Số liệu giật mình về tác hại của hút thuốc lá thụ động

Tác hại khôn lường của khói thuốc lá thụ động

Ho dai dẳng 3 tháng không khỏi, bà Phạm Thị M. (65 tuổi, ở Hà Nội) đi khám, sau khi chụp CT lồng ngực, phát hiện khối u ở thùy phổi trái, nghi ngờ ung thư phổi. Kết quả sinh thiết cho thấy bà mắc ung thư biểu mô tuyến ở phổi trái.

Theo bà M., bà có lối sống lành mạnh. Tuy nhiên, chồng bà nghiện thuốc lá hơn 30 năm, mỗi ngày ông hút 1 bao thuốc. Chưa kể, bạn của chồng bà thỉnh thoảng đến chơi cũng hút thuốc lá, có những lúc khói thuốc mù mịt. Tiếp xúc lâu ngày với khói thuốc lá thụ động trong nhiều năm, là nguyên nhân khiến bà M. mắc ung thư phổi.

Thông tin từ Bệnh viện Thanh Nhàn cũng cho hay, hiện nhiều người đến khám được chẩn đoán mắc bệnh về phổi, tim mạch, răng miệng… có liên quan đến thuốc lá, trong đó, không ít trường hợp hút thuốc lá thụ động.

Để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, các bác sỹ khuyến cáo người nghiện thuốc lá nên cai thuốc lá; xử lý nghiêm các hành vi hút thuốc lá nơi công cộng để đảm bảo môi trường không khói thuốc.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, mỗi năm, trên thế giới có khoảng 600.000 ca tử vong do hút thuốc thụ động, trong đó 64% là nữ. Ước tính, cứ 10 người hút thuốc tử vong thì 1 người chết vì hít khói thuốc thụ động.

Thông tin về tác hại thuốc lá tại Việt Nam, bà Phan Thị Hải, Phó giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) cho biết, mỗi năm, Việt Nam có 104.000 ca tử vong vì các bệnh liên quan đến thuốc lá, trong đó, hút thuốc lá thụ động gây ra hơn 18.000 ca tử vong.

Nói thêm về điều này, theo bác sỹ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, khói thuốc lá thụ động chứa nhiều chất gây ung thư, như formaldehyde, benzene và chất nitrosamine.

Những chất này có thể làm tổn thương tế bào phổi, tăng nguy cơ ung thư phổi và các bệnh về đường hô hấp khác như viêm phế quản mãn tính, hen suyễn, COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính)…

Với trẻ em, theo chuyên gia, khi tiếp xúc với khói thuốc thụ động có nguy cơ mắc các bệnh về hô hấp, cảm cúm, ho khan, thậm chí là viêm phổi và viêm tai.

Những đứa trẻ này cũng có nguy cơ phát triển các vấn đề về phát triển thần kinh và trí tuệ, đặc biệt là khi chúng tiếp xúc với khói thuốc trong giai đoạn sơ sinh và trong những năm đầu đời.

Phụ nữ mang thai tiếp xúc với khói thuốc thụ động có thể gặp phải những vấn đề nghiêm trọng như sinh non, thai nhi chậm phát triển hoặc bị dị tật bẩm sinh.

Khói thuốc có thể làm giảm lượng oxy cung cấp cho thai nhi, dẫn đến các vấn đề về sức khỏe cả trong quá trình mang thai và sau khi sinh.

Những người bị bệnh về hô hấp như hen suyễn, viêm phế quản, COPD hay những người mắc các bệnh lý tim mạch có nguy cơ bị tổn thương nghiêm trọng khi tiếp xúc với khói thuốc thụ động. Khói thuốc làm tăng mức độ viêm nhiễm và làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh.

Bỏ thuốc lá để không ảnh hưởng đến bản thân, gia đình

Bác sỹ Nguyễn Trung Nguyên, khuyến cáo người dân nếu đang hút thuốc, hãy bỏ thuốc lá. Ngừng hút thuốc lá để bảo vệ sức khỏe bản thân và những người xung quanh.

Bởi theo bác sỹ này, nicotine có trong thuốc lá không gây ra các cơn vật, kích thích như các loại ma túy khác do vậy người dân hoàn toàn có thể bỏ được thuốc lá nếu quyết tâm.

Bác sỹ cũng khuyến cáo, trường hợp bị nghiện thuốc lá chưa thể bỏ hẳn được thì nên hạn chế hút thuốc lá trong phòng kín và chỉ nên hút tại những không gian cho phép hút thuốc lá. Khi cai thuốc lá thì nên tìm đến bác sỹ để được hỗ trợ và có những loại thuốc giúp cai thuốc lá hiệu quả.

Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá năm 2013 đã quy định rõ các địa điểm cấm hút thuốc lá. Trong đó, các khu vực cấm hút thuốc lá hoàn toàn là: Cơ sở y tế; cơ sở giáo dục; cơ sở chăm sóc, nuôi dưỡng, vui chơi, giải trí dành riêng cho trẻ em; cơ sở hoặc khu vực có nguy cơ cháy, nổ cao; khu vực trong nhà các nơi công cộng.

Tuy nhiên, việc thực thi Luật vẫn còn hạn chế do không đủ người đi kiểm tra, xử phạt, vì vậy, vẫn còn nhiều hành vi hút thuốc lá ở những địa điểm bị cấm. Biện pháp bảo vệ sức khỏe tốt nhất không có gì bằng từ bỏ thuốc lá.

Qua tìm hiểu phóng viên được biết, Việt Nam đã triển khai nhiều chương trình cai nghiện thuốc lá qua các mô hình hỗ trợ đa dạng, từ tập huấn nhân viên y tế đến xây dựng nhóm hỗ trợ cộng đồng. Một trong những mô hình thành công nhất là “Cai nghiện thuốc lá tại cơ sở y tế,” triển khai tại bệnh viện lớn và trạm y tế xã, huyện.

Mô hình này kết hợp tư vấn chuyên sâu với điều trị y tế, cung cấp chiến lược giảm dần và bỏ thuốc, đồng thời cung cấp thuốc hỗ trợ, tư vấn liên tục, theo dõi sức khỏe và chia sẻ kinh nghiệm từ những người đã thành công. Một nghiên cứu cho thấy sau một năm, tỷ lệ thành công trong bỏ thuốc đạt khoảng 60%.

Người tham gia cho biết sự hỗ trợ từ bác sỹ và chuyên gia giúp duy trì động lực, giảm cơn thèm thuốc. Sức khỏe cải thiện rõ rệt như giảm huyết áp, tăng chức năng phổi, giảm nguy cơ tim mạch và ung thư phổi. Những người được hỗ trợ y tế có khả năng bỏ thuốc dài hạn cao hơn so với tự bỏ.

Điều này sẽ góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về tác hại thuốc lá qua các chiến dịch truyền thông, tuyên truyền tại trường học, bệnh viện và nơi công cộng, giúp giảm tỷ lệ hút thuốc trong dân cư. Việc xây dựng nhóm hỗ trợ cai nghiện tại cộng đồng cũng giúp người bỏ thuốc không cảm thấy cô đơn trong hành trình từ bỏ.

Cùng với sự phát triển công nghệ, các giải pháp ứng dụng di động hỗ trợ cai nghiện và nền tảng tư vấn trực tuyến hứa hẹn mở rộng mô hình, giúp nhiều người tiếp cận hỗ trợ hiệu quả hơn.

Chính phủ, các tổ chức y tế và cộng đồng cần tiếp tục nỗ lực nâng cao nhận thức, cung cấp hỗ trợ và xây dựng các mô hình cai nghiện hiệu quả để góp phần xây dựng xã hội khỏe mạnh, không khói thuốc.

D.Ngân