'Số hóa' nghề cá

Đến nay, sau hơn 5 năm kể từ khi Ủy ban châu Âu áp dụng "thẻ vàng" IUU đối với ngành thủy sản Việt Nam, toàn bộ đội ngũ tàu khai thác xa bờ có chiều dài 15m trở lên đã được gắn thiết bị giám sát hành trình. Nhiều tàu cá vi phạm đã bị xử phạt nặng bằng các hình thức thu hồi giấy phép khai thác có thời hạn và vĩnh viễn.

Tại tỉnh Bình Thuận, gần 99% tàu cá từ 15m trở lên đã lắp thiết bị giám sát hành trình để thuận tiện quản lý. 100% phương tiện khai thác thuộc diện bắt buộc ở tỉnh Cà Mau cũng đã hoàn thành việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá. Toàn tỉnh Kiên Giang hiện có 9.800 tàu cá đăng ký hoạt động. Đến nay đã lắp thiết bị giám sát hành trình 3.649/3.885 tàu, còn lại 236 tàu cá thuộc diện xóa đăng ký, tàu nằm bờ và bị ngân hàng quản lý.

Cán bộ ngành thủy sản kiểm tra thiết bị giám sát hành trình khai thác trên tàu cá trước khi ra khơi, tại cảng cá Quy Nhơn (Bình Định) - Ảnh tư liệu: TTXVN

Trên tàu đánh cá có gắn máy giám sát hành trình bắt sóng thẳng vệ tinh, kết nối trực tiếp với Trung tâm Quản lý tàu đánh cá của Tổng cục Thủy sản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Chủ tàu đánh cá được cài đặt và theo dõi trên điện thoại, tàu chỉ cần đến gần ranh giới, máy giám sát hành trình tự động phát ra báo động cảnh báo để thuyền trưởng cho tàu quay trở lại. Nếu cố tình vi phạm sẽ bị phạt, có khi lên đến hàng tỷ đồng. Chính vì vậy, tàu đánh cá xa bờ của hầu hết các tỉnh, thành trong cả nước đều đã lắp đặt máy giám sát hành trình và kết nối với máy chủ Tổng cục Thủy sản, điện thoại của chủ tàu. Mọi di chuyển của tàu trên biển đều được ngành thủy sản giám sát chặt chẽ.

Việc ứng dụng công nghệ số vào tàu đánh cá xa bờ sớm nhất là hệ thống thông tin liên lạc, kết nối giữa tàu đánh cá và đất liền. Từ rất lâu, ngư dân đã đầu tư máy Icom (đàm đường dài) có kết nối với hệ thống viễn thông quốc gia. Những năm gần đây, các đội tàu lớn sắm điện thoại bắt sóng trực tiếp vệ tinh Vinasat Việt Nam. Trong mọi tình huống, tàu đánh cá đang hoạt động ở vùng biển xa nhất Việt Nam, luôn giữ “mạch máu” liên lạc với đất liền. Đặc biệt, thông tin báo bão gió, được đất liền thông báo sớm cho tàu đánh cá biết, thông qua mạng lưới đài thông tin duyên hải ven biển và chủ tàu đánh cá.

Những đội tàu lưới vây, mành chụp, câu mực xa bờ, trên mỗi chiếc tàu đều trang bị 4-7 máy thông tin liên lạc. Nếu mở hết tất cả máy lên, giống như tổ hợp thông tin trên tàu. Trường hợp có bão từ ngoài vùng biển xa Thái Bình Dương hoặc ở vùng biển của Philippines, đài radio duyên hải phát thông báo từ sớm, bão tiến vào gần biển Đông, đài thông báo liên tục. Hoặc người nhà gọi điện thông báo hướng bão để thuyền trưởng cho tàu chạy né hướng đi của bão.

Trên tàu câu mực khơi (mực xà) của tỉnh Quảng Ngãi, Quảng Nam hoạt động liên tục từ 2-3 tháng/chuyến biển, đã sắm thêm mạng lưới quản lý thúng chai. Theo đó, trên “tàu mẹ” có máy nhận dạng, dưới thúng câu có cục phao cứu sinh, gắn chíp định vị. Ban đêm, “tàu mẹ” quản lý 50 thúng câu, các thúng ở cách xa nhau từ 5-20 hải lý, thuyền trưởng “tàu mẹ” nhìn vào màn hình sẽ biết được vị trí từng thúng câu. Nếu không may thúng bị chìm, thợ câu phải ôm phao cứu sinh, “tàu mẹ” biết chỗ chạy đến cứu ngay…

Theo Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Thủy sản và thương mại Thuận Phước Trần Văn Lĩnh, hiệu quả quản lý và kiểm soát sẽ cao hơn khi các dữ liệu nghề cá được số hóa. Trong ngắn hạn, số hóa hệ thống nghề cá góp phần tích cực vào việc gỡ thẻ vàng IUU; còn về dài hạn, áp dụng số hóa sẽ quản lý tốt các quy hoạch về tài nguyên biển, hệ sinh thái, các giống loài, bộ nghề khai thác đánh bắt, khu vực, mùa khai thác, sản lượng…

Thanh Trà (tổng hợp)