Sổ đỏ được cấp tại xã, phường từ 1/7/2025: Người dân được lợi gì và cần biết ngay điều gì?

Nhiều năm nay, trong tâm thức của người dân, việc làm sổ đỏ luôn là một hành trình gian nan, phải đi lại nhiều lần lên các cơ quan cấp quận, huyện, với thủ tục phức tạp và thời gian chờ đợi kéo dài.

Nỗi lo "cố hữu" đó nay lại càng thêm phần bối rối khi nhiều tỉnh, thành, đặc biệt là TP Hà Nội, vừa trải qua giai đoạn sắp xếp, sáp nhập lại các đơn vị hành chính cấp phường, xã.

Người dân thực hiện các thủ tục hành chính tại phường Kim Liên ngày 1/7/2025.

Từ 1/7/2025, khi chính quyền 2 cấp chính thức đi vào hoạt động, nhiều câu hỏi lại được dư luận quan tâm đã được đặt ra như: "Phường tôi sắp có tên mới, vậy cuốn sổ đỏ cũ còn giá trị không?", "Nộp hồ sơ ở xã mới sáp nhập, cán bộ chưa quen việc, liệu có sai sót không?", "Giấy tờ đất đai nguồn gốc phức tạp, giờ giải quyết ở cấp xã liệu có khó khăn hơn trước?".

Những băn khoăn này là hoàn toàn có cơ sở, bởi đất đai là tài sản quan trọng và lớn nhất của nhiều gia đình. Liên quan đến vấn đề trên, trao đổi với Gia đình và Xã hội, tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường - Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) khẳng định, các quy định mới không những không gây khó khăn mà còn là "lời giải" toàn diện cho những vấn đề trên.

Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường - Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp (Đoàn Luật sư TP Hà Nội).

Bước đột phá trao quyền cho cơ sở

Theo luật sư Đặng Văn Cường, việc trao quyền cho cấp xã, phường là một thay đổi mang tính cách mạng, nhằm thực hiện cải cách thủ tục hành chính và phát huy tối đa tính hợp lý của chính quyền hai cấp.

Từ ngày 01/7/2025, Việt Nam chính thức quy định ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã, phường sẽ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ gia đình cá nhân trong một số trường hợp.

Cụ thể, theo quy định tại khoản 1, Điều 5, Nghị định số 151/2025/NĐ-CP thì từ ngày 01/7/2025, Chủ tịch ủy ban nhân dân cấp xã, phường có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất quyền sở hữu nhà ở cho cá nhân trong nước, người Việt Nam định cư ở nước ngoài là công dân Việt Nam và cộng đồng dân cư.

Từ ngày 01/7/2025 Việt Nam chính thức quy định ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã, phường sẽ được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ gia đình cá nhân trong một số trường hợp.

Đến nay Việt Nam chính thức bỏ UBND cấp huyện nên một số chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn của cấp huyện sẽ chuyển giao cho cấp xã, phường. Theo đó, việc phân cấp, phân quyền theo hướng tăng thẩm quyền của địa phương cấp xã, với tinh thần ấy thì UBND cấp xã, phường cũng được chuyển giao các thẩm quyền khác như: Quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; Phê duyệt phương án cưỡng chế quyết định thu hồi đất và kinh phí cho hoạt động cưỡng chế; Quyết định giá đất cụ thể; Quyết định giá bán nhà ở tái định cư trong địa bàn.

"Có thể nói rằng đây là nội dung rất mới chưa có tiền lệ từ trước đến nay, do cấp xã hiện nay có phạm vi quản lý rộng, lực lượng cán bộ có chất lượng, ứng dụng mạnh mẽ khoa học công nghệ. Vì vậy bổ sung nhiệm vụ quyền hạn cho cấp xã thay cấp huyện, thậm chí thay thẩm quyền của cấp tỉnh (trong một số trường hợp so với trước đây) là hoàn toàn hợp lý và cần thiết để cấp xã chủ động hơn, phục vụ nhân dân tốt hơn", LS Cường nhấn mạnh.

Lợi ích tối đa - thời gian rút ngắn kỷ lục, thủ tục đơn giản

Nghị định số 151/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp, phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực đất đai quy định thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai không chỉ phân cấp phân quyền mạnh mẽ cho cấp xã mà còn đơn giản hóa thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, tạo mọi điều kiện cho người sử dụng đất được ghi nhận và thực hiện đầy đủ quyền của mình theo quy định của pháp luật .

Lợi ích mà người dân cảm nhận rõ nhất sau 1/7/2025 chính là sự đột phá về thời gian và thủ tục.

Lợi ích mà người dân cảm nhận rõ nhất chính là sự đột phá về thời gian và thủ tục. Luật sư Đặng Văn Cường chỉ ra sự khác biệt rõ rệt: "Nếu trước đây theo Nghị định 101/2024/NĐ-CP, thời gian đăng ký đất đai lần đầu có thể lên đến 20 ngày làm việc thì nay đã có sự thay đổi lớn.

Theo Tiểu mục II Mục A Phần V Phụ lục I ban hành kèm theo Nghị định 151/2025/NĐ-CP, từ ngày 1/7/2025, tổng thời gian thực hiện thủ tục cấp Sổ đỏ lần đầu bao gồm: Thời gian đăng ký đất đai không quá 17 ngày làm việc; và thời gian cấp Giấy chứng nhận không quá 03 ngày làm việc. Đây là một tốc độ rất nhanh, chưa bao giờ có!", luật sư phân tích.

Như vậy, thủ tục cấp Sổ đỏ lần đầu có thể được rút ngắn thời gian đăng ký đến 03 ngày làm việc. Nếu hồ sơ giấy tờ đầy đủ thì thời gian đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất lần đầu không quá 17 ngày, thời gian cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không quá 03 ngày.

Hơn nữa việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được thực hiện ngay ở cấp xã, phường - cấp chính quyền nhỏ nhất, gần nhất, đi lại thuận tiện nhất là điều hợp lý và tiết kiệm được thời gian chi phí cho người sử dụng đất.

Thủ tục cấp Sổ đỏ lần đầu có thể được rút ngắn thời gian đăng ký đến 03 ngày làm việc giúp người dân tiết kiệm thời gian, công sức.

Bên cạnh đó, hai "nút thắt" lớn nhất gây phiền hà cho người dân đã được gỡ bỏ hoàn toàn.

Một là, linh hoạt nơi nộp hồ sơ. Theo khoản 1 Điều 18 Nghị định 151/2025/NĐ-CP, người dân có quyền lựa chọn nộp hồ sơ đăng ký đất đai lần đầu hoặc đăng ký biến động tại bất kỳ đơn vị tiếp nhận nào trong cùng tỉnh/thành phố, không còn bị bó hẹp ở địa phương nơi có đất.

Đây là quy định mới thể hiện cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính, trên tinh thần chính phủ kiến tạo và đảm bảo tốt nhất quyền công dân, quyền của người sử dụng đất theo quy định của pháp luật.

Hai là, bãi bỏ thủ tục phiền hà. Một yêu cầu vô lý trước đây là người dân phải tự đi xin xác nhận về việc đất không có tranh chấp, phù hợp quy hoạch đã chính thức bị bãi bỏ. "Theo khoản 4 Điều 18, Nghị định 151/2025/NĐ-CP, UBND cấp xã khi làm thủ tục sẽ không phải thực hiện riêng việc xác nhận này nữa. Những thông tin đã có trong hệ thống dữ liệu quốc gia, chính quyền buộc phải biết thì sẽ không bắt người dân phải chứng minh", ông Cường giải thích.

Luật sư kết luận, những cải cách này thể hiện rõ tinh thần Chính phủ kiến tạo, xây dựng xã hội dân chủ theo phương châm "Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra và dân hưởng thụ".

Sổ đỏ, căn cước cũ có giá trị nguyên vẹn

Trước nỗi lo lớn nhất của người dân về giá trị giấy tờ cũ sau khi sáp nhập đơn vị hành chính, luật sư Đặng Văn Cường khẳng định người dân có thể hoàn toàn yên tâm.

Theo Điều 21, Nghị quyết 35/2023/UBTVQH15, quy định rõ: "Các loại giấy tờ đã được cơ quan có thẩm quyền cấp... trước khi thực hiện sắp xếp theo đơn vị hành chính cũ nếu chưa hết thời hạn theo quy định vẫn được tiếp tục sử dụng".

Không bắt buộc người dân phải làm lại sổ đỏ, trừ trường hợp người dân có nhu cầu.

Đối với thẻ căn cước, Luật Căn cước năm 2023 cũng quy định rõ, người dân chỉ bắt buộc đổi thẻ khi đến độ tuổi quy định (14, 25, 40, 60 tuổi) hoặc khi có thay đổi lớn về nhân dạng, thông tin... Việc thay đổi địa chỉ do sáp nhập không bắt buộc phải đổi thẻ. Tuy nhiên, nếu người dân có yêu cầu cấp đổi để thuận tiện giao dịch, họ sẽ không phải nộp phí, lệ phí theo điểm a khoản 3 Điều 38 Luật Căn cước 2023.

Tương tự với Sổ đỏ, Điều 133 Luật Đất đai 2024 có quy định về việc đăng ký biến động khi thay đổi địa chỉ thửa đất. Tuy nhiên, luật sư Cường nhấn mạnh: "Không bắt buộc người dân phải làm lại sổ đỏ, trừ trường hợp người dân có nhu cầu".

Khi có nhu cầu, việc cập nhật sẽ được thực hiện rất đơn giản. Thông tư số 10/2024/TT-BTNMT hướng dẫn cụ thể việc ghi chú trên sổ: “Đổi tên ... (ghi tên đơn vị hành chính trước thay đổi) thành ... (ghi tên mới của đơn vị hành chính)”.

Rõ ràng, mọi lo ngại của người dân đều đã được các nhà làm luật tính đến và đưa ra giải pháp trong các quy định mới, đảm bảo một giai đoạn chuyển đổi thuận lợi, tiết kiệm và hiệu quả nhất.

Trung Sơn