Số 1 thế giới nhưng rời top xe bán chạy ở Việt Nam, chuyện gì xảy ra với Toyota?

Toyota không có đại diện nào trong top xe bán chạy

Thị trường ô tô Việt Nam tháng 2 vừa qua, theo báo cáo của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) nổi lên yếu tố bất ngờ: Toyota lần đầu tiên trong lịch sử tại Việt Nam không góp một mẫu xe nào trong top 10 xe bán chạy nhất. Trong khi trước đó, hãng xe Nhật Bản này thường xuyên có từ 1-3 mẫu lọt top bán chạy nhất tháng và đương nhiên luôn có tên trong top xe bán chạy nhất năm.

Nhìn lại thời gian gần đây, các mẫu xe hot của Toyota sau giai đoạn huy hoàng đều đang ngày một lùi dần về thứ hạng. Tháng 2/2023, Toyota vẫn có 3 mẫu trong top bán chạy là Corolla Cross ở vị trí số 4 với 1.085 chiếc, Veloz Cross số 8 với 911 chiếc; Vios đứng số 10 với 870 chiếc. Trước nữa, mẫu Innova, Corolla Altis cũng nằm trong top xe bán chạy nhất tháng 2/2018. Riêng Innova vẫn đứng tên trong top bán chạy tháng 2/2020.

Thế nhưng đến tháng 2/2024, tất cả các mẫu xe trên đã bị ra rìa khỏi top xe bán chạy. Vios chỉ bán được 170 chiếc, giảm 80%, bị chính các đối thủ như Hyundai Accent, Honda City hay cả Mazda2 bỏ lại phía sau. Veloz Cross chỉ bán được 146 chiếc, giảm 83%, Corolla Cross chỉ có 106 chiếc bán ra, giảm 90% và đứng tận thứ 16 trong nhóm xe đa dụng (SUV/crossover). Mẫu Innova xuất hiện lần cuối ở top bán chạy tháng 2/2020, giờ chỉ còn bán được 41 xe.

Tính theo top 10 xe bán chạy nhất năm, mẫu xe thần thánh Toyota Vios tỏ ra bất bại khi giữ số 1 trong 4 năm gồm năm 2018, 2019, 2020 và năm 2022. Trong đó, doanh số năm 2020 của Toyota Vios đạt mức kỷ lục nhất, lên tới hơn 30.000 chiếc. Năm 2021, Vios bị tụt xuống số 3 và năm 2023 tụt tiếp xuống số 5 với 13.521 chiếc, giảm 42,5% so với năm 2022.

Mẫu xe quen thuộc thứ 2 của Toyota là Innova đứng số 3 năm 2018, số 9 năm 2019 với 14.104 xe rồi sau đó, biến mất khỏi top bán chạy. Năm 2023, chỉ có hơn 1.901 chiếc Innova được bán ra.

Mẫu hot thứ 3 là Toyota Corolla Cross đứng thứ 4 top bán chạy nhất trong 2 năm 2021-2022; đến năm 2023, xuống vị trí số 8 với 10.485 chiếc, giảm tới 51,2%.

Mẫu thứ 4 là Veloz Cross ra mắt tháng 2/2022, xuất hiện duy nhất 1 lần trong top xe bán chạy năm 2022 ở vị trí số 7 với 14.104 xe. Đến năm 2023, mẫu xe này cũng "ra đi" khỏi top bán chạy nhất năm khi chỉ còn bán được 9.318 chiếc, giảm 34%. Cùng đó, top 10 xe bán chậm nhất vẫn "bền vững" với 3 mẫu xe như Hilux, Yaris, Alphard.

Từ vị trí "ông hoàng" của thị trường ô tô Việt Nam, Toyota dường như đang "tụt dốc không phanh", đứng sau nhiều đối thủ khi số các mẫu xe trong "bảng vàng" đều ít dần và rồi lần lượt "biến mất" trong top xe bán chạy.

Theo VAMA, tổng doanh số tháng 2 của Toyota là 1.248 xe, giảm 43% so với tháng 1 và giảm tới 74% so với tháng 2/2023. Với lượng bán ra thấp kỷ lục như vậy, Toyota tụt sâu xuống tận vị trí thứ 6, sau Hyundai (2.033 xe), Ford (1.664 xe), KIA (1.386 xe), Mazda (1.355 xe) và Honda (1.264 xe).

Còn tính lũy kế 2 tháng đầu năm 2024, Toyota bán ra 3.456 xe, giảm 56% so với cùng kỳ 2023 và xếp thứ 4 trong các hãng xe tại thị trường Việt Nam, sau Hyundai (5.552 xe), Ford (4.335 xe) và KIA (3.755 xe), nhỉnh hơn một chút so với Mazda (3.327 xe) và Honda (3.287 xe).

Năm 2022, Toyota còn giữ vị trí số 1 bán nhiều xe nhất ở Việt Nam với hơn 91.119 xe thì đến năm 2023, Toyota (không tính thương hiệu Lexus) chỉ bán ra 57.414 xe du lịch, giảm 37% so với 2022 và để tuột ngôi vương. Trong khi đó, Hyundai vốn đứng thứ 2 trong năm 2022 với 81.582 xe thì đến năm 2023, đã vượt lên số 1 Việt Nam dù chỉ bán ra 57.683 xe, giảm 18% so với 2022.

Đáng nói, Toyota hiện là hãng xe có số lượng góp mặt tại Việt Nam đông đảo nhất với 17 mẫu (chưa kể thương hiệu con Lexus), phủ kín hầu hết các phân khúc, trong khi những hãng xe đối thủ chỉ có 5-10 mẫu xe.

Do đó, việc doanh số đi lùi liệu có là chỉ dấu của một cuộc "suy thoái" tại thị trường Việt Nam đối với thương hiệu này hay chỉ là ngẫu nhiên, nhất thời?

Vì đâu nên nỗi?

Rõ ràng, những con số không hề biết nói dối. Các số liệu kể trên đang cho thấy một thực tế là sức hút của thương hiệu Toyota tại Việt Nam đang giảm sút. Thậm chí, vị thế của "người khổng lồ" đã bị lung lay và có thể bị thay thế bởi những thương hiệu khác vốn có xuất phát điểm thấp hơn.

Theo nhiều chuyên gia trong ngành ô tô Việt Nam, sự đi xuống của Toyota đến từ nhiều nguyên nhân, cả khách quan lẫn chủ quan.

Đầu tiên là sự sụt giảm nhu cầu nghiêm trọng của toàn thị trường trong giai đoạn đầu năm 2024, khiến không chỉ Toyota mà nhiều hãng xe khác gặp khó. Nhiều hãng xe phải khuyến mại, giảm giá sâu nhưng... vẫn ế.

Vios và các mẫu xe "nhà" Toyota đang có một giai đoạn khó khăn tại thị trường Việt Nam. (Ảnh: TMV)

Trong năm 2023 và đầu năm 2024, xu hướng điện hóa và sự phát triển của các doanh nghiệp taxi sử dụng phương tiện xe điện đang phần nào khiến miếng bánh bị chia nhỏ. Trong đó, các dòng xe của Toyota vốn được dân chạy dịch vụ ưa chuộng như Vios, Avanza, Veloz, Wigo,... đã ít nhiều bị ảnh hưởng.

Về sản phẩm, khách hàng Việt ngày càng thực dụng và đòi hỏi cao hơn ở một chiếc ô tô, từ thiết kế, tính năng an toàn, tiện nghi đến giá cả. Ở khía cạnh này, một số hãng xe đối thủ đang tỏ ra nhanh nhạy và nắm bắt thị hiếu của khách hàng trẻ tốt hơn.

Trên thực tế, nhiều mẫu xe của Toyota từng khai mở và dẫn dắt phân khúc từ khá sớm nhưng bị các dòng xe trẻ trung hơn dần chiếm lĩnh thị phần. Đơn cử như năm 2023, mẫu sedan cỡ B Toyota Vios đã bị Hyundai Accent "vượt mặt" khá xa về doanh số; còn Toyota Innova và sau này là cả Veloz Cross cũng không thể cạnh tranh nổi với "người đồng hương" Mitsubishi Xpander ở phân khúc MPV.

Cũng không thể không nhắc đến những thông tin không mấy tích cực cho hãng xe Nhật Bản khi vào cuối năm 2023, Daihatsu - thương hiệu con của Toyota toàn cầu bị phanh phui việc gian lận trong thử nghiệm sản phẩm. Vụ bê bối này đã chấn động toàn thế giới và khiến uy tín của thương hiệu mẹ là Toyota bị ảnh hưởng nặng nề.

Hiện, Toyota Việt Nam phân phối khá nhiều mẫu xe do Daihatsu trực tiếp sản xuất, hoặc phát triển dưới thương hiệu Toyota. Có thể kể đến như Toyota Raize, Wigo, Avanza Premio, Veloz Cross và cả "tân binh" Yaris Cross. Phần lớn trong số đó đều có doanh số khá cao trong năm 2023.

Ngoại trừ Avanza Premino tại Việt Nam bị ảnh hưởng bởi sự sai lệch trong cách thức thử nghiệm khí thải, các mẫu bị ảnh hưởng bởi sự gian lận trong các bài thử nghiệm an toàn của Daihatsu đều sản xuất và phân phối ở thị trường khác. Tuy nhiên, những thông tin không tốt về Daihatsu ít nhiều khiến không ít người tiêu dùng lo lắng và đặt cái tên Toyota lên bàn cân trước khi "xuống tiền".

Tuy vậy, các chuyên gia vẫn đánh giá Toyota chỉ như một "gã khổng lồ đang ngủ đông", bởi giá trị thương hiệu lâu đời, đóng đinh với nhiều thế hệ người Việt cùng sự đa dạng về sản phẩm là điều ít hãng xe có được.

Dù vậy trên thị trường toàn cầu, Toyota Motor tiếp tục giữ vững vị trí nhà sản xuất ô tô bán chạy nhất thế giới với doanh số kỷ lục là 11,23 triệu xe, tăng 7,2% so với năm 2022 và bỏ xa vị trí thứ 2 của Volkswagen với 9,24 triệu xe bán ra. Đây là năm thứ 4 liên tiếp hãng xe Nhật Bản đứng ở vị trí số 1 trong bảng xếp hạng những thương hiệu ô tô được yêu thích nhất.

Hoàng Hiệp

Bạn có góc nhìn hay nhận định nào về câu chuyện trên? Hãy để lại ý kiến dưới phần bình luận. Hãy để lại bình luận bên dưới hoặc chia sẻ bài viết về Ban Ô tô xe máy theo email: otoxemay@vietnamnet.vn. Các nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin cảm ơn!

Hoàng Hiệp