SJC làm ăn ra sao trong hơn 10 năm độc quyền vàng miếng?

Kết quả kinh doanh, lợi nhuận thu được của Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC) từ năm 2012 - 2024 luôn trong trạng thái trồi sụt, nhiều thời điểm giảm mạnh.

Năm 2012 là thời điểm Nghị định 24 ban hành, từ đây, vàng SJC đã do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) quản lý, doanh nghiệp này chỉ là đơn vị mua bán vàng và gia công (dập lại vàng móp méo không đủ tiêu chuẩn lưu hành) chứ không còn sản xuất miếng vàng như trước.

Lần đầu tiên có lời trăm tỷ trong năm 2024

Theo báo cáo tài chính kiểm toán của SJC, năm 2024, doanh nghiệp có doanh thu tăng gần 4.000 tỷ đồng so với năm trước, đạt 32.193 tỷ đồng.

Đi cùng doanh thu cao, lợi nhuận cũng đột biến trong năm 2024. Công ty báo lãi sau thuế tăng gấp 4,6 lần so với năm 2023, lên đến 283 tỷ đồng. Đây là mức lợi nhuận cao nhất của SJC trong khoảng 10 năm qua. Đáng chú ý, con số này tăng đến 213 tỷ đồng so với kế hoạch được SJC trình UBND TP.HCM.

SJC là đơn vị duy nhất được phép dập vàng miếng mang thương hiệu quốc gia tại Việt Nam từ 2012 đến nay theo Nghị định 24.

Đến hết năm 2024, SJC có tổng tài sản hơn 2.000 tỷ đồng, tăng gần 200 tỷ so với năm 2023. Công ty có 27 đơn vị trực thuộc và các công ty con, công ty liên kết.

2024 là năm của những kỷ lục về thị trường vàng được thiết lập, giá vàng trong nước biến động mạnh nhất. Vào đầu năm, mỗi lượng vàng miếng SJC bán ra khoảng 74 triệu đồng, đến cuối năm, giá bán khoảng 84 triệu đồng/lượng, nhưng mức cao nhất thiết lập được là 92,4 triệu đồng/lượng vào ngày 10/5/2024, tương đương mức tăng gần 20%.

Tổng cộng, vàng miếng trong nước năm 2024 có 21 lần lập đỉnh.

Cũng trong năm 2024, NHNN đã sử dụng nhiều biện pháp để ổn định thị trường vàng và thu hẹp chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế. Trong đó, lần đầu tiên cơ quan này bán vàng miếng trực tiếp cho người dân thông qua 4 ngân hàng thương mại Nhà nước và SJC. Đây là biện pháp can thiệp chưa từng có tiền lệ trong hoạt động điều hành và quản lý thị trường vàng của NHNN.

Đã có gần 13,3 tấn vàng được bán ra thị trường trong năm 2024. Trước đó, trong 10 năm, từ 2014 - 2023, NHNN không tăng cung vàng miếng SJC ra thị trường. Năm 2013, đã có gần 70 tấn vàng được NHNN bán ra.

Từ đầu năm 2025, vàng miếng SJC có thời điểm chạm mốc 124 triệu đồng/lượng, giao dịch bán ra cuối ngày 29/5 tại 118 triệu đồng/lượng.

Doanh thu chục nghìn tỷ, lợi nhuận vài chục tỷ

SJC là doanh nghiệp kinh doanh vàng duy nhất do Nhà nước sở hữu 100% vốn, thuộc UBND TP.HCM, thành lập năm 1988. Năm 1989, SJC cho ra đời sản phẩm vàng miếng đầu tiên mang nhãn hiệu Rồng Vàng SJC 9999, gồm loại miếng 1 chỉ, 2 chỉ, 5 chỉ, 1 lượng…

Trên thị trường vàng Việt Nam, vàng miếng SJC có sức ảnh hưởng lớn nhất. Người dân mua vàng, đặc biệt từ 2012 đến nay, đều nghĩ đến SJC, nhưng đây không phải là loại vàng mà là thương hiệu vàng miếng. Vị thế độc quyền của vàng miếng SJC xuất phát từ Nghị định 24 của Chính phủ, ban hành năm 2012 với mục tiêu ổn định thị trường vàng, chống “vàng hóa” nền kinh tế, quản lý chặt chẽ hoạt động sản xuất và kinh doanh vàng miếng.

Năm 2024 là năm đầu tiên trong hơn 10 năm qua, SJC có lãi sau thuế lên đến 283 tỷ đồng. (Ảnh minh họa: Hà Linh)

Theo quy định này, Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng; NHNN là cơ quan tổ chức - quản lý và đã chọn SJC làm thương hiệu vàng miếng quốc gia để sản xuất theo hạn mức và kế hoạch được duyệt. Các doanh nghiệp khác không được phép sản xuất vàng miếng.

Vì vậy, SJC là đơn vị duy nhất được phép dập vàng miếng mang thương hiệu quốc gia tại Việt Nam từ 2012 đến nay.

Năm nay, SJC trình kế hoạch kinh doanh với doanh thu hơn 34.897 tỷ đồng, cao hơn mức thực hiện năm 2024 khoảng 2.700 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế ở mức 88,9 tỷ đồng, trong khi số lãi của năm trước lên đến 283 tỷ đồng.

Doanh nghiệp cũng cho biết sẽ gia công lại 20.074 lượng vàng miếng móp méo và tập trung sản xuất kinh doanh nữ trang. Các loại nữ trang dự kiến bán ra là 503.858 món, tăng cao so với con số 444.912 món của năm 2024.

Công ty cũng đưa ra định hướng đầu tư sản xuất kinh doanh nữ trang, với mục tiêu trở thành một trong những doanh nghiệp đầu ngành về sản xuất kinh doanh nữ trang, mở rộng phát triển thị trường, đưa thương hiệu SJC tiếp cận khu vực Đông Nam Á.

Doanh thu của SJC trong 6 năm gần đây.

Một điều đáng chú ý là dù doanh thu của SJC luôn ở mức vài chục nghìn tỷ đồng, nhưng lợi nhuận lại rất thấp. Trừ năm 2024 vừa qua, trong vòng 10 năm tính từ 2013 đến nay, chưa năm nào lãi sau thuế của doanh nghiệp vượt 100 tỷ đồng.

Như năm 2023, doanh nghiệp kinh doanh vàng lớn nhất này ghi nhận mức doanh thu hơn 28.400 tỷ đồng nhưng lợi nhuận sau thuế chỉ gần 61 tỷ đồng. Lý do lãi ít được lý giải do giá vốn kinh doanh vàng chiếm đến 99% doanh thu.

Năm 2022, doanh nghiệp này cũng ghi nhận doanh thu đến hơn 27.153 tỷ đồng, tăng mạnh so với con số hơn 17.689 tỷ của năm 2021 – năm ảnh hưởng nặng nề của COVID-19. Tuy nhiên, lãi thu được lại khá khiêm tốn, chỉ gần 49 tỷ đồng. Còn trong khi năm 2021, doanh thu được hơn 17.689 tỷ đồng nhưng lãi sau thuế đạt gần 44 tỷ đồng.

Một lý do SJC cho rằng doanh thu cao nhưng lợi nhuận thấp hơn các công ty cùng ngành là vì kinh doanh ở lĩnh vực vàng miếng, biên lợi nhuận thấp. (Ảnh minh họa: Hà Linh)

Hay năm 2020, công ty có doanh thu gần 23.500 tỷ đồng, lãi sau thuế hơn 55,7 tỷ đồng. Trước đó, trong năm 2019, SJC có doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ - chủ yếu là hoạt động mua bán vàng đạt hơn 18.600 tỷ đồng, lãi sau thuế gần 53 tỷ đồng.

2017 cũng là năm SJC ghi nhận doanh thu tăng cao với gần 23.000 tỷ đồng và lãi sau thuế hơn 81,3 tỷ. Nhưng năm 2018, doanh nghiệp có doanh thu giảm hơn 2.000 tỷ đồng và lãi sau thuế thấp bất ngờ, chỉ gần 28 tỷ đồng.

Năm 2016, doanh thu của SJC cũng đạt hơn 21.593 tỷ đồng, lãi sau thuế hơn 63,3 tỷ đồng…

Thực tế, trước khi độc quyền vàng miếng, năm 2012, doanh nghiệp này có doanh thu lên đến hơn 72.087 tỷ đồng, lãi sau thuế hơn 294,5 tỷ đồng. Nhưng một năm sau đó, doanh thu lao về chỉ còn hơn 27.667 tỷ đồng; lãi sau thuế cũng chỉ còn hơn 190 tỷ đồng. Tổng tài sản cũng giảm mạnh từ hơn 3.092 tỷ đồng của năm 2012 xuống còn hơn 1.804 tỷ năm 2013.

Nếu so với doanh nghiệp cùng ngành là PNJ, năm 2012, doanh thu của SJC gấp hơn 10 lần doanh thu của PNJ (khoảng 6.428 tỷ đồng) và lãi sau thuế của PNJ chỉ hơn 225 tỷ đồng.

Nhưng năm 2024, lãi sau thuế của PNJ đạt hơn 2.110 tỷ đồng, cao gần 10 lần SJC, trong khi doanh thu của PNJ cũng vượt SJC, đạt hơn 38.232 tỷ đồng.

Chia sẻ trong cuộc họp báo kinh tế - xã hội định kỳ của TP.HCM năm 2024, một đại diện của SJC từng cho biết công ty không hưởng lợi khi được chọn là đơn vị độc quyền vàng miếng, thương hiệu quốc gia. Lợi nhuận của doanh nghiệp giảm mạnh từ sau 2012 do không được sản xuất, nhập khẩu vàng.

Hà Linh