Sớm gỡ khó việc khai thác mỏ cát san lấp để phục vụ các dự án cao tốc

Phải đảm bảo công suất khai thác mỏ cát san lấp

Hiện nay, khu vực ĐBSCL đang triển khai 4 dự án đường bộ cao tốc gồm: Cần Thơ - Cà Mau, Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, Cao Lãnh - An Hữu, Mỹ An - Cao Lãnh. Đến nay, 3 dự án đang được tổ chức thi công, riêng dự án Mỹ An - Cao Lãnh đang hoàn thiện thủ tục, dự kiến khởi công đầu năm 2025. Theo báo cáo từ Bộ Giao thông Vận tải, tính đến thượng tuần tháng 11/2024, công tác giải phóng mặt bằng cơ bản đáp ứng tiến độ triển khai thi công.

Đảm bảo công suất khai thác mỏ cát san lấp. Ảnh: QUANG BÌNH

Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Lê Anh Tuấn cho biết, mặc dù trữ lượng các mỏ cát đắp đường cơ bản đáp ứng nhưng việc triển khai thủ tục cấp mỏ cát, công suất khai thác chưa theo kịp tiến độ thi công, đặc biệt là những đoạn tuyến có kế hoạch hoàn thành trong năm 2025. Nhiều mỏ cát tại tỉnh Tiền Giang, Bến Tre, Sóc Trăng khi khảo sát, đánh giá chất lượng, trữ lượng không đạt tiêu chuẩn nên phải tìm kiếm mỏ khác thay thế.

Thực trạng khai thác cát và những kiến nghị của Sóc Trăng

Tại buổi làm việc với đoàn công tác của Chính phủ, đồng chí Lâm Hoàng Nghiệp - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Sóc Trăng đã báo cáo sơ bộ một số nội dung về việc thúc đẩy các dự án đường cao tốc khu vực ĐBSCL. Theo đó, về tình hình cung ứng cát san lấp cho các dự án trọng điểm quốc gia thì UBND tỉnh Sóc Trăng đã thực hiện bàn giao hồ sơ 6 mỏ cát cho các nhà thầu để lập thủ tục theo quy định; xác nhận 2 bản đăng ký khai thác cho 2 nhà thầu với trữ lượng 1.094.271m3; gia hạn 2 mỏ cát đã cấp phép cho doanh nghiệp với trữ lượng 5.457.500m3, công suất khai thác 940.000m3/năm để phục vụ Dự án thành phần 4 và các dự án trọng điểm quốc gia theo Nghị quyết số 106/2023/QH15, ngày 28/11/2023 của Quốc hội. Tính đến ngày 17/11/2024, đã khai thác được 240.990m3 cát phục vụ Dự án thành phần 4.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà kiểm tra thực tế dự án cao tốc ở Sóc Trăng. Ảnh: QUANG BÌNH

Còn đối với cát biển, thực hiện Nghị quyết số 11/NQ-CP, ngày 30/1/2022 của Chính phủ về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ; ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường triển khai thực hiện Dự án “Đánh giá tài nguyên khoáng sản, phục vụ khai thác cát biển, đáp ứng nhu cầu san lấp các dự án đường cao tốc và hạ tầng giao thông, đô thị vùng ĐBSCL” nhằm đáp ứng kịp thời nhu cầu nguồn vật liệu xây dựng, san lấp phục vụ phát triển kết cấu hạ tầng, xây dựng các tuyến đường cao tốc vùng ĐBSCL, vùng Đông Nam Bộ và hạ tầng giao thông kết nối các vùng, cảng biển, cửa khẩu, khu và cụm công nghiệp trong vùng. Đến nay, dự án đã có kết quả bước đầu là đánh giá được tài nguyên khoáng sản cát biển khu BI tỉnh Sóc Trăng có trữ lượng cấp 333, cấp 222 đạt 680 triệu m3, theo đó cấp tài nguyên 222 là 145 triệu m3 có thể đáp ứng được nhu cầu nguồn vật liệu xây dựng, san lấp phục vụ phát triển kết cấu hạ tầng, xây dựng các tuyến đường cao tốc vùng ĐBSCL, trong đó có tỉnh Sóc Trăng.

Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đã bàn giao hồ sơ, tài liệu liên quan đến kết quả đánh giá tài nguyên cát biển khu B1 cho tỉnh Sóc Trăng để quản lý, khai thác, sử dụng theo quy định. Trên cơ sở đó, Sở Tài nguyên và Môi trường đã trình UBND tỉnh xác nhận 2 mỏ cát biển cho nhà thầu thi công thuộc Dự án Xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 với khối lượng 5.494.232m3 và 1 mỏ cát cho Dự án thành phần 4 và Dự án cầu Đại Ngãi 2 với khối lượng 2 triệu m3. Tính đến ngày 17/11/2024, nhà thầu thi công Dự án Xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 khai thác được 774.381 m3.

Tại buổi làm việc, lãnh đạo tỉnh Sóc Trăng kiến nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với bộ, ngành có liên quan làm việc với UBND tỉnh Sóc Trăng và UBND tỉnh Trà Vinh để thống nhất xử lý việc khai thác cát biển và giao khu vực biển tại tiểu khu B1.3. Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp tục rà soát, phân bổ, điều phối các mỏ cát giữa các tỉnh nhằm đảm bảo nguồn vật liệu cho các dự án trọng điểm ngành Giao thông Vận tải khu vực ĐBSCL. Bộ Tài nguyên và Môi trường xem xét, hướng dẫn tỉnh việc khai thác cát tầng sâu tại mỏ cát sông MS11 để phục vụ cho dự án giao thông trọng điểm. Bộ Tài nguyên và Môi trường, các bộ, ngành có liên quan tăng cường phối hợp với tỉnh trong việc quản lý hoạt động khai thác, vận chuyển cát biển ở khu vực nằm ngoài vùng biển 6 hải lý.

Tài nguyên là của chung để phục vụ dự án trọng điểm quốc gia

Tại cuộc họp với Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, lãnh đạo các tỉnh: Tiền Giang, Vĩnh Long, An Giang, Bến Tre, Trà Vinh và Sóc Trăng đã phân tích, làm rõ nguyên nhân và giải pháp khắc phục tình trạng chậm trễ trong việc xác định nguồn, khó khăn trong thủ tục cấp phép khai thác mỏ, nâng công suất ưu tiên cấp cho các dự án cao tốc; phương án thay thế các mỏ không đạt chuẩn. Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Sóc Trăng Lâm Hoàng Nghiệp nêu thực tế một số nhà thầu khai thác không đủ công suất đã được cấp phép làm ảnh hưởng đến tiến độ thi công của dự án. Hiện nay, Sóc Trăng chưa thể hoàn thành thủ tục giao khu vực biển để thực hiện khai thác cát biển do vướng phân định ranh giới quản lý khu vực biển với tỉnh Trà Vinh và cần hướng dẫn của Trung ương để giải quyết.

Qua ý kiến của các địa phương, lãnh đạo các bộ: Giao thông Vận tải, Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng lần lượt giải đáp, làm rõ kiến nghị của các địa phương về xử lý những nhà thầu, doanh nghiệp vi phạm quy định trong khai thác mỏ; quy chuẩn, tiêu chuẩn khoa học sử dụng cát biển để san lấp cho lĩnh vực xây dựng; thủ tục thu hồi, đóng cửa mỏ, đánh giá và cấp phép khai thác tận thu mỏ đá tại An Giang theo cơ chế đặc thù để phục vụ các dự án cao tốc; xác định mức giá cát khai thác từ mỏ thương mại cung cấp cho dự án cao tốc…

Từ thực tế nêu trên, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cho rằng, các dự án cao tốc ở ĐBSCL là những dự án đặc biệt quan trọng của đất nước, mở đường, tạo động lực phát triển cho vùng. Do đó, Phó Thủ tướng giao Bộ Giao thông Vận tải phối hợp với các địa phương, ban quản lý dự án, nhà thầu rà soát, tổng hợp lại trữ lượng, chất lượng, công suất các mỏ cát theo tiến độ của từng dự án; tính toán thêm phương án sử dụng cát biển để bù trừ giải quyết rủi ro trong tính toán nguồn cát san lấp. Đồng thời lưu ý dù không thực hiện đánh giá tác động môi trường đối với những mỏ thực hiện theo cơ chế đặc thù nhưng các địa phương phải lắp đặt thiết bị quan trắc, giám sát, sử dụng công cụ, mô hình tính toán, công nghệ kỹ thuật để xác định độ sâu khai thác mỏ cát, bảo đảm an toàn môi trường, không gây ra sạt lở.

QUANG BÌNH