dài sẽ tác động trực tiếp đến tỷ lệ gia tăng dân số tự nhiên và làm cho quy mô dân số suy giảm.

Bên cạnh đó, với những quốc gia có mức sinh thấp sẽ dẫn đến việc thiếu hụt lực lượng lao động, bởi khi đó, số người được sinh ra ngày càng ít đi. Hơn nữa, mức sinh thấp còn đẩy nhanh tốc độ già hóa dân số; gia tăng các dòng di cư (do mức sinh thấp, lực lượng lao động thiếu hụt tác động đến các chính sách di cư làm tăng các dòng di cư, thu hút lao động nhập cư…). Đặc biệt, do mức sinh thấp gây ra các hệ lụy nêu trên, sẽ kéo theo hậu quả nghiêm trọng là tác động đến sự ổn định xã hội và phát triển đất nước, làm phát sinh hàng loạt các vấn đề về an sinh xã hội, trật tự an ninh, quốc phòng.

Cụ thể, khi mức sinh thấp gây già hóa dân số nhanh sẽ kéo theo gia tăng quỹ phúc lợi xã hội, dịch vụ chăm sóc người cao tuổi. Trong khi đó, chi phí chăm sóc sức khỏe người cao tuổi cao gấp 7 - 8 lần so với chăm sóc sức khỏe trẻ em. Nhu cầu cán bộ điều dưỡng chăm sóc người cao tuổi sẽ tăng đột biến trong bối cảnh lực lượng lao động giảm và phụ nữ ngày một tham gia tích cực hơn trong các hoạt động kinh tế - xã hội.

Đây không chỉ là khó khăn thách thức đối với gia đình mà còn với cả xã hội và Nhà nước. Cùng với đó, mức sinh thấp làm gia tăng các dòng di cư nên kéo theo các dịch vụ đi kèm để cung cấp cho người nhập cư như nhà ở, trường học, bệnh viện. Điều này gây nguy cơ xung đột do những khác biệt về sắc tộc, tôn giáo, văn hóa, kỹ năng làm việc, cạnh tranh việc làm do quá trình di cư, nhập cư…

NỖ LỰC NÂNG MỨC SINH

Để góp phần thực hiện thành công Chiến lược Dân số Việt Nam vào năm 2030, ngành Dân số cần tiếp tục mục tiêu chăm sóc, nâng cao sức khỏe người cao tuổi đảm bảo thích ứng với già hóa dân số; có chiến lược truyền thông để đưa mức sinh thấp về mức sinh thay thế. Tuyên truyền để thay đổi nhận thức “trọng nam khinh nữ”, không lựa chọn giới tính thai nhi, đẩy mạnh chương trình tầm soát trước sinh, sơ sinh để phát hiện, can thiệp và điều trị sớm các bệnh tật, giúp trẻ sinh ra phát triển bình thường, giảm thiểu số người khuyết tật, thiểu năng trí tuệ trong cộng đồng...

Phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi được khen thưởng

Ngày 8-12-2021, HĐND tỉnh Tiền Giang ban hành Nghị quyết 26 quy định mức hỗ trợ cộng tác viên dân số và chính sách khen thưởng tập thể, cá nhân trong công tác dân số trên địa bàn tỉnh Tiền Giang, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2022. Trong đó, Nghị quyết 26 quy định chính sách khen thưởng tập thể, cá nhân thực hiện tốt cuộc vận động mỗi gia đình, cặp vợ chồng sinh đủ 2 con, nuôi dạy con tốt, xây dựng gia đình tiến bộ, hạnh phúc.

Theo quy định tại Nghị quyết 26, xã 3 năm liên tục đạt và vượt tỷ lệ 60% cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ sinh đủ 2 con được thưởng 30 triệu đồng; xã 5 năm liên tục đạt và vượt tỷ lệ 60% cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ sinh đủ 2 con được thưởng 50 triệu đồng; phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi được khen và thưởng 1 triệu đồng.

Qua 1 năm triển khai, có 3 đơn vị huyện Cai Lậy, huyện Tân Phước và TX. Gò Công đã khen thưởng cho gần 400 phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi. Các địa phương còn lại đang lập hồ sơ khen thưởng cho gần 2.400 phụ nữ đủ điều kiện.

Chính vì vậy, ngày 30-12-2020, UBND tỉnh Tiền Giang ban hành Kế hoạch 356 thực hiện Chương trình Điều chỉnh mức sinh trên địa bàn tỉnh Tiền Giang đến năm 2030, giao nhiệm vụ cho các sở, ngành, đoàn thể có liên quan triển khai thực hiện các giải pháp nhằm điều chỉnh mức sinh của tỉnh. Cụ thể tỉnh đề ra 5 nhóm giải pháp cơ bản.

Một là, tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy, chính quyền, ban, ngành, đoàn thể. Tiếp tục quán triệt sâu sắc hơn nữa việc chuyển hướng công tác dân số từ tập trung vào việc giảm sinh sang duy trì mức sinh thay thế. Thống nhất nhận thức trong lãnh đạo và chỉ đạo cuộc vận động thực hiện mỗi gia đình, cặp vợ chồng sinh đủ 2 con, nuôi dạy con tốt, xây dựng gia đình tiến bộ, hạnh phúc.

Trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương có chỉ tiêu cụ thể đạt mục tiêu đạt mức sinh thay thế; mỗi gia đình, mỗi cặp vợ chồng nên sinh 2 con. Cấp ủy đảng, chính quyền các cấp chủ trì, huy động các ngành, đoàn thể, tích cực vận động nhân dân thực hiện mỗi gia đình, mỗi cặp vợ chồng nên sinh 2 con. Cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức gương mẫu thực hiện sinh đủ 2 con, nuôi dạy con tốt, xây dựng gia đình tiến bộ, hạnh phúc.

Hai là, đẩy mạnh tuyên truyền, vận động thay đổi hành vi. Tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền sâu rộng các nội dung của Nghị quyết 21 ngày 25-10-2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới; Chương trình hành động số 25 ngày 26-12-2017 của Tỉnh ủy về việc thực hiện Nghị quyết 21 nhằm tạo sự đồng thuận trong toàn xã hội về việc chuyển hướng chính sách dân số từ tập trung vào kế hoạch hóa gia đình sang giải quyết toàn diện các vấn đề dân số bao gồm quy mô, cơ cấu, phân bố và nâng cao chất lượng dân số. Đặc biệt tập trung tuyên truyền vận động mỗi gia đình, mỗi cặp vợ chồng nên sinh 2 con.

Đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, vận động với các hình thức đa dạng, phong phú, sinh động, hấp dẫn và thuyết phục. Đặc biệt quan tâm đẩy mạnh các hoạt động truyền thông trực tiếp tại nhà, tại cộng đồng thông qua đội ngũ cộng tác viên, tuyên truyền viên. Thực hiện giáo dục về dân số, sức khỏe sinh sản trong và ngoài nhà trường phù hợp với từng cấp học, lứa tuổi trong hệ thống giáo dục. Mục tiêu của giáo dục dân số, sức khỏe sinh sản là định hình giá trị mỗi gia đình nên có 2 con vì lợi ích gia đình và tương lai bền vững của đất nước.

Thí điểm triển khai thực hiện chương trình giáo dục bắt buộc trước khi kết hôn đối với thanh niên nam, nữ chuẩn bị kết hôn theo hướng dẫn của trung ương. Cung cấp cho nam, nữ thanh niên các kiến thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản liên quan trực tiếp đến cuộc sống vợ chồng. Chăm sóc, nuôi dạy con, củng cố giá trị mỗi gia đình nên có 2 con, nuôi dạy con tốt và xây dựng gia đình bình đẳng, ấm no, tiến bộ, hạnh phúc.

Ba là, điều chỉnh, hoàn thiện các chính sách hỗ trợ, khuyến khích. Bãi bỏ các quy định không còn phù hợp với mục tiêu duy trì mức sinh thay thế: Xem xét không giao chỉ tiêu giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên; đề cao tính tiên phong, gương mẫu của mỗi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức sinh đủ 2 con, nuôi dạy con tốt, xây dựng gia đình hạnh phúc. Từng bước thực hiện các chính sách khuyến khích sinh đủ 2 con áp dụng cho các gia đình, cộng đồng theo hướng dẫn của trung ương.

Thực hiện thí điểm các biện pháp hỗ trợ các cặp vợ chồng sinh đủ 2 con, như: Hỗ trợ tư vấn, cung cấp dịch vụ hôn nhân và gia đình; xây dựng câu lạc bộ kết bạn trăm năm, hỗ trợ nam, nữ thanh niên kết bạn; tư vấn sức khỏe trước khi kết hôn; khuyến khích nam, nữ kết hôn trước 30 tuổi, không kết hôn muộn và sớm sinh con, phụ nữ sinh con thứ hai trước 35 tuổi. Hỗ trợ, khuyến khích các cặp vợ chồng sinh đủ 2 con như mua nhà ở xã hội, thuê nhà ở; ưu tiên cho con học tại các trường công lập, thuận tiện với nơi làm việc, sinh sống.

Bốn là, mở rộng tiếp cận các dịch vụ sức khỏe sinh sản/kế hoạch hóa gia đình và các dịch vụ có liên quan. Phổ cập dịch vụ kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản tới mọi người dân đảm bảo công bằng, bình đẳng trong tiếp cận, sử dụng dịch vụ, không phân biệt giới, người đã kết hôn, người chưa kết hôn. Triển khai các loại hình phòng, tránh vô sinh từ tuổi vị thành niên tại cộng đồng; đẩy mạnh chuyển giao công nghệ, phát triển mạng lưới hỗ trợ sinh sản theo hướng dẫn của trung ương.

Năm là, cập nhật kiến thức mới, tập huấn đội ngũ cộng tác viên dân số thực hiện đầy đủ, có hiệu quả việc tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện sinh đủ 2 con và tham gia cung cấp một số dịch vụ tới tận hộ gia đình, đáp ứng nhiệm vụ chuyển trọng tâm từ giảm sinh sang sinh đủ 2 con; đưa nội dung sinh đủ 2 con vào chương trình đào tạo, tập huấn cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp.

THỦY HÀ