Sở Xây dựng TP.HCM hướng dẫn tạm thời và kiến nghị hoàn thiện pháp lý về trạm sạc xe điện

Là đô thị lớn nhất cả nước, nhu cầu sử dụng xe điện tại TP.HCM đang ngày càng gia tăng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về hoàn thiện khung pháp lý cho việc lắp đặt trạm, trụ sạc, đặc biệt tại các nhà chung cư. Trước thực tế này, Sở Xây dựng TP.HCM đã có những kiến nghị cụ thể nhằm bổ sung, hoàn thiện quy chuẩn kỹ thuật và các yêu cầu bảo đảm an toàn, qua đó tạo cơ sở pháp lý cho việc phát triển hạ tầng giao thông xanh, hạn chế tranh chấp phát sinh trong quá trình triển khai.

PV báo Pháp Luật TP.HCM đã có cuộc trao đổi với ông Bùi Hòa An (ảnh), Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM, để làm rõ hơn về vấn đề này.

Đảm bảo an toàn và có sự đồng thuận của cư dân

. Phóng viên: Nhu cầu về điểm sạc cho xe điện tại các chung cư ngày một lớn, Sở Xây dựng TP.HCM đã có đề xuất gì cho vấn đề này, thưa ông?

+ Ông Bùi Hòa An: Hiện nay, các tiêu chuẩn, quy chuẩn cụ thể về thiết kế, diện tích, bố trí hay giám sát an toàn đối với trạm hoặc trụ sạc xe điện vẫn chưa được ban hành đầy đủ.

Các bộ, ngành trung ương, trong đó có Bộ Xây dựng và Bộ KH&CN, cũng đang phối hợp nghiên cứu để xây dựng, bổ sung quy chuẩn phù hợp với xu hướng phát triển của phương tiện giao thông điện.

Sở Xây dựng TP.HCM cũng đã có văn bản góp ý đối với dự thảo QCVN về hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật - công trình bãi đỗ xe gửi Bộ Xây dựng.

Trong thời gian chờ hoàn thiện dự thảo, các dự án hoặc công trình có nhu cầu lắp đặt thiết bị sạc xe điện được hướng dẫn thực hiện theo các quy định hiện hành về an toàn điện, an toàn PCCC và các tiêu chuẩn kỹ thuật có liên quan.

Ông Bùi Hòa An (ảnh), Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM.

. Ban quản lý nhiều khu chung cư đang chủ động xây dựng các biện pháp quản lý nhằm kiểm soát rủi ro. Theo ông, những nguyên tắc nào cần được lưu ý để vừa đảm bảo an toàn, vừa đúng quy định pháp luật?

+ Hiện nay, do chưa có hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật thống nhất và cụ thể cho trạm sạc xe điện trong các loại hình nhà ở nên các đơn vị quản lý, vận hành gặp khó khăn trong việc lựa chọn tiêu chuẩn phù hợp để vừa đáp ứng nhu cầu sử dụng, vừa đảm bảo an toàn.

Từ thực tế này, một số nơi đã lựa chọn giải pháp thận trọng, thậm chí hạn chế việc sạc xe điện trong khu vực để xe chung nhằm phòng ngừa rủi ro. Tuy nhiên, việc áp dụng các biện pháp quản lý cũng cần được cân nhắc hài hòa với quyền sử dụng tài sản chung của cư dân và phải dựa trên sự thống nhất theo quy định pháp luật.

Trên thực tế, Sở Xây dựng ghi nhận có một số chung cư trên địa bàn TP.HCM đã áp dụng các biện pháp hạn chế, thậm chí không cho xe điện xuống hầm để xe, xuất phát từ lo ngại về an toàn trong điều kiện chưa có quy chuẩn kỹ thuật cụ thể.

Tại chung cư 12 view Tín Phong (phường Đông Hưng Thuận, TP.HCM), chỗ sạc xe điện được bố trí trên vỉa hè của chung cư, giáp đường xe chạy. Ảnh: THẢO HIỀN

Dưới góc độ pháp lý, theo quy định của Luật Nhà ở 2023 (có hiệu lực từ năm 2025), khu vực để xe trong nhà chung cư là phần phục vụ nhu cầu chung của cư dân và không phân biệt loại phương tiện theo động cơ. Xe điện được xác định là tài sản hợp pháp; do đó việc hạn chế quyền đưa xe vào khu vực để xe chung cần được xem xét thận trọng trên cơ sở quy định pháp luật và quyền, lợi ích hợp pháp của cư dân.

Các biện pháp liên quan đến việc sử dụng khu vực để xe chung cần có sự thống nhất của cộng đồng cư dân thông qua hội nghị nhà chung cư hoặc căn cứ vào quyết định của cơ quan có thẩm quyền. Việc áp dụng các quy định quản lý khi chưa có sự đồng thuận hoặc cơ sở pháp lý rõ ràng có thể phát sinh những vướng mắc trong quá trình thực hiện.

Ở góc độ dịch vụ, cư dân thực hiện nghĩa vụ tài chính để được sử dụng các dịch vụ hạ tầng theo thỏa thuận. Vì vậy, việc điều chỉnh hoặc hạn chế dịch vụ trông giữ phương tiện, trong đó có xe điện, cần được xem xét trên cơ sở hợp đồng dịch vụ hoặc hợp đồng mua bán căn hộ, nhằm bảo đảm quyền lợi của các bên liên quan.

Những lưu ý trước khi có hướng dẫn

. Trong khi chờ hướng dẫn, Sở Xây dựng có định hướng, hướng dẫn tạm thời như thế nào?

+ Đối với các chung cư được xây dựng từ trước, vào thời điểm xe điện chưa xuất hiện, việc cải tạo để bố trí trạm sạc cần phải xem xét kỹ lưỡng. Trong trường hợp này, cần tiến hành khảo sát hiện trạng công trình, đánh giá khả năng chịu tải của hệ thống điện, điều kiện thông gió, thoát khói và các yếu tố an toàn liên quan.

Trong giai đoạn chưa có quy chuẩn riêng, sở vẫn hướng dẫn các chủ đầu tư, ban quản lý chung cư và các đơn vị liên quan thực hiện trên nguyên tắc đảm bảo cao nhất các yêu cầu về an toàn điện và PCCC. Việc lắp đặt cần được xem xét cụ thể theo từng công trình, từng khu vực, tránh làm phát sinh nguy cơ mất an toàn.

Về lâu dài, khi các quy chuẩn, tiêu chuẩn mới được ban hành, các công trình xây dựng mới sẽ áp dụng ngay từ khâu thiết kế. Đối với các công trình hiện hữu, việc cải tạo, bổ sung sẽ được thực hiện trên cơ sở khảo sát, đánh giá kỹ thuật và lộ trình phù hợp, nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng nhưng vẫn đảm bảo an toàn cho cộng đồng.

Sở Xây dựng cũng đề nghị các ban quản trị, ban quản lý chung cư nghiên cứu một số nội dung:

Về vị trí bố trí: Nên bố trí gần lối ra vào tầng hầm, tránh đặt ở khu vực khó tiếp cận khi xảy ra sự cố. Phải có làn đường riêng hoặc phân luồng để tránh cản trở xe khác.

Thông gió và xử lý khí: Bắt buộc thông gió cơ khí, đảm bảo ≥ 6 lần trao đổi khí/giờ. Có hệ thống phát hiện khí hydro, CO, CO2, kèm cảnh báo tự động; tuân thủ các yêu cầu về PCCC theo quy định.

Chung cư phải có biển báo “Khu vực sạc xe điện”, ký hiệu riêng trên nền sơn sàn. Cần có hệ thống camera giám sát 24/7 khu vực sạc. Đơn vị quản lý khu vực sạc căn cứ vào tình hình thực tế có thể hạn chế số lượng xe để giảm mật độ xe.

Đồng thời chủ phương tiện cần đảm bảo giấy tờ liên quan đến chất lượng pin (hoặc xe) tránh tình trạng xe không rõ nguồn gốc, giá rẻ nhưng chất lượng không đảm bảo an toàn; hoặc mua bảo hiểm liên quan.

Tại chung cư Thái An 3 (phường Đông Hưng Thuận, TP.HCM), trạm sạc xe máy điện được bố trí chung với bãi giữ xe chung cư. Ảnh: THẢO HIỀN

. Trong quá trình nghiên cứu hoàn thiện các quy định liên quan đến trạm sạc xe điện, việc tham khảo kinh nghiệm quản lý của các quốc gia khác đang được sở tiếp cận như thế nào?

+ Hiện nay, Sở Xây dựng TP.HCM đang chủ động nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm quốc tế nhằm từng bước hoàn thiện các yêu cầu kỹ thuật liên quan đến an toàn đối với nhà chung cư có bố trí trạm, trụ sạc xe điện, bao gồm cả các công trình hiện hữu và các dự án chuẩn bị xây dựng mới, bảo đảm phù hợp với điều kiện thực tế và đặc thù đô thị của TP.HCM.

Bên cạnh việc tham khảo tiêu chuẩn, Sở Xây dựng cũng đang nghiên cứu một số mô hình quản lý của các quốc gia có mật độ sử dụng xe điện cao.

. Hiện nhu cầu sạc xe điện không chỉ phát sinh tại chung cư mà còn ở nhà trọ, chung cư mini và nhà ở riêng lẻ. Theo ông, việc nghiên cứu các hướng dẫn, tiêu chuẩn an toàn cho nhóm công trình này cần được nhìn nhận như thế nào?

+ Có thể thấy nhu cầu sử dụng xe điện tại nhà trọ, chung cư mini và nhà ở riêng lẻ đang gia tăng nhanh. Tuy nhiên, đây là nhóm công trình có sự khác biệt lớn về quy mô, kết cấu và điều kiện kỹ thuật, do đó việc xây dựng tiêu chuẩn riêng cần được nghiên cứu thận trọng, phù hợp với từng loại hình.

Trước mắt, việc lắp đặt và sử dụng thiết bị sạc tại các loại hình nhà ở này vẫn phải tuân thủ nghiêm các quy định hiện hành về an toàn điện và PCCC.

. Xin cảm ơn ông.•

Đề xuất của Sở Xây dựng TP.HCM

Ngày 21-11, Sở Xây dựng TP.HCM đã có Văn bản 17035/SXD-QLXDCT gửi Bộ Xây dựng về góp ý xây dựng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn đối với nhà chung cư (chung cư hiện hữu, chung cư sắp xây dựng mới) có lắp đặt trạm/trụ xe điện.

Trong văn bản nêu rõ QCVN 04:2021/BXD - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nhà chung cư chưa có định nghĩa, quy định nội dung liên quan về trạm/trụ sạc xe điện.

Ví dụ như: Không gian bố trí trụ sạc trong tầng hầm hoặc bãi xe; yêu cầu kỹ thuật về thông gió, thoát khói, khoảng cách an toàn với xe xăng dầu, dây dẫn điện, chống rò rỉ, tiếp địa riêng cho thiết bị sạc.

Tại điểm 2.2.17 quy định chỗ để xe của nhà chung cư (bao gồm ô tô, xe máy (kể cả xe máy điện), xe đạp) nhưng không có quy định về vị trí, số lượng trạm/trụ sạc cho xe điện.

Chưa có tiêu chuẩn PCCC riêng cho trụ sạc điện và xe điện bố trí bên trong nhà chung cư (đặc biệt là nguy cơ cháy nổ pin lithium-ion trong tầng hầm kín), gây khó khăn cho công tác thẩm định thiết kế, nghiệm thu và công tác giải quyết việc lắp đặt bổ sung trạm/trụ xe điện trong nhà chung cư.

Từ đó, Sở Xây dựng đề xuất tiếp tục cập nhật và bổ sung áp dụng tiêu chuẩn nước ngoài đã được kiểm định kỹ thuật về tính an toàn.

Xây dựng tiêu chuẩn riêng về trạm/trụ sạc điện bố trí bên trong công trình xây dựng (kể cả nhà chung cư) và các bãi xe ngoài trời.

Cần bổ sung vào quy chế quản lý nhà chung cư các nội dung liên quan đến việc sửa chữa cải tạo, thay đổi thiết kế bên trong nhà chung cư (bao gồm việc lắp đặt bổ sung trạm/trụ xe điện) để tránh phát sinh tranh chấp, khiếu kiện giữa chủ đầu tư với ban quản lý và cư dân.

Việc xây dựng trạm/trụ sạc xe điện rất cần thiết, cấp thiết trong xã hội để chuyển đổi hạ tầng giao thông xanh. Tuy nhiên, trong thời gian qua chưa có các quy định pháp luật cụ thể về đảm bảo an toàn phòng, chống cháy nổ và quy định về trình tự, thủ tục lắp đặt trạm/trụ sạc điện thì giải pháp tạm thời là bố trí trụ sạc tại khu vực ngoài trời.

Ngoài ra, Sở Xây dựng kiến nghị Bộ Xây dựng hướng dẫn những quy định liên quan đến xây dựng mới (hoặc lắp đặt bổ sung) trạm/trụ sạc điện tại các công trình khác ngoài nhà chung cư, quy hoạch xây dựng phù hợp.

Để đẩy mạnh việc triển khai phát triển phương tiện, hạ tầng giao thông xanh theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Sở Xây dựng kiến nghị Bộ Xây dựng nghiên cứu đưa vào dự thảo sửa đổi Luật Xây dựng về miễn giấy phép xây dựng công trình trạm/trụ sạc điện.

Khuyến cáo từ Công an TP.HCM

Xe điện ngày càng phổ biến đặt ra những yêu cầu mới đối với công tác bảo đảm an toàn PCCC cho các công trình có lắp đặt trạm sạc xe điện.

Bởi lẽ việc lắp đặt trạm sạc cả trong nhà và ngoài trời đều đặt ra những rủi ro đáng kể về an toàn điện, nếu không được kiểm soát chặt chẽ.

Hiện tại, về cơ bản chưa có thiết bị báo cháy, chữa cháy tự động nào được lắp đặt trong tủ sạc xe điện; do đó các hệ thống cảnh báo và chữa cháy đối với trạm sạc sẽ sử dụng chung với hệ thống của công trình trong trường hợp trạm sạc lắp đặt trong nhà.

Về hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn cho trạm sạc xe điện, Bộ KH&CN đã công bố 08 TCVN về hệ thống sạc xe điện, trong đó quy định về yêu cầu chung, tương thích điện từ, truyền thông giữa trạm sạc và xe điện, yêu cầu an toàn đối với hệ thống lắp trạm sạc, cụm đóng cắt và điều khiển hạ áp khu vực sạc xe điện.

THẢO HIỀN